Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe

Trendy raportowania zrównoważonego rozwoju: systematyczna analiza sieciowa literatury

2023-06-27T16:42:37+02:00

Sporządzanie i składanie raportów zrównoważonego rozwoju jest kluczowym obszarem reformy sprawozdawczości korporacyjnej w świetle realizacji celów zrównoważonego rozwoju. W ostatnich latach znacząco wzrósł udział firm, które składają raporty dotyczące zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności biznesu. Dlatego ważne jest badanie definicji aparatu pojęciowego. Artykuł ma na celu zbadanie struktury ilościowej i jakościowej przepływu dokumentacji czasopism naukowych, głównych obszarów badań i trendów rozwojowych. Przedstawiono w nim również wyniki systematycznego przeglądu publikacji dotyczących raportowania zrównoważonego rozwoju.

W pracy wykorzystano analizę bibliometryczną czasopism naukowych pochodzącą z bazy Scopus dla lat 2011–2021. Prace naukowe wybrane za pomocą słowa kluczowego „raportowanie zrównoważonego rozwoju” zostały wyeksportowane do przetwarzania w programach komputerowych VOSviewer i R (pakiet bibliometryczny). Na podstawie wyników analizy ilościowej wyodrębniono 625 publikacji, z których większość stanowiły artykuły naukowe. Główne obszary badań nad sprawozdawczością w zakresie zrównoważonego rozwoju w rachunkowości to zrównoważony rozwój, stabilność, podejmowanie decyzji, sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialność.

Badanie pozwoliło również zidentyfikować autorów i szkoły badawcze, które wniosły największy wkład w ten temat, oraz zdefiniować klastry geograficzne w kontekście ściśle współpracujących ze sobą krajów całego świata i najwyżej ocenianych czasopism.

Oryginalność tego opracowania polega na tym, że pomaga stworzyć ramy koncepcyjne. Powinno być przydatne dla zdefiniowania zakresu przyszłych badań i ma na celu zapewnienie nowego jakościowo wglądu w rolę sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Artykuł stanowi okazję do wypełnienia luk w badaniach jakościowych dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Główne wnioski płynące z tego artykułu pomogą badaczom poszerzyć swoją wiedzę w tym zakresie poprzez retrospektywną analizę wyników badań.

Motywy emisji obligacji wymiennych w procesach prywatyzacyjnych przedsiębiorstw państwowych

2023-06-27T16:41:16+02:00

Na podstawie unikalnej próby obligacji wymiennych wyemitowanych w siedmiu krajach w XXI wieku w artykule przeanalizowano rolę hybrydowych instrumentów dłużnych w procesach prywatyzacyjnych przedsiębiorstw państwowych. Z przeprowadzonego badania wynika, że dotychczas wyemitowano szesnaście serii obligacji wymiennych o łącznej wartości ok. 25 mld USD w celu prywatyzacji dziesięciu przedsiębiorstw w Europie i Azji, działających w sektorach: telekomunikacyjnym, energetycznym, materiałów podstawowych, przemysłowym, opieki zdrowotnej i użyteczności publicznej. Ponadto wykorzystanie obligacji wymiennych w celu prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych może w niektórych przypadkach stanowić korzystniejszą alternatywę dla tradycyjnej oferty sprzedaży akcji prywatyzowanych spółek na rynku kapitałowym (np. w okresach niedowartościowania akcji lub dużych wahań indeksów giełdowych). Po pierwsze, emitenci mogą dokonać sprzedaży akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw w późniejszym czasie i po wyższej cenie. Po drugie, emisja obligacji wymiennych może mieć mniej negatywny wpływ na notowania giełdowe prywatyzowanej spółki. Po trzecie, proces prywatyzacji może być postrzegany jako bardziej elastyczny przez samych emitentów, ponieważ mogą oni wykorzystywać środki z emisji długu hybrydowego jako źródło tańszego i długoterminowego kapitału zewnętrznego oraz zachowywać kontrolę nad prywatyzowaną spółką do czasu ewentualnej konwersji obligacji przez obligatariuszy.

Subsydia energetyczne i ich konsekwencje dla emisji CO2 w krajach Grupy Wyszehradzkiej

2023-06-27T16:41:13+02:00

Celem artykułu jest przedstawienie przeglądu literatury na temat subsydiów energetycznych, skali i struktury dopłat do produkcji energii w krajach Grupy Wyszehradzkiej. Zaprezentowano też najważniejsze wyniki próby zbadania zależności i wpływu subsydiów do paliw kopalnych na emisje CO₂ na podstawie modelu regresji liniowej. Ze względu na dostępność porównywalnych danych statystycznych badanie ograniczono do okresu 2015–2020. Przeprowadzona analiza nie stanowi jednak mocnego dowodu na jednoznaczne potwierdzenie negatywnego wpływu wysokości dotacji (z roku bieżącego lub poprzedniego) na poziom emisji CO₂.

