Dysfonia porażenna – logopedyczne studium przypadku

Renata Gliwa‐Patyńska

doi:10.18778/2544-7238.09.03

Autor

Renata Gliwa‐Patyńska Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Dialektologii Polskiej i Logopedii https://orcid.org/0000-0003-2231-9197

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-7238.09.03

Słowa kluczowe:

dysfonia porażenna, uraz jatrogenny, terapia głosu

Abstrakt

W artykule omówiono studium przypadku 48‑letniej pacjentki z rozpoznaniem dysfonii porażennej, będącej konsekwencją porażenia lewego fałdu głosowego, o prawdopodobnym jatrogennym podłożu. Opisano protokół postępowania diagnostyczno‑terapeutycznego, który uwzględnia porównanie wyników badań obiektywnych i subiektywnych przed i po wdrożonej terapii głosu. Celem zastosowanych działań było przywrócenie funkcji krtani. Program postępowania terapeutycznego obejmował następujące moduły: edukacja w zakresie higieny i emisji głosu, ćwiczenia świadomości ciała, regulacja napięcia mięśniowego poszczególnych warstw powięzi w obszarach strategicznych dla fonacji, korekta sposobu oddychania, uzyskanie zwarcia fonacyjnego, wytworzenie warunków sprzyjających powstaniu przesunięcia brzeżnego, wypracowanie prawidłowej emisji głosu, obejmującej poprawę koordynacji oddechowo‑fonacyjno‑artykulacyjnej oraz uczynnianie rezonatorów. Zastosowano m.in. manualne techniki mięśniowo‑powięziowe, regulujące napięcie powięzi w obszarach strategicznych dla fonacji, elementy masażu logopedycznego i automasażu, treningi relaksacyjne, elementy manualnej terapii krtani, mechanizmy odruchowe i obronne krtani, metody i techniki wykorzystujące powstanie okluzji na trakcie głosowym (S.O.V.T. i LAX VOX). W efekcie wprowadzonego postępowania uzyskano wycofanie się większości subiektywnych i obiektywnych objawów dolegliwości doświadczanych przez pacjentkę, w tym powrót ruchomości lewego fałdu głosowego i obustronnie obecną falę śluzówkową oraz prawidłową koordynację oddechowo‑fonacyjno‑artykulacyjną. Zanotowano poprawę wyników w skali GRBAS, badaniach VHI, VTD, MFT oraz badaniu współczynnika s/z. Wdrożone postępowanie rehabilitacyjne pozwoliło osiągnąć cel optymalny, tj. poprawę funkcji krtani, w tym jakości głosu.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Arbeiter M., Petermann S., Hoppe U., Bohr Ch., Doellinger M., Ziethe A., 2018, Analysis of the Auditory Feedback and Phonation in Normal Voices, „The Annals of Otology, Rhinology & Laryngology”, vol. 127(2), s. 89–98.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0003489417744567

Barinow-Wojewódzki A., Marszałek S., Rychlewski T., 2005, Kompleksowa rehabilitacja chorych po całkowitym usunięciu krtani, Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu.
Google Scholar

Berger G., Kosztyła-Hojna B., Chyczewski L., 2018, Wpływ anatomicznych uwarunkowań nerwów krtaniowych na wyniki neuromonitoringu śródoperacyjnego w zabiegach tyroidektomii oraz na wyniki funkcjonalne po laryngektomiach oszczędzających, „Polski Przegląd Chirurgiczny”, nr 90(6), s. 29–36.
Google Scholar

Binkuńska E., 2020, Prozodia w zaburzeniach głosu, [w:] M. Wysocka, B. Kamińska, S. Milewski (red.), Prozodia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Google Scholar

Bordoni D.B., Zanier E., 2020, Terapia manualna blizny, Warszawa: Wydawnictwo PZWL.
Google Scholar

Conde M.C.M., Siqueira L.T.D., Vendramini J.E., Brasolotto A.G., Guirro R.R.J., Silverio K.C.A., 2018, Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) and Laryngeal Manual Therapy (LMT): Immediate Effects in Women With Dysphonia, „Journal of Voice”, vol. 32(3), s. 385.e17–385.e25.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2017.04.019

