Symbolika akwatyczna w „Fachowcu” Wacława Berenta

Abstrakt

Podstawowy klucz interpretacyjny, jakiego używali w stosunku do debiutanckiej powieści Wacława Berenta badacze, odnosił się wyłącznie do kategorii związanych z epoką pozytywizmu oraz obowiązującej w jej obrębie kategorii naturalizmu. Takie podejście, a raczej użyta przez historyków literatury metoda, sprawiły, że „Fachowca” uznano za powieść z jednej strony przestarzałą, z drugiej interpretacyjnie płaską i nieciekawą. Toteż autorka niniejszego artykułu postanowiła, sięgając do symboliczno-mitycznymi asocjacji związanych z żywiołem wody, przełamać obowiązujące dotąd schematy badawcze. Podjęta w tekście analiza objęła szereg zjawisk i kategorii (płacz, ślina, jezioro, mgła) przyporządkowanych żywiołowi wody, które odsłoniły interesujące konteksty interpretacyjne powieści Berenta. Najważniejszy z nich dotyczy głównego bohatera, gdyż pozwala prześledzić dokonującą się w nim przemianę. Misterium wyzwolenia, jakiego doświadcza Kazimierz Zaliwski, stanowi sens opowiadanej przez niego historii, a dla każdego czytelnika „Fachowca”, staje się wezwaniem do pracy nad poznaniem własnej istoty.