Innowacyjne klastry światowych liderów handlu

2023-06-27T16:41:08+02:00

Powstanie nowego systemu globalnego i systemowej współzależności globalnej wygenerowało nowe czynniki konkurencyjności dla uczestników rynku, określające ich strategiczne zachowania służące zapewnieniu wysoce konkurencyjnej i wiodącej pozycji. Dlatego celem badania była identyfikacja krajów będących intelektualnymi liderami na rynku globalnym oraz czynników wpływających na pozycję głównych krajów. Zastosowano następujące metody badawcze: modele regresji wieloczynnikowej, analizę skupień oraz analizę porównawczą. Na podstawie autorskiej metodologii oceny przywództwa intelektualnego krajów dokonano grupowania krajów w gospodarce światowej. Algorytm oceny opierał się na trzech poziomach: 1) zasobach, 2) pośrednich wynikach aktywności intelektualnej oraz 3) ostatecznych wynikach ogólnego postępu.

Korzystając z modelu regresji wieloczynnikowej i analizy skupień, zidentyfikowano cztery klastry krajów wyodrębnione na podstawie kluczowych wskaźników przywództwa intelektualnego. Dla każdego klastra przeanalizowano specjalizację obu krajów w obszarze eksportu towarów: klaster 1 – Stany Zjednoczone i Niemcy; klaster 2 – Izrael i Włochy; klaster 3 – Brazylia i Ukraina; klaster 4 – Chiny i Korea Południowa. Każdemu krajowi przypisano wskaźnik złożoności gospodarczej i zarejestrowano zmianę pozycji każdego kraju w klastrze w ciągu dziesięciu lat.

Ważnym celem jest zrozumienie uwarunkowań przywództwa krajów w każdym regionie geograficznym.

Badania opierają się na analizie skupień przeprowadzonej we wcześniejszych publikacjach. Klasteryzacja krajów została przeprowadzona na podstawie dynamiki wskaźników makroekonomicznych w ciągu ostatnich 15 lat.

Światowy i europejski handel zagraniczny w czasie pandemii COVID–19

2023-06-27T16:42:34+02:00

Celem niniejszego rozdziału jest próba odpowiedzi na pytania: 1) „Jak pod względem struktury towarowej i geograficznej rozwijał się handel międzynarodowy Unii Europejskiej w ostatnich dwóch latach i w jakim stopniu był on odporny na skutki pandemii COVID–19?”, 2) „W jakim stopniu ambitna droga do rozwoju gospodarki cyfrowej – w tym szczególnie dynamiczny rozwój handlu elektronicznego w ostatnich latach, przyczyniły się do niwelowania negatywnych skutków pandemii COVID–19?”.

Rezultaty przeprowadzonych badań pokazują, że w dobie pandemii COVID–19 w gospodarce światowej miał miejsce ogromny spadek handlu towarami i usługami. Światowy handel towarami odnotował spadek o 7,4% w 2020 r., co oznacza, że globalny eksport wyniósł 17,6 bln USD, czyli o 1,4 bln USD mniej niż w poprzednim roku. Był to największy roczny spadek od recesji z roku 2009, kiedy handel obniżył się o 22%. Znacznie jednak silniejszy spadek odnotowano w światowym handlu usługami, który w 2020 r. skurczył się o 20% w porównaniu z 2019 r.

W okresie pandemii COVID–19 zanotowano natomiast dynamiczny rozwój globalnego handlu elektronicznego. Według danych zaprezentowanych w raporcie UNCTAD z 3 maja 2021 globalny handel elektroniczny zwiększył się do 26,7 mld USD. W handlu elektronicznym (e‑commerce) dominuje sprzedaż business‑to‑business (B2B). Handel elektroniczny odpowiada za 30% światowego produktu krajowego brutto (PKB) i obejmuje zarówno sprzedaż między przedsiębiorstwami (B2B), jak i między przedsiębiorstwami a konsumentami (B2C – business‑to‑customer).

Konwergencja czynników wpływających na rynek produktów mleczarskich: analiza porównawcza krajów Unii Europejskiej

2023-06-27T16:42:31+02:00

Unia Europejska jest dużym producentem mleka i przetworów mlecznych, a jednocześnie znaczącym rynkiem konsumpcyjnym, który charakteryzuje się efektywnym popytem i znacząco wpływa na rynki innych produktów spożywczych. Głównymi producentami mleka w UE są Niemcy, Francja, Polska, Holandia, Włochy i Hiszpania. Intensywne procesy migracyjne przyczyniają się do dodatkowego popytu na produkty spożywcze, w szczególności produkty mleczne. Dało to podstawę do budowy i kalkulacji modelu dynamicznego produkcji mleczarskiej, eksportu produktów mleczarskich oraz współistnienia z populacją jako głównym konsumentem w krajach UE–27 i Wielkiej Brytanii w latach 2004–2020.