Costa C.B., Costa L., Oliveira G., Behlau M., 2011, Immediate Effects of the Phonation into a Straw Exercise, „Brazilian Journal of Otorhinolaryngology”, vol. 77(4), s. 461–465.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1590/S1808-86942011000400009

Czesak M.A., Osuch-Wójcikiewicz E., Niemczyk K., 2020, Methods of Surgical Treatment of Bilateral Vocal Fold Paralysis, „Endokrynologia Polska”, nr 71(4), s. 350–358.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5603/EP.a2020.0042

Gliwa-Patyńska R., 2023, Obrzęk Reinkego – możliwości rehabilitacji logopedycznej (studium przypadku), „Logopaedica Lodziensia”, nr 8, s. 25–40.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2544-7238.08.02

Guzman M., Laukkanen A.M., Krupa P., Horáček J., Švec J.G., Geneid A., 2013, Vocal Tract and Glottal Function During and After Vocal Exercising with Resonance Tube and Straw, „Journal of Voice”, vol. 27(4), s. 523.e19–523.e34.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2013.02.007

Ivey C.M., 2019, Vocal Fold Paresis, „Otolaryngologic Clinics of North America”, vol. 52(4), s. 637–648.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.otc.2019.03.008

Jamski J., Jamska A., Graca M., Barczyński M., Włodyka J., 2004, Uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego po operacjach na gruczole tarczowym, „Przegląd Lekarski”, nr 61, s. 13–16.
Google Scholar

Kaneko M., Sugiyama Y., Mukudai S., Hirano S., 2019, Effect of Voice Therapy Using Semioccluded Vocal Tract Exercises in Singers and Nonsingers with Dysphonia, „Journal of Voice”, vol. 34(6), s. 963.e1–963.e9.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2019.06.014

Kapandji A.I., 2020, Anatomia funkcjonalna stawów. 3 Kręgosłup, miednica, głowa, Wrocław: Edra Urban & Partner.
Google Scholar

Kawaura R., Ohnishi M., 2022, Left Vocal Cord Palsy Immediately after COVID-19 Despite No Tracheal Intubation, „Cureus”, vol. 14(9), e29766.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7759/cureus.29766

Kim A., Alnouri G., Sataloff R.T., 2022, Arytenoid Subluxation Reduction Using 28-Jackson Dilator, „Ear, Nose & Throat Journal”, vol. 101(3), s. NP107–NP109.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0145561320946901

Kowalewska E., Walencik-Topiłko A., 2015, Metodyka diagnozy i terapii głosu, [w:] S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Metodologia badań logopedycznych, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia, s. 274–279.
Google Scholar

Krasnodębska P., Domeracka-Kołodziej A., Szkiełkowska A., Panasiewicz A., Mularzuk M., Sokołowska-Łazar D., Wilhelmsen K., 2018, Ocena krótkoterminowej funkcjonalnej terapii głosu u pacjentów z jednostronnym porażeniem krtani, „Otolaryngologia Polska”, vol. 72(2), s. 35–43.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0011.7250

Kręcicki T., Zalesska-Kręcicka M., Niewęgłowski R., 2003, Atlas endoskopii krtani, Warszawa: Blackhorse.
Google Scholar

Kuczkowski J., Cieszyńska J., 2018, Anatomia i fizjologia krtani i tchawicy, [w:] J. Kuczkowski (red.), Metody badań i rehabilitacji w otolaryngologii, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia, s. 124–132.
Google Scholar

Kuczkowski J., Urbańska G., Cieszyńska J., Skarżyński P., 2015, Terapia głosu u chorych z dysfonią porażenną, [w:] S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia, s. 286–303.
Google Scholar

Li G., Hou Q., Zhang C., Jiang Z., Gong S., 2021, Acoustic parameters for the evaluation of voice quality in patients with voice disorders, „Annals of Palliative Medicine”, vol. 10(1), s. 130–136.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21037/apm-20-2102

Maronian N.C., Waugh P., Robinson L., Hillel A.D., 2004, A New Electromyographic Definition of Laryngeal Synkinesis, „Annals of Otology, Rhinology & Laryngology”, vol. 113(11), s. 877–886.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/000348940411301106

