Stosunek młodych ludzi do własnego zdrowia a ideologia healthismu

Krystyna Dzwonkowska-Godula

doi:10.18778/0208-600X.58.02

Autor

Krystyna Dzwonkowska-Godula Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Struktur i Zmian Społecznych, Instytut Socjologii, Zakład Socjologii Płci i Ruchów Społecznych

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.58.02

Słowa kluczowe:

healthism, zdrowy styl życia, stosunek do zdrowia, zachowania zdrowotne, młodzi

Abstrakt

W artykule zaprezentowano wyniki badań jakościowych dotyczących przekonań i zachowań zdrowotnych młodych ludzi, zbieżnych w dużej mierze z ideologią healthismu. Młodzi są bowiem przekonani o indywidualnej odpowiedzialności za własne zdrowie i konieczności prowadzenia zdrowego stylu życia. Postawiono hipotezę, że jest to konsekwencja socjalizacji w warunkach społecznych sprzyjających ukształtowaniu się ideologii healthismu i „autokreacyjnych postaw wobec zdrowia”. Młodzi dorastali w czasach rozwoju socjoekologicznego modelu zdrowia, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. Wchodzili w dorosłość w warunkach demokracji i wolnorynkowej gospodarki, sprzyjających indywidualizacji i upodmiotowieniu oraz traktowaniu zdrowia jako kapitału, w który należy inwestować.

Bibliografia

Borowiec A., Lignowska I. (2012), Czy ideologia healthismu jest cechą dystynktywną klasy średniej w Polsce?, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 95‒111.
Google Scholar

Breczko S. (2013), Polityzacja ciała. Między dyskursem publicznym a teorią socjologiczną, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar

CBOS (2012a), Polacy wobec własnej starości, Komunikat z badań BS/94/2012.
Google Scholar

CBOS (2012b), Zdrowie w wymiarze osobistym i instytucjonalnym. Samooceny, zachowania, opinie, red. N. Hipsz, R. Boguszewski, „Opinie i Diagnozy”, nr 24.
Google Scholar

CBOS (2013), Aktywność fizyczna Polaków, Komunikat z badań BS/129/2013.
Google Scholar

CBOS (2015), Internauci 2015, Komunikat z badań 90/2015.
Google Scholar

Crawford R. (1980), Healthism and the medicalization of everyday life, “International Journal of Health Services”, Vol. 10, No. 3, s. 365‒389. Cylkowska-Nowak M. (2000), Społeczne dyskursy promocji zdrowia: ekstremalna krytyka i ewaluacja [w:] M.D. Głowacka (red.), Promocja zdrowia. Konteksty społeczno-kulturowe, Wydawnictwo Wolumin, Poznań, s. 219–228.
Google Scholar

Cylkowska-Nowak M. (2007), „Alfabetyzm zdrowotny” w edukacji na rzecz zdrowia – ustalenia terminologiczne i dyskusja problemu, [w:] A. Kaźmierczak , A. Makarczuk , A. Maszorek-Szymala (red.), Kultura fizyczna i zdrowotna w życiu współczesnego człowieka, Wyd. SATORIdruk.pl, Łódź, s. 139‒147.
Google Scholar

Domański H., Karpiński Z., Przybysz D., Straczuk J. (2015), Wzory jedzenia a struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Dzwonkowska-Godula K. (2015), Tradycyjnie czy nowocześnie? Wzory macierzyństwa i ojcostwa w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-834-9

Dzwonkowska-Godula K., Garncarek E. (2015), Factors affecting health in young and old men and women’s beliefs, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Sociologica, nr 55, s. 127‒148.
Google Scholar

Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Giddens A. (2004), Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Hildebrandt-Wypych D. (2009), Pokolenia młodzieży – próba konceptualizacji, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 2, s. 105‒124.
Google Scholar

Jakubowska H. (2009), Socjologia ciała, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Google Scholar

Jaworski Z. (2009), O krzewieniu kultury zdrowotnej w polskiej szkole – blaski i cienie, „Zdrowie – Kultura Zdrowotna – Edukacja”, t. III, s. 7‒12.
Google Scholar

Kłos J. (2014), Zjawisko zdrowego stylu życia we współczesnym społeczeństwie polskim, praca doktorska, Poznań, http://www.wbc.poznan.pl/Content/337834/index.pdf [dostęp: 15.10.2016].
Google Scholar

Kostka R. (1997), Zdrowy styl życia po polsku, [w:] M. Falkowska (red.), O stylach życia Polaków. Wartości, praca, zakupy, CBOS, Warszawa, s. 210–231.
Google Scholar

