Dom Spokojnej Starości „Baśniowe Zacisze” – o nazwach ośrodków dla seniorów w aspekcie aksjolingwistycznym

Katarzyna Jachimowska

doi:10.18778/0208-6077.58.2.11

Autor

Katarzyna Jachimowska Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-6770-3988

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.58.2.11

Słowa kluczowe:

aksjolingwistyka, nazwy domów opieki dla seniorów, seniorzy, starzenie się, wartościowanie

Abstrakt

Przedmiotem badań uczyniono nazwy ośrodków dla seniorów. Odnotowano ponad 300 jednostek, które poddano analizom aksjolingwistycznym. Opis skoncentrowano na trzech aspektach: 1) aksjologicznym, 2) strukturalnym, 3) funkcjonalnym. Praca wskazuje ponadto na relacje pomiędzy aksjologią, semantyką a pragmatyką językową. Przeprowadzone badania wykazały, że nazwy często reinterpretują stereotypowo przypisane starości cechy. Ponadto konotują powszechnie cenione, pożądane i uznane atrybuty życia społecznego, takie jak rodzina czy zdrowie. Intencjonalnie dobrane nazwy „mówiące” często odwołują się do kontekstu religijnego, nawiązując do wydarzeń i miejsc znanych z Biblii, zaś obcojęzyczne – kojarzą się z dostatnim życiem i podnoszą prestiż placówki. W badanym materiale zwrócono ponadto uwagę na strukturę nazw oraz funkcje przez nie pełnione – deskryptywną, lokalizująco-informacyjną oraz pragmatyczną (marketingową, perswazyjną).

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bańko M., 2005, Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Bartmiński J., 1991, Projekt i założenia ogólne słownika aksjologicznego, w: J. Bartmiński, J. Puzynina (red.), „Język a Kultura”, t. 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, s. 190–210.
Google Scholar

Chabior A., 1995, Rozumienie starości i jej akceptacja. Stan badań, „Kieleckie Studia Pedagogiczne i Psychologiczne”, t. 10, s. 123–133.
Google Scholar

Gałkowski A., 2008, Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Gibka M., 2018, Funkcje nazw własnych bohaterów w strukturze powieści: ujęcie teoretyczne i praktyczne zastosowanie, Koszalin: Wydawnictwo Politechnika Koszalińska.
Google Scholar

Handke R., 1992, Komunikacja aksjologiczna — nośniki wartości w dziele literackim, w: S. Sawicki (red.), Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze. Studia, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 199–222.
Google Scholar

http://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/pomoc-spoleczna-17087802/art-56 (dostęp: 10.01.2024).
Google Scholar

http://www.bibonom.ijp.pan.pl (dostęp: 8.05.2024).
Google Scholar

http://www.medonet.pl (dostęp: 5.02.2024).
Google Scholar

Kataryńczuk-Mania L., Gebreselassie J., 2018, Kompetencje komunikacyjne seniorów — wybrane wątki, „Dyskursy Młodych Andragogów”, t. 19, s. 151–161. https://doi.org/10.34768/dma.vi19.50
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.34768/dma.vi19.50

Kielar-Turska M., Byczewska-Konieczny K., 2014, Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym, w: S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Biomedyczne podstawy logopedii, Gdańsk: Harmonia Universalis, s. 429–443.
Google Scholar

Kononowska A., 2006, Nazwy własne w wyrażaniu emocji, w: K. Michalewski (red.), Wyrażanie emocji, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 44–52.
Google Scholar

Krajowy Rejestr Domów Opieki, http://www.krdo.pl (dostęp: 25.02.2024).
Google Scholar

Kramkowska E., 2022, „Starość? Sama definicja? To jest skomplikowane…”. Wokół rozumienia pojęcia starości przez przedstawicieli różnych pokoleń, „Zeszyty Naukowe KUL”, t. 65, nr 3 (259), s. 7–29. https://doi.org/10.31743/znkul.14550
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31743/znkul.14550

Laskowska E., 1992, Wartościowanie w języku potocznym, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Google Scholar

