Historia i prahistoria nieistniejącej już dziś wsi Kuców

Anna Nierychlewska; Marek Olędzki

doi:10.18778/1427-9657.11.03

Autor

Anna Nierychlewska https://orcid.org/0000-0001-6977-2525
Marek Olędzki Uniwersytet Łódzki, Instytut Archeologii https://orcid.org/0000-0002-9851-2324

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9657.11.03

Słowa kluczowe:

wieś Kuców, kopalnia „Bełchatów”, historia, archeologia

Abstrakt

Treść artykułu stanowi historia i prahistoria nieistniejącej już wsi Kuców, znajdującej się dawniej w gminie Kleszczów, nieopodal miasta Bełchatowa. Właśnie to sąsiedztwo z wielką kopalnią odkrywkową węgla brunatnego „Bełchatów” przyniosło jej zagładę. Rozrastający się areał kopalniany doprowadził bowiem do tego, że jeszcze przed 1991 r. trzeba było wywłaszczyć i ewakuować tamtejszych mieszkańców, a w 1993 r. wszelkie ślady materialne ich egzystencji bezpowrotnie zniknęły. Tym niemniej opisywana wieś kucowska mogła się pochwalić bogatą, sięgającą średniowiecza historią, a także wydobytą przez łopaty archeologów, nie mniej imponującą prahistorią. Wszakże miejsce to, z pewnymi, dłuższymi i krótszymi przerwami, eksploatowano rolniczo już od epoki neolitu, kontynuując tę działalność przez epokę brązu i okres rzymski. Tak też było do lat 90. XX w. Przesłanki badawcze, które o powyższym zaświadczają są niżej przez obojga autorów skrupulatnie analizowane.

Bibliografia

Bartoszewicz, J. 1860. Kościół i klasztor świętokrzyski na Łysej górze. Tygodnik Ilustrowany 22, s. 185–187.
Google Scholar

Błaszczyk, Z. 2000. Archeologiczne Zdjęcie Polski w województwie piotrkowskim. Katalog stanowisk. Piotrków Trybunalski: Towarzystwo Przyjaciół Miasta Piotrkowa Trybunalskiego.
Google Scholar

Boniecki, A. 1909. Herbarz polski. Część 1. Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. T. 13. Warszawa: Skład Główny Księgarnia Gebethnera i Wolffa. G. Gebethner i Sp. w Krakowie.
Google Scholar

Brzeziński, K., Gramsz, A. 2008. Bełchatów. 120 impresji o rozwoju miasta. Łódź: Wydawnictwo Grako.
Google Scholar

Góral, K. b.d.w. Parafia Ewangelicko-Reformowana w Kleszczowie. Historia parafii, https://kleszczow.reformowani.pl/historia/ (dostęp 12.02.2022).
Google Scholar

Grzymałowie h. Grzymała. Spory prawne z Kuczewskimi o zapisy na dobrach Kuczew i Kleszczów (piotrkowskie). 1650. 1733. Archiwum Narodowe w Krakowie. Zbiór Zygmunta Glogera, sygn. 29/678/0/2/147, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/3099664 (dostęp 16.02.2022).
Google Scholar

Horbacz, T.J., Olędzki, M. 1983. Cimetiére de la periode romaine á Piaski (Pologne Centrale). Inventaria Archaeologica 51. Łódź–Warszawa.
Google Scholar

Horbacz, T.J., Olędzki, M. 1998. Roman Inlaid Swords. Journal of Roman Military Equipment Studies 9, s. 19–30.
Google Scholar

Jelen, F. 1899. Opis historyczny zboru filjalnego ewangelicko-refermowanego w Kucowie. Warszawa: W drukarni Ferdynanda Ginsa.
Google Scholar

Kozierowski, S. 1926. Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej wschodniej Wielkopolski. T. A-O. Poznań: Nakładem Krajowego Instytutu Wydawniczego.
Google Scholar

Krzyszowski, A. 1995. Osadnictwo neolityczne na stanowisku 1 w Kucowie, gm. Kleszczów, woj. Piotrków Trybunalski. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 37–38 (1991–1992), s. 25–63.
Google Scholar

