Dawne i współczesne nazwy seplenienia oraz określenia człowieka sepleniącego w języku polskim

Marceli Olma

doi:10.18778/2544-7238.10.02

Authors

Marceli Olma Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Wydział Humanistyczny, Instytut Filologii Polskiej, Katedra Języka Polskiego https://orcid.org/0000-0003-4729-2840

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-7238.10.02

Keywords:

sigmatism, lisp, a person with a lisp, old Polish, dialect

Abstract

The article is part of the trend of research on the origin and development of Polish terminology used in contemporary speech therapy and practice. The author mentions foreign language lexemes and native forms used in the context of incorrect production of dentalised consonants. In the case of the original Polish verb szeplenić, its etymology, historical development and phonetic variants are indicated. The author also mentions word formation derivates attested in ancient texts and dialects were also mentioned, pointing both to defective pronunciation of consonants and to people with such pronunciation. These comments are completed by information on contemporary anthroponimy registering surnames motivated by old nicknames (Szepioła, Szepielak, Sepielak and others).

Downloads

Download data is not yet available.

References

Bartmiński J., 1965, Ludowe słownictwo logopedyczne, „Logopedia”, t. 6, s. 66–83.
Google Scholar

Burska‑Ratajczyk B., 2006, Ludowe ekspresywizmy słowotwórcze dotyczące mówienia (na materiale gwar mazowieckich), [w:] K. Michalewski (red.), Wyrażanie emocji, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 367–377.
Google Scholar

Dąbrowska E., Grabowska A., 1994, Czasowniki mówienia w gwarze kurpiowskiej, [w:] H. Sędziak (red.), Polszczyzna regionalna. Materiały z sesji językoznawczej w Ostrołęce, Warszawa: Dom Wydawniczy i Handlowy „Elipsa”, s. 104–115.
Google Scholar

Dołęga‑Mostowicz T., 1932, Kariera Nikodema Dyzmy, Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/kariera‑nikodema‑dyzmy.html (dostęp: 30.10.2023).
Google Scholar

Gacka‑Kowalska M., 1994, Wybrane nazwy osobowe związane z czynnością mówienia w gwarze łomżyńskiej, [w:] H. Sędziak (red.), Polszczyzna regionalna. Materiały z sesji językoznawczej w Ostrołęce, Warszawa: Dom Wydawniczy i Handlowy „Elipsa”, s. 99–103.
Google Scholar

Grabias S., 1981, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Google Scholar

Grzegorczykowa R., Puzynina J., 1979, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kaleta Z., 1998, Nazwisko w kulturze polskiej, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy przy Instytucie Slawistyki PAN.
Google Scholar

Kleszczowa K., 2003, Staropolskie derywaty przymiotnikowe i ich perspektywiczna ewolucja, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Kowalska A., 1989, Z badań nad mazowieckim słownictwem ekspresywnym (nazwy człowieka, który sepleni), [w:] B. Falińska (red.), Polszczyzna północno‑wschodnia. Metodologia badań językowych, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, s. 33–45.
Google Scholar

Kozarzewska E., 1988, Czasowniki mówienia we współczesnym języku polskim (Studium semantyczno‑składniowe), Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Kraszewski J.I., 1880, Syn Jazdona, Warszawa: Nakład Spółki wydawniczej księgarzy w Warszawie, (dostęp: 30.10.2023).
Google Scholar

Marciniak‑Firadza R., 2017, Dukawka, gulgot, sepioł…, czyli jak w gwarach małopolsko‑mazowieckiego pogranicza językowego nazywa się człowieka, który się jąka, bełkocze czy sepleni, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. LXIV, s. 187–202.
Google Scholar

Ołtuszewski W., 1905, Szkic nauki o mowie i jej zboczeniach (niemota, bełkotanie, mowa nosowa, jąkanie itd.) oraz hygiena mowy, Warszawa: Druk Piotra Laskauera i S‑ki.
Google Scholar

Orzeszkowa E., 1903, Przędze, Warszawa: Druk W.L. Anczyca i Spółki, https://pl.wikisource.org/wiki/Prz%C4%99dze (dostęp: 30.10.2023).
Google Scholar

Ożdżyński J., 1997, Synonimy w polskiej terminologii logopedycznej, „Rocznik Naukowo‑Dydaktyczny WSP w Krakowie”, z. 192, „Prace Językoznawcze IX ”, s. 177–185.
Google Scholar

Pruszewicz A. (red.), 1992, Foniatria kliniczna, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Google Scholar

Przymuszała L., 2019, Klapać na pyszczysku, czyli o śląskiej leksyce i frazeologii dotyczącej mówienia, „LingVaria”, t. XIV, nr 1(27), s. 133–147.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/LV.14.2019.27.09

Sołtys‑Chmielowicz A., 1996, Z historii terminologii związanej z wadami wymowy. Refleksja na temat użyteczności klasyfikacji, „Logopedia”, t. 23, s. 177–182.
Google Scholar

Uniłowski Z., 1932, Wspólny pokój, Warszawa: Wydawnictwo Współczesne, https://pl.wikisource.org/wiki/Wsp%C3%B3lny_pok%C3%B3j (dostęp: 30.10.2023).
Google Scholar

Żeromski S., 1900, Ludzie bezdomni, Warszawa: Nakład Bronisława Natansona, (dostęp: 30.10.2023).
Google Scholar