Fenomen kłamstwa jako inspiracja do stworzenia zadań na zajęcia jpjo

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.06

Słowa kluczowe:

kłamstwo, polski jako obcy, różnice kulturowe, ćwiczenia, definicje kłamstwa, oznaki kłamstwa, analiza językowa komunikatu, model komunikacji, maszyna przeżyć

Abstrakt

Kłamstwo to zjawisko, które dotyczy każdego bez względu na płeć, pochodzenie, zawód, pozycję społeczną, zainteresowania czy status. Jest analizowane z różnych perspektyw badawczych i każda z nich zwraca uwagę na inne jego aspekty. Badania pokazują, że codziennie kłamiemy i jesteśmy okłamywani. Autorka niniejszego artykułu postawiła sobie za cel przyjrzenie się różnym teoriom dotyczącym kłamstwa tak, by stały się one inspiracją do stworzenia materiałów na zajęcia języka polskiego jako obcego. Analizuje więc wybrane definicje kłamstwa, omawia różnice w zakresach semantycznych wyrazów opisujących kłamstwo i kłamanie w językach polskim i angielskim. Wnioskuje, że znaczące rozbieżności w tej kwestii mogą wpływać na odmienne pojmowanie kłamstwa w różnych kulturach. Następnie, posługując się klasycznym, częściowo uproszczonym, modelem komunikacji interpersonalnej opisuje kłamstwo z perspektywy nadawcy, komunikatu i odbiorcy. Spostrzeżenia wpisane w te kategorie pozwalają na przyjrzenie się szerszemu kontekstowi, a mianowicie oznakom kłamstwa i sposobom jego wykrywania. Szczególnie interesujące ze względu na cel tego artykułu są tutaj symptomy wygłaszania fałszywych komunikatów uwidaczniające się na płaszczyźnie językowej. Autorka przedstawia także wybrane różnice kulturowe dotyczące kłamstwa. Dodatkowo proponuje zadania, które można wykorzystać podczas zajęć językowych z cudzoziemcami.

Bibliografia

Antas J., 2008, O kłamstwie i kłamaniu, Kraków.
Google Scholar

Blum S. D., 2007, Lies that Bind: Chinese Truth, Other Truths, Lanham.
Google Scholar

Cambridge English Dictionary [online], https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english-polish/lie [30.04.2022].
Google Scholar

Cichocki M., 2017, Znaczenie i funkcja kłamstwa w komunikacji interpersonalnej, „Kultura i wartości”, nr 24, s. 23–44, http://dx.doi.org/10.17951/kw.2017.24.23
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/kw.2017.24.23

Collodi C., 1994, Pinokio, Poznań.
Google Scholar

Czerkies T., 2008, Rozwijanie kompetencji literackiej – teksty prozatorskie na zajęciach języka polskiego jako obcego, w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków, s. 255–263.
Google Scholar

De Lazari-Radek K., 2016, O dwóch zarzutach przeciw hedonizmowi, „Hybris. Internetowy Magazyn Filozoficzny”, nr 33, s. 1–17.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1689-4286.33.01

De Paulo M. B. i in., 1996, Lying in Everyday Life, „Journal of Personality and Social Psychology”, 70, s. 979–995.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.70.5.979

DePaulo B. M. i Kashy D. A., 1998, Everyday lies in close and casual relationships, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 74, s. 63–79.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.74.1.63

Dubisz S. (red.), 2003, Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa.
Google Scholar

Ekman P., 2003, Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i małżeństwie, Warszawa.
Google Scholar

Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, 2003, przeł. W. Martyniuk, Warszawa.
Google Scholar

Greene J., 2001, A psychological perspective on Nozick’s experience machine and Parfit’s repugnant conclusion, niepublikowane wystąpienie na konferencji „Society for Philosophy and Psychology”, Cincinnati, Ohio, za: K. De Lazari-Radek, tamże.
Google Scholar

Grice P., 1980, Logika i konwersacja, w: B. Stanosz (red.), Język w świetle nauki, s. 91–114.
Google Scholar

Hołówka J., 1994, Problemy etyczne w literaturze pięknej, Warszawa.
Google Scholar

Janowska I, 2011, Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Janowska I., 2017, Mediacja i działania mediacyjne w dydaktyce języków obcych, „Języki obce w szkole”, nr 3, s. 80–86.
Google Scholar