Uzyskane zależności umożliwiły analizę wpływu czynnika wzrostu populacji na wzrost wielkości produkcji. Jednocześnie zbadano zależność i wpływ eksportu produktów mleczarskich na wzrost wielkości produkcji produktów mleczarskich w krajach UE–27 i Wielkiej Brytanii.

Wyniki przeprowadzonego modelowania matematycznego wskazują na unikalne możliwości rozwoju sektora mleczarskiego poszczególnych krajów UE–27: Czech, Holandii, Polski. Kraje te mają racjonalny stosunek wpływu czynnika wzrostu liczby ludności na wzrost wolumenu produkcji mleczarskiej oraz optymalny wpływ eksportu produktów mleczarskich na wzrost wolumenu produkcji mleczarskiej.

Anomalia dni tygodnia w świetle pandemii COVID–19 na przykładzie wybranych indeksów OMX

2023-06-27T16:42:28+02:00

Niniejszy artykuł miał na celu zbadanie efektywności rynku oraz zmian, jakie mogły pojawić się w tym obszarze po wybuchu pandemii COVID–19. Giełda OMX i jej indeksy zostały wzięte pod uwagę ze względu na to, że reprezentują różne rynki zintegrowane na tej samej platformie giełdowej, a poza tym badaniu ich efektowności podczas pandemii nie poświęcono uwagi. Analizowane były dwa okresy: przed wybuchem pandemii COVID–19 i po jej wybuchu, a hipoteza efektywnego rynku (EMH) była testowana poprzez wykorzystanie anomalii efektu dnia tygodnia. Wyniki pokazują, że przed wybuchem pandemii tylko Indeks Krajów Bałtyckich był efektywny, ale stracił tę cechę podczas pandemii, podczas gdy rynek duński ją zyskał. Zaobserwowano zatem efektywność niektórych rynków oraz zmiany wywołane przez COVID–19.

Jakość środowiska, śmiertelność niemowląt i wzrost gospodarczy w wybranych krajach Afryki Subsaharyjskiej

2023-06-27T16:42:24+02:00

Obok zwykłej stabilności makroekonomicznej, która jest niezbędna dla wzrostu gospodarczego, elementem, na który należy zwrócić większą uwagę, jest wpływ jakości środowiska na śmiertelność niemowląt w Afryce Subsaharyjskiej. Afryka zawsze miała najwyższy wskaźnik śmiertelności niemowląt i najniższą jakość środowiska na świecie. Wysoka śmiertelność niemowląt pokazuje, że istnieją niezaspokojone potrzeby ludzkie i nieegzekwowana jest polityka ochrony środowiska. W związku z tym w niniejszym badaniu przeanalizowano wpływ jakości środowiska na śmiertelność niemowląt oraz wpływ jakości środowiska i śmiertelności niemowląt na wzrost gospodarczy na podstawie danych dla 15 wybranych krajów Afryki Subsaharyjskiej z okresu 10 lat (2010–2019). W badaniu zastosowano metody estymacji: efektów stałych i efektów losowych. Wyniki badania wykazały, że jakość środowiska ma znaczący negatywny wpływ (51,53%) na śmiertelność niemowląt. Wzrost gospodarczy ma również negatywny wpływ (45,58%) na śmiertelność niemowląt. Z opracowania wynika zalecenie, aby rządy zwiększyły wydatki na ochronę zdrowia, z większym naciskiem na finansowanie opieki zdrowotnej dla niemowląt, ponieważ wpływa to również na wzrost gospodarczy.

Wielokryteriowa analiza konkurencyjności dużych terminali kontenerowych Morza Bałtyckiego

2023-06-27T16:42:21+02:00

Szybki wzrost wolumenu międzynarodowych przewozów kontenerowych wymusza poprawę konkurencyjności całego łańcucha transportowego, w tym morskich terminali kontenerowych. Celem artykułu jest identyfikacja liczby i lokalizacji głównych bałtyckich terminali kontenerowych oraz przeprowadzenie wielokryteriowej analizy konkurencyjności morskich terminali kontenerowych w regionie Morza Bałtyckiego (RMB). W naszym badaniu zastosowaliśmy metodę AHP, aby uzyskać subiektywną ocenę wag kryteriów, a także metodę entropii, aby uzyskać obiektywne wagi kryteriów. Dzięki temu możemy ocenić przewagi konkurencyjne każdego z wyszczególnionych terminali w danym regionie. Jako jedni z pierwszych badamy konkurencyjność poszczególnych morskich terminali kontenerowych w RMB. Z tego powodu nasze badanie stanowi cenne uzupełnienie innych prac poświęconych identyfikacji przewag konkurencyjnych portów bałtyckich.