Maj A. (2010), Co to znaczy dbać o siebie?, [w:] E. Banaszak , P. Czajkowski (red.), Corpus delicti – rozkoszne ciało. O ciele, seksualności i tożsamości, Wydawnictwo Difin, Warszawa, s. 82–104.
Google Scholar

Mazur-Wierzbicka E. (2015), Kompetencje pokolenia Y – wybrane aspekty, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania”, nr 39, t. 3, s. 307–320, http://wneiz.pl/nauka_wneiz/sip/sip39-2015/SiP-39-t3-307.pdf [dostęp: 15.10.2016].
Google Scholar

Malinowska E., Dzwonkowska-Godula K., Garncarek E., Czernecka J., Brzezińska J. (2016), Kulturowe uwarunkowania postaw kobiet i mężczyzn w różnym wieku wobec swego wyglądu i zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź (w druku).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8088-353-6.06

Ostrowska A. (1998), Nierówności w sferze zdrowia, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 149–162.
Google Scholar

Ostrowska A. (1999), Styl życia a zdrowie, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Ostrowska A. (2010), Zróżnicowania społeczne i nierówności w zdrowiu, [w:] W. Piątkowski (red.), Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 23–47.
Google Scholar

Piątkowski W. (2002), W stronę socjologii zdrowia, [w:] W. Piątkowski , A. Titko w (red.), W stronę socjologii zdrowia, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 15–58.
Google Scholar

Puchalski K. (1997) Zdrowie w świadomości społecznej, Instytut Medycyny Pracy, Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy, Łódź.
Google Scholar

Puchalski K. (2012), Internet a możliwości poprawy efektów edukacji zdrowotnej, „Studia Edukacyjne”, nr 23, s. 119–139.
Google Scholar

Rocznik demograficzny 2014 (2015), GUS, Warszawa.
Google Scholar

Słońska Z. (2010a), Rozwój i stan pojęcia „promocja zdrowia” w perspektywie socjologicznej, [w:] K. Popielski , M. Skrzypek , E. Albińska (red.), Zdrowie i choroba w kontekście psychospołecznym, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 213–225.
Google Scholar

Słońska Z. (2010b), Społeczna natura zdrowia: teoria i praktyka, [w:] W. Piątkowski (red.), Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 64–83.
Google Scholar

Słońska Z. (2015), Wkład polskiej socjologii w rozwój promocji zdrowia. Od socjologii medycyny do socjologii w promocji zdrowia, [w:] A. Ostrowska , M. Skrzypek (red.), Socjologia medycyny w Polsce z perspektywy półwiecza, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 105–130.
Google Scholar

Soboń M. (2015), Konsumpcja mobilnych usług prozdrowotnych przez młodych konsumentów, „Marketing i Rynek”, nr 2, s. 176–186.
Google Scholar

Staszewski W. (2015), Kim są „millennialsi”, http://www.newsweek.pl/polska/kim-sa-millenialsi-jacy-sa-mlodzi-polacy-,artykuly,359588,1.html [dostęp: 15.10.2016].
Google Scholar

Stein J. (2013), Millennials: The Me Me Me Generation, http://time.com/247/millennials-the-me-me-me-generation/ [dostęp: 15.10.2016].
Google Scholar

Stempień J. R. (2015), Egalitaryzm sportu amatorskiego? Przykład polskiego ruchu biegowego, [w:] J. Grotowska-Leder , E. Rokicka (red.), Przemiany społeczne we współczesnej Polsce i ich konsekwencje. Perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 183–200.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-481-5.11

Syrek E. (2009) Promocja zdrowia poprzez edukację zdrowotną w systemie kształcenia ogólnego dzieci i młodzieży – współczesna potrzeba i konieczność, „Zdrowie – Kultura Zdrowotna – Edukacja”, t. III, s. 17–24.
Google Scholar

Szpunar M. (2009), Dbałość o zdrowie jako styl życia współczesnego człowieka, [w:] W. Muszyński (red.), Małe tęsknoty? Style życia w czasie wolnym we współczesnym społeczeństwie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 207–217.
Google Scholar

Sztompka P. (2003), Socjologia, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Śladkowska A. (2015), Wyliczanka pokoleniowa. Baby Boomers, X, Y i Z, http://praca.trojmiasto.pl/Wyliczanka-pokoleniowa-Baby-Boomers-X-Y-i-Z-n96643.html [dostęp: 10.10.2016].
Google Scholar

Wieczorkowska M. (2015), Medykalizacja wyglądu – nowy wymiar zdrowego ciała, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Sociologica, nr 55, s. 93‒109.
Google Scholar

Woynarowska B. (2013), Edukacja zdrowotna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Zatoński W. (2002), Demokracja jest zdrowsza. Cud zdrowotny nad Wisłą, Centrum Onkologii – Instytut, Warszawa.
Google Scholar