Parcelacja wsi w okresie międzywojennym i jej reperkusje osadnicze na przykładzie folwarków Orzeszków, Wielenin i Zieleń

Autor

  • Monika Cepil Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, 90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31
  • Tomasz Figlus

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-8403.07.03

Słowa kluczowe:

geografia historyczna, osadnictwo, wieś, folwarki, parcelacja, reformy rolne, okres międzywojenny, gmina Kościelnica

Abstrakt

W artykule przedstawiono wyniki badań nad procesem parcelacji majątków folwarcznych, zlokalizowanych w rejonie Uniejowa, w okresie międzywojennym. Szczegółowe analizy objęły trzy jednostki osadnicze położone w dawnej gminie Kościelnica: Orzeszków, Wielenin i Zieleń. W pierwszej części artykułu zobrazowano niektóre aspekty prawne procesów parcelacji, związane z implementacją reformy rolnej. W dalszej części opracowania, przedstawiono wyniki badań nad przebiegiem parcelacji wsi w gminie Kościelnica, z uwzględnieniem kwestii prawnych oraz przemian struktur przestrzennych osadnictwa.

Bibliografia

Bandurka M., Zmiany administracyjne i terytorialne ziem województwa łódzkiego w XIX i XX w. (wyd. II uzupełnione), Łódź 1995.
Google Scholar

Biernacka M., Oświata a społeczno-kulturowe przeobrażenia wsi w okresie międzywojennym (na przykładzie wybranych społeczności), ,,Etnografia Polska” 1983, t. 27, z.1, s. 103–131.
Google Scholar

Burszta J., Od osady słowiańskiej do wsi współczesnej. O tworzeniu się krajobrazu osadniczego ziem polskich i rozplanowań wsi, Wrocław 1958.
Google Scholar

Cepil M., Figlus T., Geneza majoratu i stosunki osadnicze w dobrach rodziny Tollów pod Uniejowem, ,,Biuletyn Uniejowski” 2017, t. 6, s. 91–107.
Google Scholar

Firlej K., Formy organizacyjne zagospodarowania ziem polskich na przestrzeni wieków, ,,Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy” 2011, nr 4, s. 21–36.
Google Scholar

Grabarczyk T., Kowalska-Pietrzak A., Szymczak J., Uniejowskie strony-karty z przeszłości odległej, nieznanej i bliskiej gminy Uniejów, Łódź–Uniejów 2008.
Google Scholar

Kłusek M., Definicja nieruchomości ziemskiej w aktach prawnych i orzecznictwie sądowym 20-lecia międzywojennego, ,,Studia z zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania” 2015, t. 8, s. 91–113.
Google Scholar

Konopka K., Konieczność reform agrarnych w Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej, ,,Economy and Management” 2009, nr 1, s. 7–19.
Google Scholar

Konopka K., Mechanizm reform agrarnych w Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej (1918–1939), Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2010.
Google Scholar

Kowalik-Bodzak D., Wpływ podziału spadkowego, komasacji i parcelacji na zmianę układów przestrzennych wsi w powiecie puławskim od połowy XIX w., „Dokumentacja Geograficzna” 1964, z. 4, s. 97–152.
Google Scholar

Kukulski J., Generałowie carscy i ich majątki ziemskie w Królestwie Polskim (1835–1920), Wyd. Neriton, Warszawa 2007.
Google Scholar

Langrod J.S., Zarys administracji agrarnej w Polsce, Kraków–Warszawa 1939.
Google Scholar

Machałek M., Przemiany polskiej wsi w latach 1918–1989, ,,Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2013, t. 26 (3), s. 55–80.
Google Scholar

Mieszczankowski M., Rolnictwo II Rzeczypospolitej, Książka i Wiedza, Warszawa 1983.
Google Scholar

Myszkorowska-Olczak G., Zespoły folwarczne na terenie gminy Uniejów, ,,Biuletyn Uniejowski” 2013, t. 2, s. 93–112.
Google Scholar

Noniewicz Cz., Reforma rolna na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym, ,,Optimum. Studia Ekonomiczne” 2014, nr 6 (72), s. 93–112.
Google Scholar