Marszałek S., Golusiński W., Dworak L.B., 2003, Ocena zakresów ruchów i siły mięśniowej w odcinku szyjnym kręgosłupa u chorych po całkowitym usunięciu krtani, „Otolaryngologia Polska”, vol. 57(5), s. 49–65.
Google Scholar

Marszałek S., Żebryk-Stopa A., Wojnowski W., Wiskirska-Woźnica B., Golusiński W., 2011, Zastosowanie manualnych technik fizjoterapeutycznych w rehabilitacji dysfonii pourazowej, „Otolaryngologia Polska”, vol. 65(4), s. 285–288.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0030-6657(11)70692-8

Mathieson L., Hirani S.P., Epstein R., Baken R.J., Wood G., Rubin J.S., 2009, Laryngeal manual therapy: a preliminary study to examine its treatment effects in the management of muscle tension dysphonia, „Journal of Voice”, vol. 23(3), s. 353–366.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2007.10.002

McKeown P., 2015, Jak oddychać, aby być zdrowym. Metoda Butejki, Kraków: Wydawnictwo M.
Google Scholar

Miłoński J., 2022, Krtań, [w:] J. Olszewski (red.), Otolaryngologia, Warszawa: Wydawnictwo PZWL, s. 165–200.
Google Scholar

Misiołek M., Stelmańska K., Twardokęs M., Sowa P., Lisowska G., 2014, Operacyjne uszkodzenia nerwów krtaniowych, „Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny”, nr 3, s. 15–19.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.ppotor.2013.11.001

Paszkowski J., 2010, Metoda Feldenkraisa, żyć bardziej świadomie, https://metoda-feldenkraisa.pl/metoda-feldenkraisa-zyc-bardziej-swiadomie/ [dostęp: 10.01.2024].
Google Scholar

Płoczańska-Godek S., 2019, Neuromasaż. Zdrowie i estetyka twarzy, Poznań: Wydawnictwo WSEiT.
Google Scholar

Płotast M., Nogal P., Jackowska J., 2022, Nieodwracalne (odwracalne) porażenie fałdów głosowych? Opis przypadku, „Postępy w Chirurgii Głowy i Szyi”, nr 1(21), s. 1–3.
Google Scholar

Pruszewicz A., Obrębowski A., 2019, Dysfonia porażenna, [w:] A. Pruszewicz, A. Obrębowski (red.), Zarys foniatrii klinicznej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego, s. 174–177.
Google Scholar

Regner A., 2019, Wybrane techniki manualne wspomagające terapię ustno-twarzową, Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
Google Scholar

Richter P., Hebgen E., 2010, Punkty spustowe i łańcuchy mięśniowo-powięziowe w osteopatii i terapii manualnej, Łódź: Wydawnictwo Galaktyka.
Google Scholar

Rubin A., Sataloff R., 2007, Vocal Fold Paresis and Paralysis, „Otolaryngologic Clinics of North America”, vol. 40, s. 1109–1131.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.otc.2007.05.012

Rubin J.S., Lieberman J., Harris T.M., 2000, Laryngeal manipulation, „Otolaryngologic Clinics of North America”, vol. 33(5), s. 1017–1034.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0030-6665(05)70261-9

Rzepakowska A., Jachimowska J., Sielska-Badurek E., Niemczyk K., 2017, Reinnerwacja krtani w jednostronnym porażeniu fałdu głosowego – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, „Polski Przegląd Otolaryngologiczny”, t. 6, nr 2, s. 33–37.
Google Scholar

Sambor B., 2016, Niepożądane cechy fonetyczne samogłosek a zaburzenia czynności prymarnych u osób dorosłych, [w:] I. Jaros, R. Gliwa (red.), Problemy badawcze i diagnostyczne w logopedii, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 117–128.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8088-476-2.11

Sambor B., 2017, Anatomia i fizjologia układu o-f-a podstawą planowania skutecznej terapii głosu, [w:] D. Pluta-Wojciechowska, B. Sambor (red.), Współczesne tendencje w diagnozie i terapii logopedycznej, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia, s. 339–359.
Google Scholar

