Fenomen kłamstwa jako inspiracja do stworzenia zadań na zajęcia jpjo
DOI:
https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.06Słowa kluczowe:
kłamstwo, polski jako obcy, różnice kulturowe, ćwiczenia, definicje kłamstwa, oznaki kłamstwa, analiza językowa komunikatu, model komunikacji, maszyna przeżyćAbstrakt
Kłamstwo to zjawisko, które dotyczy każdego bez względu na płeć, pochodzenie, zawód, pozycję społeczną, zainteresowania czy status. Jest analizowane z różnych perspektyw badawczych i każda z nich zwraca uwagę na inne jego aspekty. Badania pokazują, że codziennie kłamiemy i jesteśmy okłamywani. Autorka niniejszego artykułu postawiła sobie za cel przyjrzenie się różnym teoriom dotyczącym kłamstwa tak, by stały się one inspiracją do stworzenia materiałów na zajęcia języka polskiego jako obcego. Analizuje więc wybrane definicje kłamstwa, omawia różnice w zakresach semantycznych wyrazów opisujących kłamstwo i kłamanie w językach polskim i angielskim. Wnioskuje, że znaczące rozbieżności w tej kwestii mogą wpływać na odmienne pojmowanie kłamstwa w różnych kulturach. Następnie, posługując się klasycznym, częściowo uproszczonym, modelem komunikacji interpersonalnej opisuje kłamstwo z perspektywy nadawcy, komunikatu i odbiorcy. Spostrzeżenia wpisane w te kategorie pozwalają na przyjrzenie się szerszemu kontekstowi, a mianowicie oznakom kłamstwa i sposobom jego wykrywania. Szczególnie interesujące ze względu na cel tego artykułu są tutaj symptomy wygłaszania fałszywych komunikatów uwidaczniające się na płaszczyźnie językowej. Autorka przedstawia także wybrane różnice kulturowe dotyczące kłamstwa. Dodatkowo proponuje zadania, które można wykorzystać podczas zajęć językowych z cudzoziemcami.
Bibliografia
Antas J., 2008, O kłamstwie i kłamaniu, Kraków.
Google Scholar
Blum S. D., 2007, Lies that Bind: Chinese Truth, Other Truths, Lanham.
Google Scholar
Cambridge English Dictionary [online], https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english-polish/lie [30.04.2022].
Google Scholar
Cichocki M., 2017, Znaczenie i funkcja kłamstwa w komunikacji interpersonalnej, „Kultura i wartości”, nr 24, s. 23–44, http://dx.doi.org/10.17951/kw.2017.24.23
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.17951/kw.2017.24.23
Collodi C., 1994, Pinokio, Poznań.
Google Scholar
Czerkies T., 2008, Rozwijanie kompetencji literackiej – teksty prozatorskie na zajęciach języka polskiego jako obcego, w: W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków, s. 255–263.
Google Scholar
De Lazari-Radek K., 2016, O dwóch zarzutach przeciw hedonizmowi, „Hybris. Internetowy Magazyn Filozoficzny”, nr 33, s. 1–17.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1689-4286.33.01
De Paulo M. B. i in., 1996, Lying in Everyday Life, „Journal of Personality and Social Psychology”, 70, s. 979–995.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.70.5.979
DePaulo B. M. i Kashy D. A., 1998, Everyday lies in close and casual relationships, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 74, s. 63–79.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.74.1.63
Dubisz S. (red.), 2003, Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa.
Google Scholar
Ekman P., 2003, Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i małżeństwie, Warszawa.
Google Scholar
Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, 2003, przeł. W. Martyniuk, Warszawa.
Google Scholar
Greene J., 2001, A psychological perspective on Nozick’s experience machine and Parfit’s repugnant conclusion, niepublikowane wystąpienie na konferencji „Society for Philosophy and Psychology”, Cincinnati, Ohio, za: K. De Lazari-Radek, tamże.
Google Scholar
Grice P., 1980, Logika i konwersacja, w: B. Stanosz (red.), Język w świetle nauki, s. 91–114.
Google Scholar
Hołówka J., 1994, Problemy etyczne w literaturze pięknej, Warszawa.