Łuczyński E., 2018, Miejsce języka ludzi starszych wśród odmian współczesnej polszczyzny, w: W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Harmonia Iniversitas, s. 108–138.
Google Scholar

Milewski S., Kaczorowska-Bray K., 2015, Późna dorosłość jako przedmiot zainteresowania współczesnej logopedii – perspektywy badawcze, w: S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, Gdańsk: Harmonia Universalis, s. 153–170.
Google Scholar

Mrózek R., 2004, Nazwy własne jako przedmiot badawczy onomastyki, w: R. Mrózek (red.), Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 9–20.
Google Scholar

MSTiPF – Podsiad A., Więckowski Z. (oprac.), 1983, Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Google Scholar

Nikołajczuk K., 2013, Czy »starość nie radość«? Polska frazeologia oznaczająca starość przez pryzmat teorii pól, „Język Polski”, nr 93 (3), s. 162–173. https://doi.org/10.31286/JP.93.3.3
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31286/JP.93.3.3

Pajewska E., 2019, Tendencje w tworzeniu nazw własnych powiązanych z życiem i funkcjonowaniem seniorów w przestrzeni publicznej, w: A. Chomová, J. Krško, I. Valentová (red.), Konvergencie a divergencie w proprialnej sfére, Bratislava: Vydavatel’stvo Slovenskej akadémie vied, s. 490–502.
Google Scholar

Puzynina J., 1997, Lingwistyka a rozumienie tekstu, w: J. Puzynina (red.), Słowo — wartość — kultura, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, s. 35–51.
Google Scholar

Puzynina J., 2003, Wokół języka wartości, w: J. Bartmiński (red.), Język w kręgu wartości. Studia semantyczne, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 25–34.
Google Scholar

Puzynina J., 2004, Problemy wartościowania w języku i w tekście, „Etnolingwistyka”, t. 16, s. 179–189.
Google Scholar

Rutkiewicz-Hanczewska M., 2016, Neurobiologia nazywania. O anomii proprialnej i apelatywnej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Rutkowski M., 2001, Wstępna charakterystyka funkcji nazw własnych, „Onomastica”, t. 46, s. 7–29.
Google Scholar

Rutkowski M., Hącia A. (red.), 2022, Nazwy własne w języku i społeczeństwie, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Rzadkiewicz M., Łazarewicz M., 2018, Komunikacja ze starszymi osobami w kontekście relacji społecznych, w: W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Harmonia Iniversitas, s. 180–199.
Google Scholar

Siwiec A., 1998, Nazwy własne w prozie Michała Choromańskiego, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Siwiec A., 2012, Nazwy własne obiektów handlowo-usługowych w przestrzeni miasta, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

SJP PWN — M. Szymczak (red.), 2002, Słownik języka polskiego PWN, Warszawa.
Google Scholar

Skowronek B., 2022, Nazwy zespołów i tytuły utworów disco polo. Rekonesans onomastyczno-kulturowy, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, t. 17, s. 235–244. https://doi.org/10.24917/20831765.17.18
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.24917/20831765.17.18

Straś-Romanowska M., 2007, Późna dorosłość. Wiek starzenia się, w: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa: PWN, s. 263–292.
Google Scholar

Sytuacja osób starszych w Polsce w 2022 roku (raport GUS), http://stat.gov.pl (dostęp: 10.02.2024).
Google Scholar

Sztompka P., 2002, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Tłokiński W., 1990, Mowa ludzi u schyłku życia, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Tłokiński W., Olszewski H., 2014, Zaburzenia mowy związane z wiekiem, w: S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Biomedyczne podstawy logopedii, Gdańsk: Harmonia Universalis, s. 410–427.
Google Scholar

Tokarski R., 2001, Słownictwo jako interpretacja świata, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 343–370.
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych (Dz.U. 2015 poz. 1705), Internetowy System Aktów Prawnych (dostęp: 14.02.2024).
Google Scholar

Witkowski J.M., 2018, Zmiany biologiczne zachodzące z wiekiem, w: W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 36–58.
Google Scholar

WSJP – Żmigrodzki P. (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, http://www.wsjp.pl (dostęp: 1.03.2024).
Google Scholar