Santana da Matta R., Rocha Santos M.A., Ribeiro Lin Plec E.M., Gama A.C., 2021, Multidimensional voice assessment: the immediate effects of Lax Vox® in singers with voice complaints, „Revista CEFAC”, vol. 23(2), e4520.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1590/1982-0216/20212324520

Santos M., Vaz Freitas S., Santos P., Carvalho I., Coutinho M., Moreira da Silva Á., Sousa A.E.C., 2021, Unilateral Vocal Fold Paralysis and Voice Therapy: Does Age Matter? A Prospective Study With 100 Consecutive Patients, „Ear, Nose & Throat Journal”, vol. 100(5), s. 489S–494S.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0145561319882116

Schindler A., Mozzanica F., Ginocchio D., Maruzzi P., Atac M., Ottaviani F., 2012, Vocal Improvement after Voice Therapy in the Treatment of Benign Vocal Fold Lesions, „Acta Otorhinolaryngologica Italica”, vol. 32, s. 304–308.
Google Scholar

Titze I.R., 2002, How to Use the Flow Resistant Straw, „Journal of Voice”, vol. 58(5), s. 429–430.
Google Scholar

Titze I.R., 2006, Voice Training and Therapy with a Semi-Occluded Vocal Tract: Rationale and Scientific Underpinnings, „Journal of Speech, Language, and Hearing Research”, vol. 49(2), s. 448–459.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1044/1092-4388(2006/035)

Titze I.R., 2015, On Flow Phonation and Airflow Management, „Journal of Singing”, vol. 72(1), s. 75–58.
Google Scholar

Tyrmi J., Radolf V., Horáček J., Laukkanen A.M., 2017, Resonance Tube or Lax Vox?, „Journal of Voice”, vol. 31(4), s. 430–437.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2016.10.024

Wang H.W., Lu C.C., Chao P.Z., Lee F.P., 2022, Causes of Vocal Fold Paralysis, „Ear, Nose & Throat Journal”, vol. 101(7), s. NP294–NP298.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0145561320965212

Wiskirska-Woźnica B., Domarecka-Kołodziej, 2015, Dysfonie organiczne w praktyce foniatrycznej, [w:] K. Niemczyk (red.), Otorynolaryngologia kliniczna, Warszawa: Wydawnictwo Medipage, s. 675–680.
Google Scholar

Wolf U., 2011, Ilustrowany atlas terapii manualnej, t. 1, Warszawa: MedMedia.
Google Scholar

Woźnicka E., Niebudek-Bogusz E., Śliwińska-Kowalska M., 2011, Ocena efektów terapii w dysfonii porażennej – studium przypadku, „Otolaryngologia”, nr 10(3), s. 138–145.
Google Scholar

Woźnicka E., Niebudek-Bogusz E., Wiktorowicz J., Śliwińska-Kowalska M., 2016, Ocena wartości manualnej terapii krtani w rehabilitacji głosu u pacjentów z dysfonią, „Otorynolaryngologia”, nr 15(1), s. 39–46.
Google Scholar

Yu P.C., Gao N., Li X.M., Zhao X., Sun G.B., 2018, The Diagnostic Value of Laryngeal Electromyography in Vocal Fold Paralysis and Arytenoid Dislocation, „Journal of Clinical Otorhinolaryngology, Head, and Neck Surgery”, vol. 32(6), s. 420–423.
Google Scholar

Zalesska-Kręcicka M., 2008, Zarys otolaryngologii: podręcznik dla studentów i lekarzy, Wrocław: Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich.
Google Scholar

Zealear D., Billante C., 2006, Synkinesis and Dysfunctional Reinnervation of the Larynx, [w:] L. Sulica, A. Cultrara, A. Blitzer (red.), Vocal Fold Paralysis, Berlin–Heidelberg: Springer, s. 17–32.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/3-540-32504-2_2

Zeitels S.M., Bunting G.W., Hillman R.E., Vaughn T., 1997, Reinke’s edema: phonatory mechanisms and management strategies, „Annals of Otology, Rhinology & Laryngology”, vol. 106(7), s. 533–543.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/000348949710600701