Czy mogę odczuwać hygge, jeśli w polszczyźnie nie ma takiego wyrazu? O (nie)przekładalności emocji w kontekście glottodydaktycznym

Anna Rabczuk

doi:10.18778/0860-6587.26.30

Authors

Anna Rabczuk Uniwersytet Warszawski, Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-9161-4926

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.30

Keywords:

emotions, emotions in language, language of emotion, untranslatability, translation, methodologies for teaching Polish language, exercise, cultural scripts, history of emotions

Abstract

The nature of emotions has long preoccupied psychologists, psychiatrists, linguists, neurobiologists, and many other researchers. It is difficult to imagine life without emotion. Recently, individuals have started to invest time and energy in ensuring their emotional stability and happiness. Despite increased interests in addressing and understanding emotions, many questions remain. This article explores the linguistic-cultural implications of learning the emotional language in Polish. It examines the associations between cultural contexts and specific language choices and uses during given emotional situations in different languages. The investigation will consider the history of emotions, cultural scripts, as well as the cultural surpluses contained within respective lexemes. Included are various exercises that can be used in classes for foreign language learners and candidates for Polish teachers.

References

Bateson G., Mead M., 1942, Balinese Character: A Photographic Analysis, New York.
Google Scholar

Bertrando P., 2015, Emotions and the therapist: A Systemic-Dialogical Approach, New York.
Google Scholar

Darwin K., 1988, O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt, Warszawa.
Google Scholar

Data K., 2000, W jaki sposób językoznawcy opisują emocje?, w: I. Nowakowska-Kempna, A. Dąbrowska, J. Anusiewicz (red.), Uczucia w języku i tekście, „Język a Kultura”, t. 14, Wrocław, s. 245–252.
Google Scholar

Deka S., 2006, O metodzie wyodrębniania skryptów kulturowych i kilku skryptach niemieckich i polskich, w: I. Kamińska-Szamaj, T. Piekot, M. Zaśko-Zielińska (red.), Oblicza komunikacji, Wrocław, s. 160–179.
Google Scholar

Doi T., 1977, The Anatomy of Dependence, tłum. J. Bester, Tokyo–New York–San Francisco.
Google Scholar

Dünker J., 1979, Mimischer Affektausdruck und sprachliche Kodierung, Zürich.
Google Scholar

Ekman P., Davidson R. J. (red.), 2002, Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Gdańsk.
Google Scholar

Feldman Barret L., 2018, Jak powstają emocje? Sekretne życie mózgu, Warszawa.
Google Scholar

Gasiul H., 2002, Teorie emocji i motywacji, rozważania psychologiczne, Warszawa.
Google Scholar

Hill D., 2010, Emocjonomika – wykorzystanie emocji a sukces w biznesie, Poznań.
Google Scholar

Hoffman E., 1995, Zagubione w przekładzie, Londyn.
Google Scholar

https://intranet.secure.griffith.edu.au/schools-departments/natural-semantic-metalanguage/what-is-nsm/semantic-primes [5.07.2019].
Google Scholar

https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_041_17.PDF [5.07.2019].
Google Scholar

https://www.collinsdictionary.com/submission/3771/Basorexia [5.07.2019].
Google Scholar

Kiser Anspach C., 1934, Medical Dissertation on Nostalgia by Johannes Hofer, 1688, “Bulletin of the Institute of The History of Medicine”, t. 2, nr 6, s. 376–391.
Google Scholar

Koenig J., The Dictionary of Obscure Sorrows, https://www.dictionaryofobscuresorrows.com [5.07.2019].
Google Scholar

Koenig J., 2016, Beautiful new words to describe obscure emotions, TEDxBerkeley, https://www.ted.com/talks/john_koenig_beautiful_new_words_to_describe_obscure_emotions [5.07.2019].
Google Scholar

Kuś K., 2010, Teoria emocji Anny Wierzbickiej, w: „Linguistica Copernicana”, nr 1(3), s. 207–224.
Google Scholar

Lazarus R., 1991, Emotion and adaptation, New York.
Google Scholar

Lazarus R., 2002, Uniwersalne zdarzenia poprzedzające emocje, w: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Gdańsk, s. 146–153.
Google Scholar

Łątka E., 2012, Czy mówienie o emocjach w języku obcym jest możliwe? O potrzebie rekonstruowania skryptów kulturowych wyrażania emocji dla glottodydaktyki polszczyzny, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 35–44.
Google Scholar

Łosiak W., 2007, Psychologia emocji, Warszawa.
Google Scholar

Matsumoto D., Juang L., 2007, Psychologia międzykulturowa, Gdańsk.
Google Scholar

Panksepp J., 1998, Affective Neuroscience: The Foundations of Human and Animal Emotions, New York.
Google Scholar

Robbs K., Vocabulary Wheels, https://writingcooperative.com/what-is-your-tone-of-writing-7d232d181651 [5.07.2019].
Google Scholar

Scherer K. R., 2002, Ku pojęciu emocji modalnych, w: P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Gdańsk, s. 30–35.
Google Scholar

Stern D., 1985, The interpersonal world of the infant: a view from psychoanalysis and developmental psychology, New York.
Google Scholar

Thomsen Brits L., 2017, Księga hygge. Jak zwolnić, kochać i żyć szczęśliwie, Gliwice.
Google Scholar

Tubbs S. L., Carter R. M., 1978, Shared Experiences in Human Communication, New Jersey.
Google Scholar

Watt-Smith T., 2015, The Book of Human Emotions: an Encyclopedia of Feeling from Anger to Wanderlust, London.
Google Scholar

Wielki słownik języka polskiego, 2018, P. Żmigrodzki (red.), Warszawa.
Google Scholar

Wierzbicka A., 1992a, Semantics, Culture, and Cognition: Universal Human Concepts in Culture, New York.
Google Scholar

Wierzbicka A., 1992b, Are there basic human emotions?, niepublikowany manuskrypt (dostępny w archiwum Katedry Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego).
Google Scholar

Wierzbicka A., 1999, Emocje. Język i „skrypty kulturowe”, w: Język – umysł – kultura, Warszawa, s. 163–192.
Google Scholar

Wiking M., 2017a, Hygge – klucz do szczęścia, Warszawa.
Google Scholar

Wiking M., 2017b, Lykke – po prostu szczęście, Warszawa
Google Scholar