Google Scholar
Janowska I, 2011, Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar
Janowska I., 2017, Mediacja i działania mediacyjne w dydaktyce języków obcych, „Języki obce w szkole”, nr 3, s. 80–86.
Google Scholar
Klos Sokol L., 2015, Shortcuts to Poland, Warszawa.
Google Scholar
Kolber A., 1994, Mental statism and the experience machine, „Bard Journal of Social Sciences”, 3, s. 10–17.
Google Scholar
Kołakowski L., 2009, Mini wykłady o maxi sprawach, Kraków, s. 29–35.
Google Scholar
Kucharski J, 2014, Usprawiedliwione kłamstwo we współczesnej etyce stosowanej”, Kraków.
Google Scholar
Łoskot M., 2017, Syndrom Pinokia w szkole, „Głos Pedagogiczny”, nr 87 [online], https://www.glospedagogiczny.pl/artykul/syndrom-pinokia-w-szkole [21.04.2022].
Google Scholar
Łukowski P., 2017, Kłamstwo. Analiza terminologiczna, „Studia z Teorii Wychowania”, t. VIII/3(20), s. 9–48.
Google Scholar
Martyniuk W., 2021, ESOKJ 2020: nowy, zmodernizowany europejski system opisu kształcenia językowego, „Postscriptum polonistyczne”, nr 2(28), https://www.postscriptum.us.edu.pl/wp-content/uploads/2021/12/11_Martyniuk.pdf [14.09.2022], DOI: 10.31261/PS_P.2021.28.12
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31261/PS_P.2021.28.12
Meyer P, 2011, How to Spot a Liar, https://www.ted.com/talks/pamela_meyer_how_to_spot_a_liar? [3.05.2022].
Google Scholar
Międzynarodowa grupa badaczy, 2006, A World of Lies, „Journal of Cross-Cultural Psychology 1”, nr 37, 60–74.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0022022105282295
Nozick R., 2010, Anarchia, państwo, utopia, Warszawa.
Google Scholar
Pajdzińska A., 1999, W poszukiwaniu prawdy o kłamstwie, „Teksty drugie”, 5, s. 82–88.
Google Scholar
Surmiak A., 2014, Antropologia kłamstwa? Badania nad kłamstwem w perspektywie antropologii społeczno-kulturowej, „Kultura i społeczeństwo”, nr 4, s. 201–224.
Google Scholar
Św. Augustyn, De Mendacio, IV, 5, ML 4, 489; cyt. za: Kucharski J., 2014, Usprawiedliwione kłamstwo we współczesnej etyce stosowanej, Kraków.
Google Scholar
Taylor P. J., Larner S., Conchie S. M., Menacere T., 2017, Culture moderates changes in linguistic self-presentation and detail provision when deceiving others. Royal Society Open Science, 4 (6): 170128 [online] https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsos.170128 [3.05.2022], DOI: 10.1098/rsos.170128
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1098/rsos.170128
Ulatowska J., 2013, Wskaźniki kłamstwa w wypowiedziach na różne tematy, „Roczniki psychologiczne”, XVI, 1, s. 107–126.
Google Scholar
Vrij A., 2009, Wykrywanie kłamstw i oszukiwania. Psychologia kłamania i konsekwencje dla praktyki zawodowej, Kraków.
Google Scholar
Widacki J., Mirska N., Wrońska M., 2012, Werbalne i niewerbalne symptomy kłamstwa w oczach policjantów oraz psychologów, „Przegląd bezpieczeństwa wewnętrznego”, nr 7 (4), s. 19–30.
Google Scholar
Wiseman R., 2010, Dziwnologia: odkrywanie wielkich prawd w rzeczach małych. Warszawa.
Google Scholar
Witkowski T., 2006, Psychologia kłamstwa, Taszów.
Google Scholar
Wolniewicz B., 2012, O pojęciu kłamstwa i zasadzie prawdomówności, „Edukacja Filozoficzna”, nr 54.
Google Scholar
Zandan N., 2014, The language of lying, https://www.ted.com/talks/noah_zandan_the_language_of_lying [3.05.2022].
Google Scholar
Zelman N. E., 2000, Conversation Inspirations, Vermont.
Google Scholar
Żmigrodzki P. (red.), 2018, Wielki słownik języka polskiego, Warszawa.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31286/JP.99.1.12
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.