„Wołanie o prawa kobiety” – działalność organizacji strażniczych w kwestii praw reprodukcyjnych w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.69.04Słowa kluczowe:
prawa reprodukcyjne, organizacje strażnicze, monitoring, whistleblowingAbstrakt
W artykule omówiono działania strażnicze w zakresie praw reprodukcyjnych podejmowane przez organizacje pozarządowe w Polsce. Analiza objęła działalność dwóch organizacji: Fundacji „Rodzić po Ludzku” oraz Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, które zostały wybrane do badania zarówno ze względu na historię, jak i zakres ich działalności. Zidentyfikowano różne rodzaje działań strażniczych podejmowanych przez obie organizacje pozarządowe oraz przedstawiono przykłady obserwacji i monitoringu, alarmowania (whistleblowing), interwencji, działań prawnych i politycznych oraz działalności w obszarze edukacji i aktywizacji społecznej. Obie organizacje strażnicze działają na poziomie makrostrukturalnym, wpływając na politykę, regulacje prawne i świadomość społeczną, a także na poziomie mezo- i mikrostrukturalnym poprzez kontrolowanie instytucji publicznych w społecznościach lokalnych oraz wspieranie i wzmacnianie jednostek. Nie tylko same walczą o prawa kobiet, ale także zachęcają i przygotowują kobiety do reagowania na łamanie ich praw reprodukcyjnych.
Bibliografia
Bassa B. (2012), Prawa reprodukcyjne i seksualne jako „nowe prawa” człowieka, „Studia nad Rodziną”, no. 16/1–2 (30–31), pp. 363–377.
Google Scholar
Batko-Tołuć K., Izdebski K. (2012), Organizacje strażnicze w Polsce. Stan obecny, wyzwania, perspektywy, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Google Scholar
Beijing Declaration and Platform for Action (1995), United Nations, http://www.un.org/womenwatch/daw/beijing/pdf/BDPfA%20E.pdf [accessed 1.02.2019].
Google Scholar
CEDAW – The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (1979), United Nations, http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/ [accessed 1.02.2019].
Google Scholar
Council of Europe (2017), Women’s sexual and reproductive health and rights in Europe, https://rm.coe.int/women-s-sexual-and-reproductive-health-and-rights-in-europe-issue-pape/168076dead [accessed 10.01.2019].
Google Scholar
Declaration of Mexico on the Equality of Women and Their Contribution to Development and Peace (1975), World Conference of the International Women’s Year, United Nations, http://www.un-documents.net/mex-dec.htm [accessed 1.02.2019].
Google Scholar
Dobrowolska K. (2016), Prawa reprodukcyjne i seksualne w ONZ i ich doktrynalne uwarunkowania, „Zeszyty Prawnicze”, no. 16(2), pp. 163–181.
Google Scholar
Frączak P. (2008), Rzecznictwo, czyli co?, The Website of Non-Governmental Organisations ngo. pl, https://publicystyka.ngo.pl/rzecznictwo-czyli-co [accessed 16.02.2019].
Google Scholar
Gliński P. (2005), Organizacje pozarządowe, [in:] Encyklopedia socjologii, vol. 5, Oficyna Naukowa, Warszawa, pp. 170–178.
Google Scholar
Goldberg M. (2011), Wojny reprodukcyjne. Płeć, władza a przyszłość świata [The Means of Reproduction. Sex, Power, and the Future of the World], Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
Google Scholar
Grzymkowska M. (2014), Watchdog, czyli pies wartowniczy. O roli organizacji strażniczych w demokracji, http://www.watchdogpfron.pl/watchdog-czyli-pies-wartowniczy-o-roli-organizacji-strazniczych-w-demokracji/ [accessed 16.02.2019].
Google Scholar
ICPD Programme of Action – International Conference on Population and Development, Cairo, Programme of Action (1994), United Nations, https://www.unfpa.org/sites/default/files/event-pdf/PoA_en.pdf [accessed 1.02.2019].
