On things that support memory
DOI:
https://doi.org/10.18778/2299-7458.02.03Keywords:
Różewicz, poezja, rzecz, ZagładaAbstract
I am confronting two works: an early poem Warkoczyk ("Little Braid", 1948) with a late poem nożyk profesora ("The Professor's Knife", 2001) to show how Różewicz changes in his poetry the way of presenting things from a death camp. He rejects the traditional epistemology for the belief in independent existence of things in the world; he also rejects metaphor, using the story of a knife instead. The new recognition of the being of things undoubtedly has its source in the projects of contemporary anthropologists and sociologists: Igor Kopytoff, Marcel Mauss, Alfred Gell, and others. The poet, however, is not making use of the opportunities offered by the return to things. He remains faithful to the belief in ineffability of the experience of the Holocaust, and consequently the impossibility to reach the essence of man's relationship with things. Using well-known methods: fragmentary structure, understatement, silence, he does not reveal the secret. Therefore, nożyk profesora remains only a poem about memory supported the knife from a death camp.
Downloads
References
Agamben Giorgio, Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek, przekł. Sławomir Królak, Warszawa 2008, s. 23
Google Scholar
Ankersmit Franklin Rudolf, Język a doświadczenie historyczne, przekł. Sławomir Sikora, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 1997, nr 1–2, s. 81–84
Google Scholar
Chrząstowska Bożena, Wysłouch Seweryna, Poetyka stosowana, Warszawa 1978, s. 217–221
Google Scholar
Czaplejewicz Eugeniusz, Między poezją homofoniczną a polifoniczną, [w:] tenże, Poezja jako dialog, Warszawa 1981, s. 225–238
Google Scholar
Czapliński Przemysław, Rzecz w literaturze albo proza lat dziewięćdziesiątych wobec „mimesis”, [w:] Człowiek i rzecz. O problemach reifikacji w literaturze, filozofii i sztuce, red. Seweryna Wysłouch, Bogumiła Kaniewska, Poznań 1999, s. 227
Google Scholar
Czapliński Przemysław, Rzecz w literaturze: wyzwanie mimetyczne, [w:] tenże, Świat podrobiony. Krytyka i literatura wobec nowej rzeczywistości, Kraków 2003, s. 80–125
Google Scholar
Domańska Ewa, Ku historii nieantropocentrycznej, [w:] taż, Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce, Poznań 2006, s. 112–113
Google Scholar
Domańska Ewa, Mikrohistorie, Poznań 1999, s. 107–120
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/9781444311471.ch16
Domańska Ewa, O zwrocie ku rzeczom we współczesnej humanistyce (Ku historii nieantropocentrycznej), „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2005, t. LXV, s. 7–23
Google Scholar
Friedrich Hugo, Struktura nowoczesnej liryki, przekł. Elżbieta Feliksiak, Warszawa 1978
Google Scholar
Gancarczyk Anna, Analiza i interpretacja wiersza Tadeusza Różewicza „Warkoczyk”, „Polonistyka” 1990, nr 2/3, s. 109–115
Google Scholar
Jak powstał „nożyk profesora”, oprac. Andrzej Sapija, Tadeusz Różewicz, [w:] Rozmowy z Tadeuszem Różewiczem. Wbrew sobie, oprac. Jan Stolarczyk, Wrocław 2011, s. 361
Google Scholar
Kopytoff Igor, Kulturowa biografia rzeczy – utowarowienie jako proces, przekł. Ewa Klekot, [w:] Badania kultury. Elementy teorii antropologicznej, wybór i przedmowa Marian Kempny, Ewa Nowicka, Warszawa 2003, s. 243–274
Google Scholar
Kunz Tomasz, Strategie negatywne w poezji Tadeusza Różewicza. Od poetyki tekstu do poetyki lektury, Kraków 2005
Google Scholar
Latour Bruno, Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora sieci, wstęp Krzysztof Abriszewski, przekł. Aleksandra Derra, Krzysztof Abriszewski, Kraków 2010, s. 89–122
Google Scholar
Levi Primo, Czy to jest człowiek, przekł. H. Wiśniowska, Kraków 1978, s. 23
Google Scholar
Levi Primo, Pogrążeni i ocaleni, Kraków 2007, s. 63
Google Scholar
Mauss Marcel, Socjologia i antropologia, wstęp Claude Levi-Strauss, przekł. Marcin Król, Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki, Warszawa 1973, s. 221–302
Google Scholar
Nycz Ryszard, Tadeusza Różewicza tajemnica okaleczonej pamięci, [w:] tenże, Literatura jako trop rzeczywistości, Kraków 2001, s. 188–189
Google Scholar
Nycz Ryszard, Tropy „ja”. Koncepcje podmiotowości w literaturze polskiej ostatniego stulecia, [w:] tenże, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997, s. 109
Google Scholar
Osborne John, Tadeusz Różewicz: „Warkoczyk”, przekł. Jerzy Jastrzębski, „Odra” 1994, nr 5, s. 45–48
Google Scholar
Różewicz Tadeusz, nożyk profesora, Wrocław 2001, s. 5–27
Google Scholar
Różewicz Tadeusz, Wycieczka do muzeum, [w:] tenże, Utwory zebrane. Proza, t. 1, Wrocław 2003, s. 174
Google Scholar
Smoleń Kazimierz, Oświęcim 1940–1945. Przewodnik po muzeum, Katowice 1985, s. 32)
Google Scholar
Szczukowski Dariusz, Zagłada a doświadczenie literatury, [w:] tenże, Tadeusz Różewicz wobec niewyrażalnego, Kraków 2008, s. 147–148
Google Scholar
Ubertowska Aleksandra, Tożsamość jako ślad kryptograficzny (Holokaust w późnych poematach Tadeusza Różewicza), [w:] taż, Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje Holokaustu, Kraków 2007, s. 126–127
Google Scholar
Wiśniewski Jerzy, W poczekalni, [w:] Dlaczego Różewicz. Wiersze i komentarze, red. Jacek Brzozowski, Jerzy Poradecki, Łódź 1993, s. 104–117
Google Scholar
Zawadzki Andrzej, Słabość i ślad w poezji Różewicza. „Słabnie poeta / obrazy tracą siłę”. Różewiczowska forma słaba, [w:] tenże, Literatura a myśl słaba, Kraków 2009, s. 295–304
Google Scholar
Żukowski Tomasz, Zagłada a język poetycki Tadeusza Różewicza, [w:] Literatura polska wobec Zagłady, red. Alina Brodzka-Wald, Dorota Krawczyńska, Jacek Leociak, Warszawa 2000, s. 141–165
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2013 Anna Kurska

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

