The enemy–family dialectic. On the works entitled Neighbours by Józef Ignacy Kraszewski and Maria Sadowska
DOI:
https://doi.org/10.18778/2299-7458.12.04Keywords:
Kraszewski, Sadowska, novel, neighbor, conflict, familyAbstract
Maria Sadowska’s novel Sąsiedzi [The Neighbours] (1874) and J. I. Kraszewski’s Sąsiedzi (1878) take up the same theme. They describe the disputes between the neighbours – that is, the gentry. The boundaries of the landed estates generated severe tensions. ‘Neighbour’ was equivalent of ‘enemy’. The neighbours hated each other, unlike their children who loved each other. The young generation turned the enemies into family, which promised well. Such situations are a metonymy of Poland’s political situation. In their novels the writers create the programme of solidarity as a basis for the nation’s existence.
Downloads
References
Achremczyk S., Spory i konflikty szlachty malborskiej w drugiej połowie XVII wieku, „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie” 2010, nr 4, s. 417–434.
Google Scholar
Adamska U., Humoreska na łamach „Przeglądu Tygodniowego” (1866–1876). Rekonesans, [w:] Pozytywiści warszawscy. „Przegląd Tygodniowy” 1866–1876. Seria I: Studia, rewizje, konteksty, red. A. Janicka, Białystok 2015, s. 375–387.
Google Scholar
Bachórz J., Twórczość gawędowa Kraszewskiego, „Pamiętnik Literacki” 1987, z. 4.
Google Scholar
Bylina S., Drogi – granice – most: studia o przestrzeni publicznej i sakralnej w średniowieczu, Warszawa 2012.
Google Scholar
Chmielowski P., Józef Ignacy Kraszewski: zarys historyczno-literacki, Kraków 1888.
Google Scholar
Chmielowski P., Kilka słów o dzisiejszych autorkach powieści w literaturze polskiej, „Gazeta Polska” 1876, nr 163–166.
Google Scholar
Chmielowski P., „Pisma” Zbigniewa (Marii Sadowskiej). Tom I i II, „Niwa” 1876, t. 10, z. 39, s. 181–187.
Google Scholar
Danek W., Powieści historyczne J. I. Kraszewskiego, Warszawa 1966.
Google Scholar
Duma P., Tajne świadki graniczne w Europie Środkowej od XVI do XIX w. – problem słabo zbadany, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2015, nr 1, s. 79–91.
Google Scholar
Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. IV, Warszawa 1903.
Google Scholar
Gołaski J., Techniki rozgraniczania dóbr ziemskich w XVIII wieku w świetle poznańskich ksiąg podkomorskich, „Przegląd Geodezyjny” 1961, nr 5–6.
Google Scholar
Jakubowski M., Wyznaczanie granic własnościowych w osiemnastowiecznej Rzeczpospolitej oraz ich trwanie w krajobrazie na przykładzie dóbr kamedułów wigierskich, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2014, nr 1, s. 19–35.
Google Scholar
Jop R., Uwagi o piętnastowiecznej terminologii granicznej w lubelskich i sandomierskich księgach sądowych, „Res Historica” 2011, s. 9–22.
Google Scholar
Kamler M., Przemoc między szlachtą w Polsce XVII w. – zjawisko masowe?, „Kwartalnik Historyczny” 2014, R. CXXI, nr 3, s. 541–569. https://doi.org/10.12775/KH.2014.121.3.03
Google Scholar
Konończuk E., „Czercza mogiła” – rzecz o archeologii pamięci, [w:] Obrazy kultury polskiej w twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego, red. B. Czwórnóg-Jadczak, Lublin 2004, s. 141–147.
Google Scholar
Kowalski P., Kultura magiczna: omen, przesąd, znaczenie, Warszawa 2007.
Google Scholar
Kraszewski J. I., Czercza mogiła: powieść, wydanie nowe, przejrzane i poprawione przez autora, Lwów 1872.
Google Scholar
Kraszewski J. I., Ładowa pieczara: obrazek wiejski, Wilno 1852.
Google Scholar
Kraszewski J. I., O pracy, Poznań 1868.
Google Scholar
Kraszewski J. I., Obrazy przeszłości, [w:] Kraszewski o powieściopisarzach i powieści: zbiór wypowiedzi teoretycznych i krytycznych, oprac. S. Burkot, Warszawa 1962.
Google Scholar
Kraszewski J. I., Polska w czasie trzech rozbiorów 1772–1799: studia do historii ducha i obyczaju. Tom I: 1772–1787, Poznań 1873.
Google Scholar
Kraszewski J. I. Program Polski 1872: Myśli o zadaniu narodowym, Poznań 1872.
Google Scholar
Kraszewski J. I., Sąsiedzi: powieść z podań szlacheckich z końca XVIII-go wieku, t. I–II, Warszawa 1878.
Google Scholar
Kraszewski J. I., Staropolska miłość: urywek pamiętnika, Warszawa 1859.
Google Scholar
Kraszewski J. I., Wieczory wołyńskie, Biały Dunajec–Ostrów 2015.
Google Scholar
Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, zebrał i oprac. S. Adalberg, Warszawa 1889–1894.
Google Scholar
Marrené W., Nasze autorki, „Tygodnik Powszechny” 1885, nr 2, s. 341–342.
Google Scholar
Mokranowska Z., „Czercza mogiła” Józefa Ignacego Kraszewskiego – w stronę modyfikacji genologicznej, [w:] Kraszewski i nowożytność: studia, idea i układ tomu J. Ławski, red. A. Janicka, K. Czajkowski, L. Zabielski, Białystok 2014–2015, s. 497–508.
Google Scholar
Moniuszko A., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu przed płockim sądem ziemskim pod koniec XVI stulecia, [w:] Społeczeństwo a przestępczość, red. A. Karpiński i in., Warszawa 2009, Społeczeństwo Staropolskie. Seria nowa, t. 2, s. 11–39.
Google Scholar
Oliśkiewicz-Krzywicka A., Spory graniczne w XVIII wieku i ich wpływ na zmianę granic, „Przegląd Geodezyjny” 2012, nr 3, s. 8–14.
Google Scholar
Pugacewicz I. H., Porządek sąsiedzki przemocą regulowany. O organizacji i funkcji zajazdu w II poł. XVII i w XVIII wieku, „Białostockie Teki Historyczne” 2006, t. 4, s. 103–128. https://doi.org/10.15290/bth.2006.04.06
Google Scholar
Sadowska M. (Zbigniew), Sąsiedzi: powieść, Warszawa 1875.
Google Scholar
Stachnik-Surowiak B., Sarmatyzm – dzieje jednego pojęcia, „Perspektywy Kultury” 2012, nr 6, s. 21–38.
Google Scholar
Stępnik K., Poetyka gawędy wierszowanej, Wrocław 1983.
Google Scholar
Waśko A., Romantyczny sarmatyzm czy „polski biedermeier”?, „Perspektywy Kultury” 2012, nr 6, s. 39–54.
Google Scholar
Downloads
Published
Versions
- 2024-02-09 (2)
- 2023-12-21 (1)
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