Google Scholar
Malinowska E. (1999), Organizacje kobiece w Polsce, „Studia Socjologiczne”, no. 1, pp. 69–100.
Google Scholar
Moroń D. (2012), Organizacje pozarządowe – fundament społeczeństwa obywatelskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Google Scholar
Muižnieks N. (2016), Raport Nilsa Muižnieksa Komisarza Praw Człowieka Rady Europy po wizycie w Polsce w dniach 9–12 lutego 2016, https://www.msz.gov.pl/resource/1328d245-54b7-4bce-83f9-6100437c40da:JCR [accessed 20.01.2019].
Google Scholar
Nowicka W. (2001), Komentarz, [in:] Piekło kobiet. Historie współczesne, Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa, pp. 61–65.
Google Scholar
Nowicki M., Fialova Z. (2001), Human Rights Monitoring, Helsinki Foundation for Human Rights, Warszawa.
Google Scholar
Radačić I., Upreti M. (2018), Polska – wstępne ustalenia niezależnej grupy ekspertek Rady Praw Człowieka ONZ ds. dyskryminacji kobiet w prawie i praktyce, http://www.unic.un.org.pl/prawa-czlowieka/polska:-grupa-ekspertek-rady-praw-czlowieka-onz-ds-dyskryminacji-kobiet---wstepne-ustalenia/3251 [accessed 20.01.2019].
Google Scholar
Różyńska J. (2016), Rozwój i ochrona praw reprodukcyjnych jako praw człowieka, [in:] B. Namysłowska-Gabrysiak, K. Syroka-Marczewska, A. Walczak-Żochowska (eds.), Prawo wobec problemów społecznych. Księga Jubileuszowa Profesor Eleonory Zielińskiej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, pp. 801–812.
Google Scholar
Solinger R. (2013), Reproductive Politics. What Everyone Needs To Know, Oxford University Press, New York.
Google Scholar
Sowa K. Z. (1988), Wstęp do socjologicznej teorii zrzeszeń, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar
Stempień J. R. (2008), Organizacje strażnicze – biała plama trzeciego sektora w Polsce?, [in:] A. Kościański, W. Misztal (eds.), Społeczeństwo obywatelskie. Między ideą a praktyką, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, pp. 288–304.
Google Scholar
Stempień J. R. (2012), Use of the “Principal-Agent” model in the process of investigating and analyzing representative democratic systems, “Przegląd Socjologiczny”, no. 61(4), pp. 99–121.
Google Scholar
Stempień J. R. (2012–2013), Media masowe i instytucje kontroli państwowej jako watchdogi – misja i ograniczenia. Analiza z wykorzystaniem modelu Principal-Agent, „Media, Kultura, Społeczeństwo”, no. 7–8, pp. 21–37.
Google Scholar
Stempień J. R. (2014), Obywatelska kontrola administracji samorządowej – rola i doświadczenia polskich organizacji strażniczych, “Samorząd Terytorialny”, no. 1–2, pp. 33–44.
Google Scholar
VDPA – Vienna Declaration and Programme of Action (1993), World Conference on Human Rights in Vienna, http://www.un.org/documents/ga/res/49/a49r208.htm [accessed 1.02.2019].
Google Scholar
Wnuk-Lipiński E. (2005), Socjologia życia publicznego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Wojciechowska-Nowak A. (2008), Jak zdemaskować szwindel. Czyli krótki przewodnik po whistle-blowingu, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa.
Google Scholar
Wollstonecraft M. (2013), A Vindication of the Rights of Woman, Penguin Books, London, England.
Google Scholar
Załęski P. S. (2012), Neoliberalizm i społeczeństwo obywatelskie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Google Scholar
Zielińska E. 2008, Review of Polish legal regulations on reproductive rights, [in:] W. Nowicka (ed.), Reproductive Rights in Poland. The Effects of the Anti-Abortion Law. Report, Federation for Women and Family Planning, Warsaw, pp. 9–16.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.