Z badań grodzisk średniowiecznych powiatu gliwickiego w pół wieku później
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6034.36.18Słowa kluczowe:
Górny Śląsk, powiat gliwicki, grodzisko stożkowate, późne średniowiecze, nowożytnośćAbstrakt
W 1970 r. archeolodzy Z. Bagniewski i E. Tomczak dokonali weryfikacji podgliwickich obiektów, uznawanych w przedwojennej literaturze za relikty grodzisk późnośredniowiecznych. Pracami sondażowymi badacze ci objęli siedemnaście domniemanych grodzisk, potwierdzając istnienie dziewięciu w podgliwickim: Chechle, Ciochowicach, Łabędach, Kozłowie, Pniowie, Rudnie, Widowie oraz w Żernicy. W ostatnich latach część obiektów ponownie weryfikowano archeologicznie oraz geofizycznie. Badania te pozwoliły na doprecyzowanie chronologii obiektów oraz ich rozplanowania. W części przypadków dowiedziono wielofazowości siedzib i wznoszenia nowszych dworów na reliktach starszych. W ciągu ostatnich 50 lat od prac w 1970 r. odkryto również kolejne stanowiska, które stanowią pozostałości rezydencji typu motte.
Pobrania
Bibliografia
Bagniewski Z., Tomczak E. (1972), Z badań grodzisk średniowiecznych powiatu gliwickiego, „Zeszyty Gliwickie”, 9, s. 201–217.
Google Scholar
Błaszczyk J., Pierzak J. (2003), Grodziska średniowieczne ziemi gliwickiej – najnowsze prace ewidencyjno-pomiarowe i weryfikacyjne, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 18, s. 343–353.
Google Scholar
Cetwiński M. (1982), Rycerstwo śląskie. Biogramy i rodowody, Wydawnictwo PAN, Wrocław.
Google Scholar
Drewniane kościoły na spichlerzowych szlakach powiatu gliwickiego (2012), J. Pleszyniak (red.), Wydawnictwo Alatus; Starostwo Powiatowe w Gliwicach, Gliwice.
Google Scholar
Galasińska-Hrebenda W. (1971), Średniowieczne gródki stożkowate w powiecie gliwickim, Informator KZA, woj. katowickie za lata 1966–1970, Katowice, s. 62–67.
Google Scholar
Kajzer L. (1988), Archeologiczny rodowód dworu. Przemiany siedzib obronno-rezydencjonalnych Polski centralnej w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne, Łódź (Biblioteka Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, 23).
Google Scholar
Kofel D. (2019), Na słód czy na chleb? Archeobotaniczne i etnograficzne studia zawartości naczynia z XVI-wiecznego dworu w Kozłowie, pow. gliwicki, Bytom, „Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu”, 21, s. 95–112.
Google Scholar
Kozina I. (2001), Pałace i zamki na pruskim Górnym Śląsku w latach 1850–1914, Muzeum Śląskie, Katowice.
Google Scholar
Kubica-Kubacińska E. (2002), Dokumentacja Badań Archeologicznych, Żernica, gm. Pilchowice, woj. śląskie (maszynopis archiwum WKZ w Katowicach).
Google Scholar
Lewicki P. (2015), Późnośredniowieczne gródki z obszaru Górnego Śląska, Kraków (maszynopis archiwum Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego).
Google Scholar
Lewicki P., Wroniecki P., Zdaniewicz R. (2020), Próba weryfikacji domniemanych reliktów dworu na kopcu w Proboszczowicach, woj. śląskie, Oddział Górnośląski SNAP; ŚWKZ w Katowicach, Katowice–Bytom (Górnośląskie Raporty Archeologiczne, 1), s. 151–153.
Google Scholar
Marciniak-Kajzer A. (2011), Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, https://doi.org/10.18778/7525-543-0
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-543-0
Michnik M., Zdaniewicz R. (2013), Badania ratownicze na stanowisku 1 w Kozłowie, województwo śląskie. Badania Archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2009–2010, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, Katowice, s. 152–166.
Google Scholar
Michnik M., Zdaniewicz R. (w druku), Archaeological Survey of the Relics of Early Modern Manor Complexes in Kozłów in the Region of Upper Silesia (Studies in Post-medieval Archaeology, 5).
Google Scholar
Michnik M., Wroniecki P., Zdaniewicz R. (2016), Badania nieinwazyjne w obrębie grodzisk stożkowatych w Starych Tarnowicach, pow. tarnogórski oraz Pniowie, pow. gliwicki, [w:] M. Furmanek, T. Herbich, M. Mackiewicz (red.), Metody archeologiczne w archeologii polskiej, Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego; Fundacja Nauki „Archaeologia Silesiae”, Wrocław, s. 85–88.
