Metafizyka światła. Wstęp do panteistycznej ekofilozofii Henryka Skolimowskiego

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9657.12.01

Słowa kluczowe:

filozofia, metafizyka, metafizyka światła, Henryk Skolimowski

Abstrakt

Główną tezą artykułu jest założenie, że metafizyka światła Henryka Skolimowskiego stanowi oryginalną koncepcję metafizyczną, a także że mogła ona powstać tylko pod koniec XX w. i tylko spod pióra osobowości o nastawieniu głęboko interdyscyplinarnym. Skolimowski był niewątpliwym erudytą nie tylko w aspekcie historii filozofii zachodniej, jak i dalekowschodniej, ale też w naukach matematyczno-przyrodniczych. Z wykształcenia był filozofem, a w młodości uzyskał również magisterium z geodezji, co odcisnęło się piętnem w ten sposób, że pogłębiał swoją wiedzę w naukach matematyczno-przyrodniczych do końca swojego życia. Stąd jego umysłowość miała głęboko interdyscyplinarny charakter. Dla pełnego zrozumienia metafizycznej koncepcji światła Skolimowskiego kluczowe jest oderwanie się od tradycyjnych dualizmów metafizycznych, zwłaszcza tych zapoczątkowanych przez platońską tradycję i kontynuowanych przez tradycję judeo-chrześcijańską, których apogeum stanowi filozofia Rene Descartesa.

Bibliografia

Al-Ghazāli, Abū Hāmida ibn Ahmeda. 2013. Nisza świateł. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Boczar, M. 1994. Grosseteste. Warszawa: Wydawnictwo Akapit-Dtp.
Google Scholar

Croce, B. 1952. Filosofia. Poesia. Storia. Mediolan–Neapol: Ricordo Ricordaci Editori.
Google Scholar

Czochralska, B. 1998. Wrażliwość materii. Warszawa: Wydawnictwo dig.
Google Scholar

Dziubek-Hovland, M. 2004. Przyroda nie należy do człowieka: sylwetka i ekofilozofia Arne Naessa na tle norweskiej filozofii ekologicznej. Bystra k. Bielska-Białej: Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
Google Scholar

Fiut, I.S. 2003. Ekofilozofia. Geneza i problemy. Kraków: Stowarzyszenie Twórcze Artystyczno-Literackie.
Google Scholar

Fligel, A. 2011, Benedetto Croce. Historyzm absolutny. Studium ze współczesnej filozofii włoskiej, Łódź.
Google Scholar

Gałecki, S., Kmiecik, M. 2018. Krótka historia zasad antropicznych. Prace Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie. Filozofia XV, s. 53–69. https://doi.org/10.16926/fil.2018.15.03
Google Scholar

Heller, M. 2012. Ostateczne wyjaśnienia wszechświata. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Heller, M. 2020a. Jedna chwila w dziejach wszechświata. Lamaîre i jego kosmos. Kraków: Copernicus Center Press.
Google Scholar

Heller, M. 2020b. Uchwycić przemijanie. Kraków: Copernicus Center Press.
Google Scholar

Iyengar, B.K.S. 2019. Joga światem życia. Wewnętrzna podróż ku przemianie. Łódź: Galaktyka.
Google Scholar

Kawczyński, F. 2010. Ekofilozof w oczach wyznawców. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 74, s. 389–392.
Google Scholar

Keng, S.L., Smoski, M.J., Robins, C.J. 2011. Effects of mindfulness on psychological health: a review of empirical studies. Clinical Psychology Review 31(6), s. 1041–1056. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2011.04.006
Google Scholar

Kołakowski, L. 1990. Horror metaphysicus. Warszawa: Res Publika.
Google Scholar

Mrówka, K. 2004. Heraklit: fragmenty: nowy przekład i komentarz. Warszawa: Scholar.
Google Scholar

Murzyn, M. 2021. Henryka Skolimowskiego Nowa Metafizyka. Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Wydział Nauk Humanistycznych Instytut Filozofii i Socjologii, https://rep.up.krakow.pl/xmlui/bitstream/handle/11716/10781/mmurzyn-praca_doktorska.pdf?sequence=1&isallowed=y (dostęp 18.05.2024).
Google Scholar

Reale, G. 1994. Historia filozofii starożytnej. Tom I. Od początków do Sokratesa. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Seife, C. 2022. Hawking Hawking. Geniusz i celebryta. Warszawa: Prószyński i S-Ka.
Google Scholar

Skolimowski, H. 1993a. Filozofia żyjąca. Eko-filozofia jako drzewo życia. Warszawa: Wydawnictwo Pusty Obłok.
Google Scholar

Skolimowski, H. 1993b. Nadzieja matką mądrych. Warszawa: Biblioteka Ery Ekologicznej, Towarzystwo Przyjaciół Filozofii Ekologicznej.
Google Scholar

Skolimowski, H. 1995. Technika a przeznaczenie człowieka. Warszawa: Ethos.
Google Scholar

Skolimowski, H. 2003. Zielone oko kosmosu. Wokół ekofilozofii w rozmowie i esejach. Wrocław: Wydawnictwo Atla.
Google Scholar

Skolimowski, H. 2007. Geniusz światła a świętość życia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vega.
Google Scholar

Skolimowski, H. 2015. Let there be light. The mysterious journey of cosmic creativity. New Delhi: Wisdom Tree Publishers.
Google Scholar

Skolimowski, J., Skrbina, D. (eds.). 2010. World as Sanctuary. The Cosmic Philosophy of Henryk Skolimowski. Detroit: Creative Fire Press.
Google Scholar

Stöcker, H. 2010. Nowoczesne kompendium fizyki. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Trepczyński, M. 2017. Światło jako arché świata. Metafizyka światła Roberta Grosseteste. Ethos 30,3(119), s. 93–115. https://doi.org/10.12887/30-2017-3-119-07
Google Scholar

Turek, J. 2000. Antropiczna zasada. W: A. Maryniarczyk (red.). Powszechna encyklopedia filozofii. T. I. Lublin: PTTA, s. 243–246.
Google Scholar

Wnuk-Lisowska, E. 2012. Jedność wielości. Studia Religiologica 45(2), s. 147–163.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2025-02-18 — zaktualizowane 2025-03-18

Wersje

Jak cytować

Fligel, A. (2025). Metafizyka światła. Wstęp do panteistycznej ekofilozofii Henryka Skolimowskiego. Eastern Review, 12(1), 7–29. https://doi.org/10.18778/1427-9657.12.01 (Original work published 18 luty 2025)

Numer

Dział

Articles