Problem winy i odpowiedzialności za zbrodnię w Orestesie Eurypidesa

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-0319.26.04

Słowa kluczowe:

Eurypides, Orestes, Apollo, tragedia, scholia

Abstrakt

The myth of Orestes provides an excellent opportunity to trace the issue of guilt, and thus responsibility for the crime of matricide. This theme was taken up in their dramas by all three greatest Greek tragedians: Aeschylus, Sophocles and Euripides. The subject of consideration in the article will be Euripides’ Orestes and the way the poet highlights the relationship between the personal motivation of the play’s protagonist and the divine command. The main issue will be an attempt to answer the question whether the protagonist’s actions in Euripides’ play were autonomous in nature or caused by divine determinism. Apart from Orestes, the analysis will be supplemented by commentaries by scholastics and their way of explaining and interpreting the issues outlined in the article.

Biogram autora

Jadwiga Czerwińska - Uniwersytet Łódzki

Prof. dr hab. Jadwiga Czerwińska (University of Lodz) – full professor, editor-in-chief of “Collectanea Philologica”, member of the Committee on Ancient Culture of the Polish Academy of Sciences (PAN), the Classical Association, the Scientific Commission of Łódź, scholarship holder of the Fondation Hardt pour L’Etude de L’Antiquité Classique, Vandoeuvres-Genève and the Lanckoroński Foundation. Her interests include Greek theatre and drama (mainly Euripides), Greek philosophy and the reception of antiquity in Italian culture. She is the author of many articles and Polish and Italian monographs on Euripides’ work: Człowiek Eurypidesa; Anthropeia physis come dramatis persona in Euripide; Innowacje mitologiczne i dramaturgiczne Eurypidesa; (co-author) Starożytny teatr i dramat w świetle pism scholiastów. Leksykon.

Bibliografia

Ajschylos. (2016). Tragedie. T. 2. Przeł. i oprac. R.R. Chodkowski. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Arystoteles. (1993). O rodzeniu się zwierząt (De generatione animalium). Przeł. i oprac. P. Siwek. W: Arystoteles, Dzieła wszystkie. T. 4: 77–247. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Arystoteles. (1988) Retoryka. Poetyka. Przeł. i oprac. H. Podbielski. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Euripides. (1960). Fabulae. G. Murray (ed.). T 3. Oxford: Oxonii.
Google Scholar

Eurypides. (2017). Tragedie. T 1. Przeł. i oprac. R.R. Chodkowski. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Eurypides. (2018). Tragedie. T 2. Przeł. R.R. Chodkowski. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Homer. (2022). Iliada. Przeł. i oprac. R.R. Chodkowski. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Mastronarde, Donald J. (2020). Eurypides. Scholia: Scholia on „Orestes” 1–500, Oakland, [w:] https://escholarship.org/uc/item/7xp733bb [7.05.2021].
Google Scholar

Scholia in Euripidem. (1966). E. Schwartz (ed.). Vol. I–II. Berlin: De Gruyter.
Google Scholar

Battezzato, L. (2000). Ospitalità rytuale, amicizia e charis nell’Ecuba. In: Ricerche euripidee. T. 1. A cura di O. Vox. Lecce: Pensa MultiMedia. 13–41.
Google Scholar

Carpanelli, F. (2005). L’evoluzione del dramma e i nuovi orizzonti istituzionali ad Atene. Torino: UTET Libreria.
Google Scholar

Cataudella, Q. (1976). Lektura dello ‘Ione’ Euripideo. In: Euripide. Letture critiche, a cura O. di Longo. Milano: Mursia Editore. 110–127.
Google Scholar

Chodkowski, R.R. (1985). „Udział bóstwa w podejmowaniu decyzji bohatera tragicznego u Ajschylosa”, Roczniki Humanistyczne, XXXIII, z. 3. 19–42.
Google Scholar

Czerwińska, J. (2006). „Hercules furens – Eurypidejska przypowieść o ludzkim szaleństwie”. Collectanea Philologica IX. 87–111.
Google Scholar

Czerwińska, J. (2013). Innowacje mitologiczne i dramaturgiczne Eurypidesa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Di Benedetto, V. (1971). Euripide: teatro e società. Torino: Einaudi.
Google Scholar

Di Benedetto, V., Medda, E. (1997). La tragedia sulla scena. Torino: Einaudi.
Google Scholar

Dodds, E.R. (2002). Grecy i irracjonalność. Bydgoszcz: Wydawnictwo Homini.
Google Scholar

Kaimio, M. (1988). Physical Contact in Greek Tragedy. A Study of Stage Conventions. Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia.
Google Scholar

Kitto, H.D.F. (1997). Tragedia grecka. Studium literackie. Bydgoszcz: Wydawnictwo Homini.
Google Scholar

Lesky, A. (2006). Tragedia grecka. Przeł. M. Weiner. Kraków: Homini.
Google Scholar

Łanowski, J. (1967). Słowo wstępne. W: Eurypides. Tragedie. T. 1. Przeł. J. Łanowski. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Marzolo, C. (1996). L ultimo Euripide: tra gesto e parole. Padova: Antenore.
Google Scholar

Medda, E. (2001). Introduzione. In: Euripide. Orestes, introduzione, traduzione e note di E. Medda. Milano: BUR Classici Greci e Latani. 5–73.
Google Scholar

Murray, G. (1932). Euripide e i suoi tempi. Trad. it. N. Ruffini. Bari: Editori Laterza.
Google Scholar

Murray, G. (1948). Greek Studies. Oxford: University Press.
Google Scholar

Paduano, G. (2005). Il teatro antico. Bari: Editori Laterza.
Google Scholar

Pohlenz, M. (1978). La tragedia greca. Vol. 1. Trad. it. M. Bellincioni. Brescia: Paideia Editrice.
Google Scholar

Reale, G. (1993). Historia filozofii. T. 1. Przeł. I. Zieliński. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Sowa, J. (2014). „Czy kobieta jest potworem? Płeć żeńska w De generatione animalium Arystotelesa”. Roczniki Humanistyczne. LXII, z. 3. 29–50.
Google Scholar

Sowa, J. (2016). „O tajemniczych «ruchach» w De generatione animalium IV 3. Płeć żeńska w Arystotelesowskiej teorii dziedziczenia”. Roczniki Humanistyczne. LXIV, z. 3. 31–52. https://doi.org/10.18290/rh.2016.64.3-3
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2023-10-05 — zaktualizowane 2023-12-08

Wersje

Jak cytować

Czerwińska, J. (2023). Problem winy i odpowiedzialności za zbrodnię w Orestesie Eurypidesa. Collectanea Philologica, (26), 23–44. https://doi.org/10.18778/1733-0319.26.04 (Original work published 5 październik 2023)