Klos Sokol L., 2015, Shortcuts to Poland, Warszawa.
Google Scholar

Kolber A., 1994, Mental statism and the experience machine, „Bard Journal of Social Sciences”, 3, s. 10–17.
Google Scholar

Kołakowski L., 2009, Mini wykłady o maxi sprawach, Kraków, s. 29–35.
Google Scholar

Kucharski J, 2014, Usprawiedliwione kłamstwo we współczesnej etyce stosowanej”, Kraków.
Google Scholar

Łoskot M., 2017, Syndrom Pinokia w szkole, „Głos Pedagogiczny”, nr 87 [online], https://www.glospedagogiczny.pl/artykul/syndrom-pinokia-w-szkole [21.04.2022].
Google Scholar

Łukowski P., 2017, Kłamstwo. Analiza terminologiczna, „Studia z Teorii Wychowania”, t. VIII/3(20), s. 9–48.
Google Scholar

Martyniuk W., 2021, ESOKJ 2020: nowy, zmodernizowany europejski system opisu kształcenia językowego, „Postscriptum polonistyczne”, nr 2(28), https://www.postscriptum.us.edu.pl/wp-content/uploads/2021/12/11_Martyniuk.pdf [14.09.2022], DOI: 10.31261/PS_P.2021.28.12
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31261/PS_P.2021.28.12

Meyer P, 2011, How to Spot a Liar, https://www.ted.com/talks/pamela_meyer_how_to_spot_a_liar? [3.05.2022].
Google Scholar

Międzynarodowa grupa badaczy, 2006, A World of Lies, „Journal of Cross-Cultural Psychology 1”, nr 37, 60–74.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0022022105282295

Nozick R., 2010, Anarchia, państwo, utopia, Warszawa.
Google Scholar

Pajdzińska A., 1999, W poszukiwaniu prawdy o kłamstwie, „Teksty drugie”, 5, s. 82–88.
Google Scholar

Surmiak A., 2014, Antropologia kłamstwa? Badania nad kłamstwem w perspektywie antropologii społeczno-kulturowej, „Kultura i społeczeństwo”, nr 4, s. 201–224.
Google Scholar

Św. Augustyn, De Mendacio, IV, 5, ML 4, 489; cyt. za: Kucharski J., 2014, Usprawiedliwione kłamstwo we współczesnej etyce stosowanej, Kraków.
Google Scholar

Taylor P. J., Larner S., Conchie S. M., Menacere T., 2017, Culture moderates changes in linguistic self-presentation and detail provision when deceiving others. Royal Society Open Science, 4 (6): 170128 [online] https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsos.170128 [3.05.2022], DOI: 10.1098/rsos.170128
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1098/rsos.170128

Ulatowska J., 2013, Wskaźniki kłamstwa w wypowiedziach na różne tematy, „Roczniki psychologiczne”, XVI, 1, s. 107–126.
Google Scholar

Vrij A., 2009, Wykrywanie kłamstw i oszukiwania. Psychologia kłamania i konsekwencje dla praktyki zawodowej, Kraków.
Google Scholar

Widacki J., Mirska N., Wrońska M., 2012, Werbalne i niewerbalne symptomy kłamstwa w oczach policjantów oraz psychologów, „Przegląd bezpieczeństwa wewnętrznego”, nr 7 (4), s. 19–30.
Google Scholar

Wiseman R., 2010, Dziwnologia: odkrywanie wielkich prawd w rzeczach małych. Warszawa.
Google Scholar

Witkowski T., 2006, Psychologia kłamstwa, Taszów.
Google Scholar

Wolniewicz B., 2012, O pojęciu kłamstwa i zasadzie prawdomówności, „Edukacja Filozoficzna”, nr 54.
Google Scholar

Zandan N., 2014, The language of lying, https://www.ted.com/talks/noah_zandan_the_language_of_lying [3.05.2022].
Google Scholar

Zelman N. E., 2000, Conversation Inspirations, Vermont.
Google Scholar

Żmigrodzki P. (red.), 2018, Wielki słownik języka polskiego, Warszawa.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31286/JP.99.1.12

Pobrania

Opublikowane

2022-12-29

Jak cytować

Rabczuk, A. (2022). Fenomen kłamstwa jako inspiracja do stworzenia zadań na zajęcia jpjo. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 29, 79–104. https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.06