Lechowicz, Z., Olędzki, M. 2008. Osada ludności kultury przeworskiej odkryta w Wólce Domaniowskiej, gm. Przytyk, woj. mazowieckie (badania na stanowisku nr 6). W: A. Błażejewski (red.). Labor et patientia. Studia Archaeologica Stanislao Pazda Dedicata. Wrocław: Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 221–241.
Google Scholar

Łaski, J. 1880. Liber beneficiorum archidioecesis gnesnensis societate litteraria posnaniensi. T. I. Gniezno: Sumptibus et typis J. B. Lange.
Google Scholar

Ławecka, D. 2000. Wstęp do archeologii. Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Machajewski, H. 1995. Osada ludności kultury przeworskiej na stanowisku 1 w Kucowie, gm. Kleszczów, woj. Piotrków Trybunalski. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 37–38 (1991–1992), s. 65–139.
Google Scholar

Olędzki, M. 1985. Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Kucowie, gm. Kleszczów, woj. Piotrków Tryb. (stan. 7). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 7, s. 33–125.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6034.07.04

Olędzki, M., Śmiszkiewicz-Skwarska, A. 2006. Ludność kultury przeworskiej w świetle antropologii fizycznej. Wybrane zagadnienia. W: A. Stępień-Kuczyńska, M. Olędzki (red.). Cultura et politica. Studia i rozprawy dedykowane Profesorowi Jerzemu Kmiecińskiemu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 73–84.
Google Scholar

Opaliński, E., Żerek-Kleszcz, H. 1993. Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy. W: A. Gąsiorowski (red.). Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy. Kórnik: Biblioteka Kórnicka.
Google Scholar

Papuga, S., Gramsz, A. 2003. Zelów. Wspólnota nacji, wyznań, kultur. Łódź: Wydawnictwo Grako.
Google Scholar

Pawiński, A. 1883. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym opisana. Wielkopolska. T. II. W: Źródła dziejowe. T. XIII. Warszawa: Skład Główny Księgarnia Gebethnera i Wolffa.
Google Scholar

Rutkowski, H. (red.). 1998. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w 2 połowie XVI wieku. cz. I: Mapy, plany. W: S. Trawkowski (red.). Atlas historyczny Polski. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii PAN.
Google Scholar

Schuster, J. 2022. Dom to nie tylko dach i cztery ściany… O budownictwie w późnej starożytności w Europie Północnej i Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem ziem polskich. Wiadomości Archeologiczne 71, s. 3–159.
Google Scholar

Skowron, J. 1997. Cmentarzysko kultury przeworskiej z późnego okresu wpływów rzymskich w miejscowości Piaski, gm. Kleszczów, woj. piotrkowskie – st. 1. Prace i Materiały Muzeum Miasta Zgierza 2, s. 11–154.
Google Scholar

Skowron, J. 2014. Osada w działaniu. Osady ludności kultury przeworskiej w Polsce Środkowej od młodszego okresu przedrzymskiego do okresu wędrówek ludów. Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich. Oddział w Poznaniu.
Google Scholar

Strachocki, J., 2010. Gmina Kleszczów. Kleszczów: VEGA Studio Adv.
Google Scholar

Sulimierski, F., Chlebowski, B., Walewski, W. 1883. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. IV, Warszawa: Druk „Wieku” Nowy Świat Nr 59.
Google Scholar

Szczepankiewicz-Battek, J. 2017. Osadnictwo braci czeskich i morawskich w regionie łódzkim. Studia z Geografii Politycznej i Historycznej 6, s. 153–181. https://doi.org/10.18778/2300-0562.06.07
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2300-0562.06.07

Szymczakowa, A. 1998. Szlachta sieradzka w XV wieku. Magnifici et generosi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Topograficzna Karta Królestwa Polskiego wydana w r. 1843 z datą 1939, tzw. Mapa Kwatermistrzostwa. Skala 1: 126 000, https://www.wbc.poznan.pl/publication/533840 (dostęp 12.02.2022).
Google Scholar

Uruski, S., Kosiński, A.A., Włodarski, A. 1911. Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. T. VIII. Warszawa: Skład Główny Księgarnia Gebethnera i Wolffa.
Google Scholar

Zajączkowski, S., Zajączkowski, S.M. 1966. Materiały do Słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku. Cz. I. Łódź: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar