Marek Waleriusz i kruk. Historia pewnej symbiozy bitewnej (Liv. 7.26)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-0319.28.05Słowa kluczowe:
Marek Waleriusz Korwin, Liwiusz, corvus, kruk, monomachiaAbstrakt
In the seventh book of Ab Urbe Condita, Titus Livius describes an extraordinary phenomenon of battle symbiosis involving a bird. During the campaign against the Gauls in 349 BC, a Gallic warrior challenged a Roman to single combat – this Roman was Marcus Valerius. During the fight, a raven landed on his helmet and aided him in the duel, which earned him the cognomen Corvinus. Livy presents this event within the framework of monomachy, aristeia, and the etymological explanation of the epithet, emphasizing the role of the gods. However, this story may also be a reinterpretation of avian imagery appearing on Gallic warriors’ helmets, such as the so-called Ciumeşti Helmet, discovered by archaeologists in 1961 in western Romania.
Bibliografia
Aelian. (1958). On the Characteristic of Animals. Vol. I. Books I–V. With an English translation by A.F. Scholfield. London–Cambridge (Ma.): Harvard University Press.
Google Scholar
Aelian. (1959). On the Characteristic of Animals. Vol. II. Books VI–XI. Trans. A.F. Scholfield. London–Cambridge (Ma.): Harvard University Press.
Google Scholar
Ammianus Marcellinus. (1935–1940). Rerum gestarum libri. Trans. J.C. Rolfe. Cambridge, Mass.: Harvard University Press and London: W. Heinemann, Ltd.
Google Scholar
Appian z Aleksandrii. (2004). Historia rzymska. T. I. Przeł. i oprac. L. Piotrowicz. Wrocław: Zakład Narodowy Ossolińskich.
Google Scholar
Aratus Solensis. (1921). Phaenomena. G.R. Mair (ed.). London: W. Heinemann and New York: G.P. Putnam’s Sons.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4159/DLCL.aratus-phaenomena.1921
Arystofanes. (1954). Ptaki. Przeł. J. Jedlicz, oprac. K. Kumaniecki. Warszawa: PIW.
Google Scholar
Arystoteles. (1982). Zoologia (Historia animalium). Przeł. i oprac. P. Siwek. Warszawa: PIW.
Google Scholar
Atenajos. (2010). Uczta mędrców. Przeł. i oprac. K. Bartol i J. Danielewicz. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar
Aulu-Gelle. (1978). Les Nuits Attiques. T II. Livres V–X. Trad. R. Marache. Paris: Les Belles Lettres.
Google Scholar
Aulus Gelliusz. (2023). Noce attyckie. T. II (księgi 6–20). Przeł. M. Bielewicz, M. Staniszewski, K. Różycka-Tomaszuk. Wrocław: Instytut Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Isidore de Séville. (2012). Étymologies. Livre XII: Des Animaux. Trad. et comm. J. André. Paris: Les Belles Lettres.
Google Scholar
Justin. (2020). Abrégé des Histoires Philippiques de Trogue Pompée. T. III. Livres XXIV–XLIV. Trad. et comm. B. Mineo, G. Zecchini. Paris: Les Belles Lettres.
Google Scholar
Justynus Marek Junianus. (1988). Zarys dziejów powszechnych na podstawie Pompejusza Trogusa. Przeł. I. Lewandowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Google Scholar
Liberalis Antoninos. (2023). Metamorfozy. Przeł. i oprac. E. Żybert. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT–Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Google Scholar
Liwiusz Tytus. (1968). Dzieje Rzymu od założenia miasta. Księgi I–V. Przeł. A. Kościółek, oprac. J. Wolski, M. Brożek. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
Google Scholar
Liwiusz Tytus. (1971). Dzieje Rzymu od założenia miasta. Księgi VI–X. Przeł. A. Kościółek, M. Brożek, oprac. J. Wolski, M. Brożek. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
Google Scholar
Livius Titus. (1898). Ab urbe condita. Pars I. Libri I–X. W. Weissenborn. H.J. Müller (ed.). Leipzig: Teubner.
Google Scholar
Ovidius Naso. P. (2004). Metamorphoses. R.J. Tarrant (ed.). Oxonii: Oxford University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/oseo/instance.00072622
Owidiusz. (2008). Fasti. Kalendarz poetycki. Przeł. i oprac. E. Wesołowska. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
Google Scholar
Pline L’Ancien. (2003). Histoire naturelle. Livre X. Trad. et comm. E. De Saint-Denis. Paris: Les Belles Lettres.
Google Scholar
Pliniusz Gajusz Sekundus. (2019). Historia naturalna. T. II: Antropologia i zoologia. Księgi VII–XI. Przeł i oprac. I. Mikołajczyk. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Polybius. (1893). Historiae. T. Büttner-Wobst (ed.). Leipzig: Teubner.
Google Scholar
Quintilian. (1920). The Institutio Oratoria. Trad. H.E. Butler. Vol. 1. Cambridge, Mass.: Harvard University Press and London: W. Heinemann, Ltd.
Google Scholar
Silius Italicus. (2003). La guerre punique. T. II. Livre V. Trad. J. Volpilhac. Livres VI–VII. Trad. P. Miniconi et G. Devallet. Paris: Les Belles Lettres.
Google Scholar
Swetoniusz Gajusz Trankwillus. (1987). Żywoty Cezarów. Przeł. J. Niemirska-Pliszczyńska, oprac. J. Wolski. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
Google Scholar
Theophrastus of Eresus. (2007). On Weather Signs. D. Sider, C.W. Brunschön (eds.). Leiden–Boston: Brill.
Google Scholar
Waleriusz Maksymus. (2019). Czyny i powiedzenia godne pamięci w dziewięciu księgach. Przeł. i oprac. I. Lewandowski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
