Leksykalne wykładniki intensywnego gniewu w języku polskim i rosyjskim

Zofia Czapiga

doi:10.18778/1731-8025.16.03

Authors

Zofia Czapiga Uniwersytet Rzeszowski (Rzeszów, Polska)

DOI:

https://doi.org/10.18778/1731-8025.16.03

Keywords:

anger, fury, passion, rage, rampage, Polish, Russian

Abstract

The article discusses the phenomenon of verbal means of expressing intense anger in Polish and Russian languages. The lexemes under investigation are wściekłość, furia, pasja, szał; бешенство, ярость, безумие, исступление, неистовство and other members of their word families. They all denote the state of excessive agitation, when a human being may lose control. The analysis proved that the Polish lexemes are translated into the Russian language not only with the use of their strict equivalents, but also by words, idiomatic collocations and metaphors that display similar meaning as well as the units naming weaker anger. There have also been observed cases when the markers or even longer parts of the original text have been omitted in translation.

References

Apresyan V. Yu. (2010), Rechevye strategii vyrazheniya emociy v russkom yazyke, „Russkiy yazyk v nauchnom osveshchenii”. vyp. 2 (20), s. 26–57, https://publications.hse.ru/mirror/pubs/share/folder/ina2lpugxf/direct/73069534 / Апресян В. Ю. (2010), Речевые стратегии выражения эмоций в русском языке, „Русский язык в научном освещении”. вып. 2 (20), s. 26–57, https://publications.hse.ru/mirror/pubs/share/folder/ina2lpugxf/direct/73069534
Google Scholar

Białopiotrowicz G. (2017), Psychologia gniewu, http://grazynabialopiotrowicz.pl/786/psy-chologia-gniewu
Google Scholar

Borek M. (2012), Uczucia i emocje w rosyjskich i polskich metaforach. Aspekt lingwistyczny. Katowice.
Google Scholar

Czapiga Z. (2014a), Kauzator gniewu w języku rosyjskim i polskim, [w:] Материалы по русско-славянскому языкознанию. Вып. 32. Ред. Г. Ф. Ковалев, Воронеж, s. 404–411.
Google Scholar

Czapiga Z. (2014b), О выражении гнева в русском и польском предложении, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”. Seria Filologiczna. Glottodydaktyka 6. Zeszyt nr 83, http://kfr.univ.rzeszow.pl/glottodydaktyka/, s. 28–38.
Google Scholar

Czapiga Z. (2014c), Povtor kak sredstvo vyrazheniya emociy (na materiale russkogo i polskogo yazykov), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica” 10, s. 69–78. / Czapiga Z. (2014c), Повтор как средство выражения эмоций (на материале русского и польского языков), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica” 10, s. 69–78.
Google Scholar

Gruszczyńska E. (2003), Gniew po polsku i po szwedzku, [w:] Anatomia gniewu. Emocje negatywne w językach i kulturach świata. Red. A. Duszak, N. Pawlak, Warszawa, s. 125–137.
Google Scholar

Hawkins D. R. (2015), Technika uwalniania, Warszawa.
Google Scholar

Kratkaya russkaya grammatika (1989), red. N. Yu. Shvedova i V. V. Lopatin, Moskva./ Краткая русская грамматика (1989), ред. Н. Ю. Шведовa и В. В. Лопатин, Москва.
Google Scholar

Krylov Yu. (2007), Emotivnyy koncept « zlost’» v russkoy yazykovoj kartine mira: identifikaciya i razgranichenie mental’nyh i yazykovykh struktur, avtoref. dis. kand. fil. nauk, Novosibirsk. / Крылов Ю. (2007), Эмотивный концепт «злость» в русской языковой картине мира: идентификация и разграничение ментальных и языковых структур, автореф. дис. канд. фил. наук, Новосибирск.
Google Scholar

Kuporosov P. A. (2008), Emotsional’nye chasticy, vyrazhajushchie gnev, v russkom yazyke, s. 158–164, https://cyberleninka.ru/article/n/emotsionalnye-chastitsy-vyrazhayuschie-gnev-v-russkom-yazyke / Купоросов П. А. (2008), Эмоциональные частицы, выражающие гнев, в русском языке, s. 158–164, https://cyberleninka.ru/article/n/emotsionalnye-chastitsy-vyra-zhayuschie-gnev-v-russkom-yazyke.
Google Scholar

Mikołajczuk A. (1999), Gniew we współczesnym języku polskim. Analiza semantyczna, Warszawa.
Google Scholar

Mikołajczuk A. (2000), Problem ocen w analizie wybranych polskich nazw uczuć z klasy semantycznej GNIEWU, „Język a Kultura”, t. 14: Uczucia w języku i tekście. Red. I. Nowakowska-Kempna, A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław, s. 117–134.
Google Scholar

Mikołajczuk A. (2003), Konceptualizacja gniewu w polszczyźnie w perspektywie porównawczej, [w:] Anatomia gniewu. Emocje negatywne w językach i kulturach świata. Red. A. Duszak, N. Pawlak, Warszawa, s. 111–123.
Google Scholar

Spagińska-Pruszak A. (2005), Język emocji, Łask.
Google Scholar

Stefanskiy E. E. (2007), Leksika, oboznachayushchaya gnev, granichashchiy s psikhicheskoy bolezn’yu, v russkom, pol’skom i cheshskom yazykakh, [v:] Yazyk, soznanie, kommunikaciya: Sb. statey. Vyp. 35. Otv. red. V. V. Krasnykh, A. I. Izotov, Moskva, s. 104–113. / Стефанский Е. Е. (2007), Лексика, обозначающая гнев, граничащий с психической болезнью, в русском, польском и чешском языках, [в:] Язык, сознание, коммуникация: Сб. статей. Вып. 35. Отв. ред. В. В. Красных, А. И. Изотов, Москва, s. 104–113.
Google Scholar

Szerszunowicz J. (2010), Związki frazeologiczne opisujące objawy gniewu w języku polskim i włoskim. Analiza kontrastywna, „Białostockie Archiwum Językowe” 10, Białystok, s. 319–339.
Google Scholar

Wierzbicka A. (1971), Kocha. Lubi. Szanuje. Medytacje semantyczne, Warszawa.
Google Scholar

BTS K – Bol’shoy tolkovyy slovar’ russkogo yazyka. Gl. red. S. A. Kuznetsov. Pervoe izdanie: SPb. 1998, http://gramota.ru/slovari/info/bts//БТС К – Большой толковый словарь русского языка. Гл. ред. С. А. Кузнецов. Первое издание: СПб. 1998, http://gramota.ru/slovari/info/bts/
Google Scholar

ISJP – Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, Warszawa 2000.
Google Scholar

USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, Warszawa 2006.
Google Scholar

SP-RH – D. Hessen, R. Stypuła, Wielki słownik polsko-rosyjski, Warszawa–Moskwa 1967.
Google Scholar

Polsko-rosyjski i rosyjsko-polski korpus równoległy, http://pol-ros.polon.uw.edu.pl/
Google Scholar