Kreatywne produkty w statystykach handlu międzynarodowego

Abstrakt

Dostrzegając rosnące znaczenie i potencjał przemysłów kreatywnych organizacje międzynarodowe podjęły działania mające na celu wprowadzenie odpowiednich zmian w statystykach międzynarodowych, tak aby możliwe stało się zbieranie porównywalnych danych pozwalających analizować znaczenie produktów kreatywnych w poszczególnych gospodarkach oraz w wymianie międzynarodowej. Efektem tych działań jest pierwsza baza danych dotycząca udziału produktów kreatywnych w wymianie międzynarodowej opublikowana w 2008 roku przez UNCTAD. Zgodnie z definicją przyjętą przez UNCTAD (Creative Economy Report 2008, s. 226-229) wszystkie produkty kreatywne podzielono na kreatywne towary i kreatywne usługi. Jednakże w przypadku większości towarów kreatywnych, tak naprawdę mamy do czynienia z usługami zawartymi w towarach23. W literaturze przedmiotu istnieje raczej zgoda co do tego, iż produkty określane jako usługi zawarte w towarach, są w większym stopniu produktami usługowymi, niż towarami, mimo iż posiadają cechy charakterystyczne dla towarów. Jednakże w niektórych pracach, również cytowanych w niniejszej publikacji, można spotkać opinie, iż sposób klasyfikacji międzynarodowego handlu usługami zawartymi w towarach nie ma istotnego znaczenia, lub ma znaczenie przede wszystkim dla negocjacji handlowych. Wydaje się jednak, iż nie do końca można zgodzić się z takimi opiniami, ponieważ stosowany obecnie sposób klasyfikacji międzynarodowej wymiany powoduje znaczne niedoszacowanie wartości międzynarodowego handlu usługami, co też często dostrzegane jest w literaturze przedmiotu (Wyszkowska-Kuna 2005, s. 57). Należy ponadto podkreślić, że jest to szczególnie widoczne, właśnie w przypadku analizowanej tu wymiany produktami kreatywnymi, która wykazuje się wysoką dynamiką wzrostu w ostatnich latach, wyższą niż reszta obrotów handlowych. Celem publikacji jest wykazanie, iż większość produktów wytwarzanych przez „przemysły kreatywne”, to w rzeczywistości kreatywne usługi zawarte w towarach, a w międzynarodowej wymianie produktami kreatywnymi dominują produkty usługowe. W dalszej części publikacji analizie poddano zmiany w statystykach międzynarodowych, dotyczące sposobu klasyfikacji transakcji w handlu towarami i usługami. Autor publikacji podejmuje również próbę oceny tych zmian, pod kątem tego czy zmierzają one w kierunku zwiększenia stopnia włączenia usług zawartych w towarach oraz usług przesyłanych w formie sygnału elektronicznego do wartości międzynarodowego handlu usługami.