O ekspresywności wypowiedzeń emotywnych (na materiale języka rosyjskiego i polskiego)

Zofia Czapiga

doi:10.18778/1731-8025.11.03

Autor

Zofia Czapiga Uniwersytet Rzeszowski

DOI:

https://doi.org/10.18778/1731-8025.11.03

Słowa kluczowe:

ekspresywność, emocje, reduplikacja, interiekcje, język rosyjski, język polski

Abstrakt

W artykule omawiane są środki językowe decydujące o ekspresywności wypowiedzeń emotywnych w języku rosyjskim i polskim. Wypowiedzi takie odzwierciedlają emocjonalny stan mówiącego i jego wzajemne relacje z innymi ludźmi. Przeżywane emocje znajdują wyraz w doborze różnorodnych środków językowych oraz w odpowiedniej ich organizacji. Okazuje się, że ekspresywność wypowiedzeń z eksplicytnie wyrażanymi stanami emocjonalnymi osiągana jest w badanych językach poprzez: reduplikację leksyki emotywnej, grup wyrazowych oraz całych zdań; użycie interiekcji; intonację wykrzyknikową; nagromadzenie nazw różnych stanów emocjonalnych (zarówno pozytywnych, jak i negatywnych); użycie w bezpośrednim lub dalszym sąsiedztwie również innych markerów emotywnych (wykrzyknień, wulgaryzmów, pauz, konstrukcji ułomnych). Środki składniowe służące ekspresywności wypowiedzi zwykle współwystępują, a nawet nakładają się na siebie.

Bibliografia

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego (1993), red. K. Polański, Wrocław.
Google Scholar

Grabias S. (1981), O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin.
Google Scholar

Grzesiuk A. (1995), Składnia wypowiedzi emocjonalnych, Lublin.
Google Scholar

Klemensiewicz Z. (1969), Zarys składni polskiej, Warszawa.
Google Scholar

Mikołajczuk A. (2006), O wyrażaniu i komunikowaniu uczuć w języku polskim (na przykładzie radości), [w:] Wyrażanie emocji, red. K. Michalewski, Łódź, s. 84–93.
Google Scholar

Skubalanka T. (1972), O ekspresywności języka, „Annales UMCS”. Sectio F, s. 123–135.
Google Scholar

Słownik języka polskiego (1965), tom II, red. W. Doroszewski, Warszawa (skrót SJPD).
Google Scholar

Wierzbicka A. (1969), Problemy ekspresji. Ich miejsce w teorii semantycznej, [w:] A. Wierzbicka, Dociekania semantyczne, Wrocław, s. 3–61.
Google Scholar

Wierzbicka A. (1971), Kocha. Lubi. Szanuje. Medytacje semantyczne, Warszawa.
Google Scholar

Ларина Т. В. (2002), Эмоциональность и эмотивность в коммуникации, [в:] Межкультурная коммуникация и перевод: Материалы межвузовской конференции, Москва, с. 89–93.
Google Scholar

Меликян В. Ю. (2001), Эмоционально-экспрессивные обороты живой речи, Москва.
Google Scholar

Пиотновская Л. А. (1994), Эмотивные высказывания как объект лингвистического исследования, Санкт Петербург.
Google Scholar

Русский язык. Энциклопедия (1979), гл. ред. Ф. П. Филин, Москва.
Google Scholar

Трофимова Н. А. (2008), Эмотивный смысл высказывания и операторы его порождения, «Известия Российского государственного педагогического университета им. А. И. Герцена, Языкознание», №78, с. 154–160.
Google Scholar

Шаховский В. И. (2008), Лингвистическая теория эмоций. Монография, Москва.
Google Scholar