Google Scholar
Nowakowski D. (2017), Śląskie obiekty typu motte, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wrocław.
Google Scholar
Pierzak J., Rozmus D. (1997), Gródek rycerski w Kozłowie, gm. Sośnicowice, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 11–12, s. 21–37.
Google Scholar
Rachunki dworu króla Władysława Jagiełły i królowej Jadwigi z lat 1388 do 1420 (1896), wyd. F. Piekosiński, Akademia Umiejętności, Kraków.
Google Scholar
Rybandt R. (1977), Średniowieczne opactwo Cystersów w Rudach, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław.
Google Scholar
Scheitza P. (1932), Die Nieborowitzer Ausgrabungen, „Oberschesien im Bild”, 31, 28 VII 1932, s. 2–4.
Google Scholar
Siemko P. (2003), Identyfikacja niektórych osad średniowiecznych w kasztelani toszeckiej, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 18, s. 9–19.
Google Scholar
Siemko P. (2017), Zamek rycerski w Łabędach, [w:] ks. A. Hanich, S. Rosenbaum, B. Tracz, ks. P. Górecki (red.), Łabędy. Dzieje miejscowości i parafii, Stowarzyszenie Rozwoju Czechowic, Usługi Poligraficzne Bogdan Kokot vel Kokociński, Gliwice–Łabędy, s. 41–48.
Google Scholar
Sperka J. (2011), Wojny króla Władysława Jagiełły z księciem opolskim Władysławem (1391–1396), Wydawnictwo Templum, Wodzisław Śląski.
Google Scholar
Tarasiński P., Nocuń P. (2007), Badania na zamku w Chudowie, województwo śląskie. Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2005–2006, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, Katowice, s. 192–200.
Google Scholar
Tomczak E. (2006), O średniowiecznych grodziskach ziemi gliwickiej – raz jeszcze, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 20, s. 537–544.
Google Scholar
Urbaniak M. (2015), Dzieła hydrotechniki w Polsce. Kanał Górnośląski (Gliwicki), Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, Łódź 2015.
Google Scholar
Wojciechowska H. (1969), Badania wykopaliskowe w Pławniowicach w powiecie Gliwice w 1968 r., „Zeszyty Gliwickie”, 7, s. 279–287.
Google Scholar
Wojciechowska H. (1971a), Rudno, powiat Gliwice. Stanowisko A, „Informator Archeologiczny”, s. 262.
Google Scholar
Wojciechowska H. (1971b), Sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych na stanowisku nr 6 w Pławniowicach w 1969 r., „Zeszyty Gliwickie”, 8, s. 195–206.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2013), Elementy uzbrojenia na kaflach renesansowych z założeń dworskich w Kozłowie, „Acta Universistatis Lodziensis. Folia Archeologica”, 29, s. 270–277.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2014), W kwestii interpretacji i chronologii kopca ziemnego w Rudnie, pow. gliwicki, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 25, s. 363–372.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2017), Średniowieczne militaria ze zbiorów Obeschelisches Museum in Gleiwitz, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 27, s. 491–503.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2019a), Sprawozdanie z badań archeologicznych reliktów gródka stożkowatego w Ciochowicach, pow. gliwicki, woj. śląskie (AZP 94–43/48), Gliwice (maszynopis archiwum WKZ w Katowicach).
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2019b), Tarczki boczne kordów lub puginałów nożowatych z Gliwic Czechowic, „Acta Militaria Medievalia”, 15, s. 168–172.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2020a ), Czy w Gliwicach-Czechowicach istniało średniowieczne siedlisko dworskie? Uwagi wstępne po pierwszym sezonie badań rozpoznawczych, „Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Archeologia”, 22, s. 99–117.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2020b), W kwestii istnienia średniowiecznego fortalicium w Pławniowicach, pow. gliwicki, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 28, s. 293–307.
Google Scholar
Zdaniewicz R. (2020c), O badaniach archeologicznych reliktów grodziska późnośredniowiecznego w Pniowie, „Rocznik Toszecki”, 4, s. 5–23.
Google Scholar
Zdaniewicz R., Wroniecki P. (2018), Zastosowanie metod geofizycznych w badaniach poszukiwawczych reliktów domniemanego średniowiecznego fortalicium w Pławniowicach, woj. śląskie, [w:] M. Wiewióra, T. Herbich (red.), Metody geofizyczne archeologii polskiej. Spotkanie V. 21–23 listopada 2018 r., Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, s. 103–106.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
