Metafizyka światła. Wstęp do panteistycznej ekofilozofii Henryka Skolimowskiego
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9657.12.01Słowa kluczowe:
filozofia, metafizyka, metafizyka światła, Henryk SkolimowskiAbstrakt
Główną tezą artykułu jest założenie, że metafizyka światła Henryka Skolimowskiego stanowi oryginalną koncepcję metafizyczną, a także że mogła ona powstać tylko pod koniec XX w. i tylko spod pióra osobowości o nastawieniu głęboko interdyscyplinarnym. Skolimowski był niewątpliwym erudytą nie tylko w aspekcie historii filozofii zachodniej, jak i dalekowschodniej, ale też w naukach matematyczno-przyrodniczych. Z wykształcenia był filozofem, a w młodości uzyskał również magisterium z geodezji, co odcisnęło się piętnem w ten sposób, że pogłębiał swoją wiedzę w naukach matematyczno-przyrodniczych do końca swojego życia. Stąd jego umysłowość miała głęboko interdyscyplinarny charakter. Dla pełnego zrozumienia metafizycznej koncepcji światła Skolimowskiego kluczowe jest oderwanie się od tradycyjnych dualizmów metafizycznych, zwłaszcza tych zapoczątkowanych przez platońską tradycję i kontynuowanych przez tradycję judeo-chrześcijańską, których apogeum stanowi filozofia Rene Descartesa.
Bibliografia
Al-Ghazāli, Abū Hāmida ibn Ahmeda. 2013. Nisza świateł. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Boczar, M. 1994. Grosseteste. Warszawa: Wydawnictwo Akapit-Dtp.
Google Scholar
Croce, B. 1952. Filosofia. Poesia. Storia. Mediolan–Neapol: Ricordo Ricordaci Editori.
Google Scholar
Czochralska, B. 1998. Wrażliwość materii. Warszawa: Wydawnictwo dig.
Google Scholar
Dziubek-Hovland, M. 2004. Przyroda nie należy do człowieka: sylwetka i ekofilozofia Arne Naessa na tle norweskiej filozofii ekologicznej. Bystra k. Bielska-Białej: Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
Google Scholar
Fiut, I.S. 2003. Ekofilozofia. Geneza i problemy. Kraków: Stowarzyszenie Twórcze Artystyczno-Literackie.
Google Scholar
Fligel, A. 2011, Benedetto Croce. Historyzm absolutny. Studium ze współczesnej filozofii włoskiej, Łódź.
Google Scholar
Gałecki, S., Kmiecik, M. 2018. Krótka historia zasad antropicznych. Prace Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie. Filozofia XV, s. 53–69. https://doi.org/10.16926/fil.2018.15.03
Google Scholar
Heller, M. 2012. Ostateczne wyjaśnienia wszechświata. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Heller, M. 2020a. Jedna chwila w dziejach wszechświata. Lamaîre i jego kosmos. Kraków: Copernicus Center Press.
Google Scholar
Heller, M. 2020b. Uchwycić przemijanie. Kraków: Copernicus Center Press.
Google Scholar
Iyengar, B.K.S. 2019. Joga światem życia. Wewnętrzna podróż ku przemianie. Łódź: Galaktyka.
Google Scholar
Kawczyński, F. 2010. Ekofilozof w oczach wyznawców. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 74, s. 389–392.
Google Scholar
Keng, S.L., Smoski, M.J., Robins, C.J. 2011. Effects of mindfulness on psychological health: a review of empirical studies. Clinical Psychology Review 31(6), s. 1041–1056. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2011.04.006
Google Scholar
Kołakowski, L. 1990. Horror metaphysicus. Warszawa: Res Publika.
Google Scholar
Mrówka, K. 2004. Heraklit: fragmenty: nowy przekład i komentarz. Warszawa: Scholar.
Google Scholar
Murzyn, M. 2021. Henryka Skolimowskiego Nowa Metafizyka. Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Wydział Nauk Humanistycznych Instytut Filozofii i Socjologii, https://rep.up.krakow.pl/xmlui/bitstream/handle/11716/10781/mmurzyn-praca_doktorska.pdf?sequence=1&isallowed=y (dostęp 18.05.2024).
Google Scholar
Reale, G. 1994. Historia filozofii starożytnej. Tom I. Od początków do Sokratesa. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar
Seife, C. 2022. Hawking Hawking. Geniusz i celebryta. Warszawa: Prószyński i S-Ka.
Google Scholar
Skolimowski, H. 1993a. Filozofia żyjąca. Eko-filozofia jako drzewo życia. Warszawa: Wydawnictwo Pusty Obłok.
Google Scholar
Skolimowski, H. 1993b. Nadzieja matką mądrych. Warszawa: Biblioteka Ery Ekologicznej, Towarzystwo Przyjaciół Filozofii Ekologicznej.
Google Scholar
Skolimowski, H. 1995. Technika a przeznaczenie człowieka. Warszawa: Ethos.
Google Scholar
Skolimowski, H. 2003. Zielone oko kosmosu. Wokół ekofilozofii w rozmowie i esejach. Wrocław: Wydawnictwo Atla.
Google Scholar
Skolimowski, H. 2007. Geniusz światła a świętość życia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vega.
Google Scholar
Skolimowski, H. 2015. Let there be light. The mysterious journey of cosmic creativity. New Delhi: Wisdom Tree Publishers.
Google Scholar
Skolimowski, J., Skrbina, D. (eds.). 2010. World as Sanctuary. The Cosmic Philosophy of Henryk Skolimowski. Detroit: Creative Fire Press.
Google Scholar
Stöcker, H. 2010. Nowoczesne kompendium fizyki. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Trepczyński, M. 2017. Światło jako arché świata. Metafizyka światła Roberta Grosseteste. Ethos 30,3(119), s. 93–115. https://doi.org/10.12887/30-2017-3-119-07
Google Scholar
Turek, J. 2000. Antropiczna zasada. W: A. Maryniarczyk (red.). Powszechna encyklopedia filozofii. T. I. Lublin: PTTA, s. 243–246.
Google Scholar
Wnuk-Lisowska, E. 2012. Jedność wielości. Studia Religiologica 45(2), s. 147–163.
Google Scholar
Opublikowane
Wersje
- 2025-03-18 - (2)
- 2025-02-18 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Anna Fligel

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.