Zatopiony w umieraniu. O „Topielcu” Leśmiana raz jeszcze

Joanna Dembińska-Pawelec

doi:10.18778/2299-7458.07.07

Autor

Joanna Dembińska-Pawelec Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Zakład Teorii Literatury https://orcid.org/0000-0001-7242-381X

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.07.07

Słowa kluczowe:

Bolesław Leśmian, poezja, edycja, śmierć, „Topielec”

Abstrakt

Szkic prezentuje interpretację wiersza Bolesława Leśmiana Topielec, który wielokrotnie był przedmiotem zainteresowania badaczy. Autorka szkicu zwraca uwagę na różnicę edytorską, która pojawiła się w drugim wydaniu tomu Łąka z 1937 roku. W pierwszym wydaniu książki z roku 1920 wydrukowane jest słowo „bezświat” („bezświat zarośli”) i ta wersja przyjęta została powszechnie w kolejnych wznowieniach i opracowaniach poezji Leśmiana. Autorka szkicu ukazuje, że to raczej wersja drugiego wydania – „bezświt” („bezświt zarośli”) – zgodna jest z poetyką Leśmianowskich wierszy i zamysłem utworu. W interpretacji zgodnej z edycją z 1937 roku Topielec to wiersz o pogrążaniu w śmierci i stopniowym zatracaniu duszy.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Joanna Dembińska-Pawelec - Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Zakład Teorii Literatury

Joanna Dembińska-Pawelec – dr hab. prof. UŚ, pracuje w Zakładzie Teorii Literatury na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Prowadzi badania z zakresu poezji współczesnej, genologii oraz interferencji literatury i sztuki. Autorka książek: Światy możliwe w poezji Stanisława Barańczaka (1999), Villanella. Od Anonima do Barańczaka (2006), „Poezja jest sztuką rytmu”. O świadomości rytmu w poezji polskiej dwudziestego wieku (Miłosz – Rymkiewicz – Barańczak) (2010), Arabeska. Szkice o poezji (2013). Publikowała m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Poznańskich Studiach Polonistycznych”, „Ruchu Literackim”, „Postscriptum Polonistycznym”, „Śląskich Studiach Polonistycznych”. Wraz z prof. Constantinem Geambaşu przygotowywała publikację wyboru wierszy w języku rumuńskim Stanisława Barańczaka Muşcă-ţi limba. Antologie de versuri (2018) oraz Adama Zagajewskiego În căutarea luminii. Antologie de versuri (2018). Adres e-mail: joanna.dembinska-pawelec@us.edu.pl

Bibliografia

Bocheński T., Określenia nicości w „Dziejbie leśnej”, [w:] Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, Kraków 2000.
Google Scholar

Czabanowska-Wróbel A., Mistyka żydowska w poezji Bolesława Leśmiana, „Pamiętnik Literacki” 2003, z. 3.
Google Scholar

Dembińska-Pawelec J., Apokryf Jarosława Marka Rymkiewicza. O wierszu „Pamięci B.L.”, „Biblioteka Postscriptum Polonistycznego. Interpretacje” 2012, nr 1.
Google Scholar

Głowiński M., Wiersze Bolesława Leśmiana: interpretacje, Warszawa 1972.
Google Scholar

Głowiński M., Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana, Warszawa 1981.
Google Scholar

Kuczyńska-Koschany K., Zawier(u)szony znikomek. Rimbaud Leśmiana – recepcja nowoczesna?, [w:] Leśmian nowoczesny i ponowoczesny, pod red. B. Grodzkiego i D. Trześniowskiego, Radom 2012.
Google Scholar

Leśmian B., Napój cienisty, Warszawa 1936.
Google Scholar

Leśmian B., Poezje zebrane, oprac. A. Madyda, Toruń 2000.
Google Scholar

Leśmian B., Szkice literackie, zebrał i oprac. J. Trznadel, Warszawa 2011.
Google Scholar

Leśmian B., Topielec, [w:] B. Leśmian, Łąka, Warszawa–Kraków 1920.
Google Scholar

Leśmian B., Topielec, [w:] B. Leśmian, Łąka, Warszawa 1937.
Google Scholar

Leśmian B., Wybór poezji, wyboru dokonał i posłowiem opatrzył S. Barańczak, Warszawa 1996.
Google Scholar

Markowski M.P., Leśmian. Poezja i nicość, [w:] M.P. Markowski, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007.
Google Scholar

Mickiewicz A., Dzieła, t. 1, Wiersze, oprac. W. Borowy i L. Płoszewski, Kraków 1948.
Google Scholar

Nawrocki M., Wariacje istnieniowe. O ontologii poetyckiej Bolesława Leśmiana, Tarnów 2009.
Google Scholar

Olkuśnik E., Słowotwórstwo na usługach filozofii, [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
Google Scholar

Opacki I., Bolesław Leśmian „Topielec”, [w:] Poezja polska od romantyzmu do dwudziestolecia międzywojennego. Interpretacje, pod red. A. Kowalczykowej i T. Marciszuk, Warszawa 1999.
Google Scholar

Papierkowski S.K., Bolesław Leśmian. Studium językowe, Lublin 1964.
Google Scholar

Prokop J., Niepochwyceń (Motyw regresu w poezji Leśmiana), [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
Google Scholar

Rowiński C., Człowiek i świat w poezji Leśmiana. Studium filozoficznych koncepcji poety, Warszawa 1982.
Google Scholar

Rymkiewicz J.M., Leśmian. Encyklopedia, Warszawa 2001.
Google Scholar

Rymkiewicz J.M., „Odczłowieczając duszę”. („Topielec” Bolesława Leśmiana na tle porównawczym), [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
Google Scholar

Rymkiewicz J.M., Pamięci B.L., [w:] J.M. Rymkiewicz, Co to jest drozd, Warszawa 1973.
Google Scholar

Stala M., Jam jest miejsce spotkania. Duch, dusza i ciało w poetyckiej antropologii Bolesława Leśmiana, [w:] M. Stala, Trzy nieskończoności. O poezji Adama Mickiewicza, Bolesława Leśmiana i Czesława Miłosza, Kraków 2001.
Google Scholar

Stelmaszczyk B., Leśmianowski „cień” – symbol rozszerzonej przestrzeni podmiotu, [w:] Stulecie „Sadu rozstajnego”, pod red. U.M. Pilch i M. Stali, Kraków 2014.
Google Scholar

Stróżewski W., Metafizyka Leśmiana, [w:] W. Stróżewski, Istnienie i sens, Kraków 1994.
Google Scholar

Szczerbowski A., Bolesław Leśmian, Warszawa–Zamość 1938.
Google Scholar

Trznadel J., Nad Leśmianem. Wiersze i analizy, Kraków 1999.
Google Scholar

Trznadel J., Twórczość Leśmiana. (Próba przekroju), Warszawa 1964.
Google Scholar

Trznadel J., Wstęp, [w:] B. Leśmian, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983.
Google Scholar

Trznadel J., Zasady wydania, [w:] B. Leśmian, Poezje, oprac. J. Trznadel, Warszawa 1965.
Google Scholar

Wojda D., Światło i mrok. Ekonomia poetycka „Sadu rozstajnego”, [w:] Stulecie „Sadu rozstajnego”, pod red. U.M. Pilch i M. Stali, Kraków 2014.
Google Scholar