Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś – o kulinariach w Słowenii

Maria Wacławek; Maria Wtorkowska

doi:10.18778/0860-6587.25.05

Autor

Maria Wacławek Univerza v Ljubljani, Filozofska fakulteta, Oddelek za slavistiko, Aškerčeva c. 2, 1000 Ljubljana, Slovenija, ORCID: 0000-0002-3307-5338.
Maria Wtorkowska Univerza v Ljubljani, Filozofska fakulteta, Oddelek za slavistiko, Aškerčeva c. 2, 1000 Ljubljana, Slovenija, ORCID: 0000-0001-9317-2490.

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.25.05

Słowa kluczowe:

kulinaria, stereotyp, Słowenia, językowy obraz świata

Abstrakt

Kulinaria są ważnym składnikiem każdej kultury narodowej. Tekst ma na celu przybliżenie językowo-kulturowego obrazu słoweńskich kulinariów w perspektywie heterostereotypowej, widzianego oczyma Polaków. W analizie wykorzystano kategorie operacyjne wypracowane przez lubelską szkołę etnolingwistyczną i jej kontynuatorów z całej Polski. Bazę materiałową artykułu stanowią dane ankietowe. Wyróżniono i opisano dwa kręgi tematyczne, które współtworzą rekonstruowany obraz słoweńskich kulinariów: 1) ogólna charakterystyka kuchni w Słowenii, 2) konkretne dania, składniki, napoje itp. Tak ujęte badania językowego obrazu świata włączają się w dyskurs o tożsamości kulinarnej, będącej jednym z istotnych czynników wpływających na odrębność kulturową danej wspólnoty. Słownictwo z zakresu kulinariów, zwłaszcza uwarunkowane kulturowo, powinno więc znaleźć swoje miejsce w procesie glottodydaktycznym.

Bibliografia

Baran M., 2015, Podejście skierowane na działanie w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Polski w Niemczech. Pismo Federalnego Związku Nauczycieli Języka Polskiego”, nr 3, s. 60–66.
Google Scholar

Bartmiński J., 2007, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin.
Google Scholar

Bartmiński J., 2009, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
Google Scholar

Białek M., 2009, Kształcenie międzykulturowe w edukacji językowej, Wrocław.
Google Scholar

Borysławski R., 2002, Posmak niedosytu. Kultura jedzenia, jedzenie kultury, „Er(r)go. Teoria. Literatura. Kultura”, nr 1, s. 139–142.
Google Scholar

Brillat-Savarin A., 2015, Fizjologia smaku albo Medytacje o gastronomii doskonałej, wybór oprac. W. Zawadzki, tłum. i wstęp J. Guze, Warszawa.
Google Scholar

Cmiel M., Kołeczek A., Lament P., Pieńkowska A., Stachowiak A., 2008, Polacy w Słowenii, Warszawa.
Google Scholar

Miodunka W., 2004, Kompetencja socjokulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Zarys programu nauczania, w: W. Miodunka (red.), Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Kraków, s. 97–117.
Google Scholar

Niewiara A., 2017, Słowa klucze kultury jako nazwy pojęć wyrazistych o wysokim stopniu utrwalenia a zagadnienia synonimii leksykalnej, „LingVaria”, nr 1 (23), s. 223–252.
Google Scholar

Skowronek B., 2012, Jedzenie jako tekst kultury: zarys problemu, „Annales Universitatis Paedagigicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, nr 12, s. 281–289.
Google Scholar

Szomba-Rosowa Z., 1997, Pożywienie jako znak identyfikacji kulturowej. Z etnograficznych badań na Podhalu, „Studia Małopolskie”, nr 1, s. 71–76.
Google Scholar

Tabakowska E. (red.), 2001, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków.
Google Scholar

USJP = Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, T. I–IV, 2008, pod red. S. Dubisza, Warszawa.
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., 2017a, Słoweńców spędzanie wolnego czasu – w kręgu badań językowo-kulturowych stereotypów, w: A. Kołodziej (red.), T. Piasecki (współpraca), Słowiańszczyzna dawniej i dziś – język, literatura, kultura Monografia ze studiów slawistycznych III, Červený Kostelec, s. 277–290.
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., 2017b, „Słowiański Austriak” – o charakterze Słoweńców słów kilka, „Jezikoslovni zapiski”, nr 1, s. 193–210.
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., 2017c, „Słowiański góral spod Alp” – z badań nad auto- i heterostereotypem Słoweńca, w: M. Vojteková (red.), Jazyk v kultúre, kultúra v jazyku. Język w kulturze, kultura w języku, Prešov, s. 176–188.
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., 2018a, Czas wolny Polaków – w kręgu językowo-kulturowych stereotypów, w: D. Lech-Kirstein (red.), Bariery i pomosty w języku i kulturze, Opole. [w druku]
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., 2018b, Człowiek człowiekowi lustrem – konceptualizacje Polki i Polaka w wypowiedziach polskich i słoweńskich respondentów, w: M. Wtorkowska, M. Wacławek, L. Rezoničnik (red.), Sedemdeset let poučevanja poljskega jezika v Ljubljani, posvečeno Nikolaju Ježu, Ljubljana, s. 259–273.
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., 2018c, „Jak ich widzą, tak ich piszą” – rzecz o wyglądzie Słoweńców, w: J. Tambor (red.), Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. T. 4. Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, Katowice 2018, s. 271–289.
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., 2018d, Przez jedzenie do języka… polskiego – o kulinariach oczami Polaków i Słoweńców, w: D. Lech-Kirstein (red.), Bariery i pomosty w języku i kulturze, Opole. [w druku]
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., a, „Nasz wygląd zależy od tego, w jakim lustrze się przejrzymy” – z badań nad stereotypem Polaka, Zagreb. [w druku]
Google Scholar

Wacławek M., Wtorkowska M., b, Smaki Słowenii – kulinaria w ujęciu autostereotypowym. [w opracowaniu]
Google Scholar

Wierzbicka A., 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Warszawa.
Google Scholar

Witaszek-Samborska M., 2005, Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie, Poznań.
Google Scholar

Zarzycka G., 2004, Linguakultura – czym jest, jak ją badać i „otwierać”?, w: A. Dąbrowska (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Materiały z międzynarodowej konferencji Stowarzyszenia „Bristol”, Wrocław, s. 435–443.
Google Scholar

Żarski W., 2012, Tożsamość kulinarna na Górnym Śląsku i Opolszczyźnie, „Rozprawy Komisji Językowej WTN”, t. 39, J. Miodek, W. Wysoczański (red.), s. 73–86.
Google Scholar