Zatopiony w umieraniu. O „Topielcu” Leśmiana raz jeszcze

Joanna Dembińska-Pawelec

doi:10.18778/2299-7458.07.07

Authors

Joanna Dembińska-Pawelec Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Zakład Teorii Literatury https://orcid.org/0000-0001-7242-381X

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.07.07

Keywords:

Bolesław Leśmian, poetry, edition, death, „Topielec”

Abstract

The essay presents an interpretation of Bolesław Leśmian’s poem entitled Topielec (The Drowned), which has already been the subject of interest of many different scholars. The author of the essay draws attention to the difference in editing which appeared in the second edition of the volume Łąka (The Meadow) from 1937. The first edition of the book from 1920 contains the word “bezświat” (unworld) in the phrase “bezświat zarośli” (unworld of thicket) and this version was commonly adopted in the subsequent editions and analyses of Leśmian’s poetry. The author of the essay argues that is is rather the version of the second edition, namely “bezświt” (non-dusk) in “bezświt zarośli” (non-dusk of thicket), that is in accord with the poetics of Leśmian’s verse and the idea of the work. In the interpretation in accordance with the 1937 edition Topielec is a poem about drowning in death and gradual losing of the soul.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Joanna Dembińska-Pawelec, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Zakład Teorii Literatury

Joanna Dembińska-Pawelec – dr hab. prof. UŚ, pracuje w Zakładzie Teorii Literatury na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Prowadzi badania z zakresu poezji współczesnej, genologii oraz interferencji literatury i sztuki. Autorka książek: Światy możliwe w poezji Stanisława Barańczaka (1999), Villanella. Od Anonima do Barańczaka (2006), „Poezja jest sztuką rytmu”. O świadomości rytmu w poezji polskiej dwudziestego wieku (Miłosz – Rymkiewicz – Barańczak) (2010), Arabeska. Szkice o poezji (2013). Publikowała m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Poznańskich Studiach Polonistycznych”, „Ruchu Literackim”, „Postscriptum Polonistycznym”, „Śląskich Studiach Polonistycznych”. Wraz z prof. Constantinem Geambaşu przygotowywała publikację wyboru wierszy w języku rumuńskim Stanisława Barańczaka Muşcă-ţi limba. Antologie de versuri (2018) oraz Adama Zagajewskiego În căutarea luminii. Antologie de versuri (2018). Adres e-mail: joanna.dembinska-pawelec@us.edu.pl

References

Bocheński T., Określenia nicości w „Dziejbie leśnej”, [w:] Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, Kraków 2000.
Google Scholar

Czabanowska-Wróbel A., Mistyka żydowska w poezji Bolesława Leśmiana, „Pamiętnik Literacki” 2003, z. 3.
Google Scholar

Dembińska-Pawelec J., Apokryf Jarosława Marka Rymkiewicza. O wierszu „Pamięci B.L.”, „Biblioteka Postscriptum Polonistycznego. Interpretacje” 2012, nr 1.
Google Scholar

Głowiński M., Wiersze Bolesława Leśmiana: interpretacje, Warszawa 1972.
Google Scholar

Głowiński M., Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana, Warszawa 1981.
Google Scholar

Kuczyńska-Koschany K., Zawier(u)szony znikomek. Rimbaud Leśmiana – recepcja nowoczesna?, [w:] Leśmian nowoczesny i ponowoczesny, pod red. B. Grodzkiego i D. Trześniowskiego, Radom 2012.
Google Scholar

Leśmian B., Napój cienisty, Warszawa 1936.
Google Scholar

Leśmian B., Poezje zebrane, oprac. A. Madyda, Toruń 2000.
Google Scholar

Leśmian B., Szkice literackie, zebrał i oprac. J. Trznadel, Warszawa 2011.
Google Scholar

Leśmian B., Topielec, [w:] B. Leśmian, Łąka, Warszawa–Kraków 1920.
Google Scholar

Leśmian B., Topielec, [w:] B. Leśmian, Łąka, Warszawa 1937.
Google Scholar

Leśmian B., Wybór poezji, wyboru dokonał i posłowiem opatrzył S. Barańczak, Warszawa 1996.
Google Scholar

Markowski M.P., Leśmian. Poezja i nicość, [w:] M.P. Markowski, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007.
Google Scholar

Mickiewicz A., Dzieła, t. 1, Wiersze, oprac. W. Borowy i L. Płoszewski, Kraków 1948.
Google Scholar

Nawrocki M., Wariacje istnieniowe. O ontologii poetyckiej Bolesława Leśmiana, Tarnów 2009.
Google Scholar

Olkuśnik E., Słowotwórstwo na usługach filozofii, [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
Google Scholar

Opacki I., Bolesław Leśmian „Topielec”, [w:] Poezja polska od romantyzmu do dwudziestolecia międzywojennego. Interpretacje, pod red. A. Kowalczykowej i T. Marciszuk, Warszawa 1999.
Google Scholar

Papierkowski S.K., Bolesław Leśmian. Studium językowe, Lublin 1964.
Google Scholar

Prokop J., Niepochwyceń (Motyw regresu w poezji Leśmiana), [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
Google Scholar

Rowiński C., Człowiek i świat w poezji Leśmiana. Studium filozoficznych koncepcji poety, Warszawa 1982.
Google Scholar

Rymkiewicz J.M., Leśmian. Encyklopedia, Warszawa 2001.
Google Scholar

Rymkiewicz J.M., „Odczłowieczając duszę”. („Topielec” Bolesława Leśmiana na tle porównawczym), [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
Google Scholar

Rymkiewicz J.M., Pamięci B.L., [w:] J.M. Rymkiewicz, Co to jest drozd, Warszawa 1973.
Google Scholar

Stala M., Jam jest miejsce spotkania. Duch, dusza i ciało w poetyckiej antropologii Bolesława Leśmiana, [w:] M. Stala, Trzy nieskończoności. O poezji Adama Mickiewicza, Bolesława Leśmiana i Czesława Miłosza, Kraków 2001.
Google Scholar

Stelmaszczyk B., Leśmianowski „cień” – symbol rozszerzonej przestrzeni podmiotu, [w:] Stulecie „Sadu rozstajnego”, pod red. U.M. Pilch i M. Stali, Kraków 2014.
Google Scholar

Stróżewski W., Metafizyka Leśmiana, [w:] W. Stróżewski, Istnienie i sens, Kraków 1994.
Google Scholar

Szczerbowski A., Bolesław Leśmian, Warszawa–Zamość 1938.
Google Scholar

Trznadel J., Nad Leśmianem. Wiersze i analizy, Kraków 1999.
Google Scholar

Trznadel J., Twórczość Leśmiana. (Próba przekroju), Warszawa 1964.
Google Scholar

Trznadel J., Wstęp, [w:] B. Leśmian, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983.
Google Scholar

Trznadel J., Zasady wydania, [w:] B. Leśmian, Poezje, oprac. J. Trznadel, Warszawa 1965.
Google Scholar

Wojda D., Światło i mrok. Ekonomia poetycka „Sadu rozstajnego”, [w:] Stulecie „Sadu rozstajnego”, pod red. U.M. Pilch i M. Stali, Kraków 2014.
Google Scholar