Prochownik A., Przemiany struktury osadniczo-agrarnej wsi powiatu proszowickiego od połowy XIX wieku do 1960 r. (na wybranych przykładach), „Dokumentacja Geograficzna” 1965, z. 6, s. 159.
Google Scholar

Staniewicz W., Zmiany w strukturze agrarnej Polski, ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1936, nr 4, s. 382–397.
Google Scholar

Stelmachowski A. (red.), Prawo rolne, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2006.
Google Scholar

Ziętara W., Społeczny czy ekonomiczny charakter reform rolnych w Polsce w okresie między- i powojennym, ,,Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich” 2015, t. 102, z. 1, s. 31–45.
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór kartograficzny, Mapa dóbr Uniejów położonych w Gubernii i Obwodzie Kaliskim, 1838, sygn. 249–9, ark. 5.
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór kartograficzny, Plan wsi i folwarku Wielenin z 1839 r., sygn. 185–1, ark. 45.
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór kartograficzny, Plan wsi i folwarku Zielenin z 1839 r., sygn. 185–1, ark. 27.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Okręgowy Urząd Ziemski w Piotrkowie, Operat parcelacji majątku Orzeszków gmina Kościelnica, sygn. 498.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Okręgowy Urząd Ziemski w Piotrkowie, Sprawa parcelacji państwowego majątku Orzeszków gmina Kościelnica, sygn. 497.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Okręgowy Urząd Ziemski w Piotrkowie, Sprawa parcelacji państwowego majątku Zieleń gmina Kościelnica, sygn. 594.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Okręgowy Urząd Ziemski w Piotrkowie, Sprawa parcelacji majątku państwowego Zieleń–Łąki gmina Kościelnica, sygn. 596.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Okręgowy Urząd Ziemski w Piotrkowie, Sprawa parcelacji majątku państwowego Wielenin gmina Kościelna, sygn. 570.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Okręgowy Urząd Ziemski w Piotrkowie, W sprawie parcelacji łąk Zieleń tzw. część majątku Wielenin wieś Zieleń gmina Kościelnica tom I, sygn. 571.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Okręgowy Urząd Ziemski w Piotrkowie, Sprawa parcelacji majątku państwowego Wielenin gmina Kościelnica, sygn. 572.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Okręgowy Urząd Ziemski w Piotrkowie, W sprawie wniosku parcelacyjnego w związku ze scaleniem gruntów wsi Ostrowsko, sygn. 503.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 17 marca 1921 r. (Dz.U. 1921, nr 44, poz. 267).
Google Scholar

Monitor Polski, nr 217, dn. 30 listopada 1918 r.
Google Scholar

Parcelacja i Osadnictwo (parę słów o reformie rolnej), Towarzystwo Oświaty Narodowej, Warszawa 1921.
Google Scholar

Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, województwo łódzkie, t. II, Warszawa 1925.
Google Scholar

Ustawa z dn. 4 listopada 1918 r. w przedmiocie dóbr donacyjnych (Dz.U. 1918, nr 15, poz. 35).
Google Scholar

Ustawa z dn. 6 lipca 1920 r. o organizacji urzędów ziemskich (Dz.U. 1920, nr 70, poz. 461).
Google Scholar

Ustawa z dn. 15 lipca 1920 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz.U. 1920, nr 70, poz. 462).
Google Scholar

Ustawa z dn. 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz.U. 1926, nr 1, poz. 1).
Google Scholar

Wojskowy Instytut Geograficzny, Mapa Szczegółowa Polski, (1929–1939), 1:25 000, sygn. P40 S27 I.
Google Scholar

http://mapy.geoportal.gov.pl/imap/?gpmap=gp0&actions=acShowServices_KATASTER, skala 1:25 000 [dostęp: 20.02.2018].
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2018-11-23

Jak cytować

Cepil, M., & Figlus, T. (2018). Parcelacja wsi w okresie międzywojennym i jej reperkusje osadnicze na przykładzie folwarków Orzeszków, Wielenin i Zieleń. Biuletyn Uniejowski, 7, 29–45. https://doi.org/10.18778/2299-8403.07.03

Numer

Dział

Articles