Wpływ instrumentów ekonomicznych na popyt, podaż i konsumpcję wyrobów tytoniowych – analiza porównawcza dla krajów regionu europejskiego WHO

Autor

  • Adam Mateusz Suchecki University of Lodz

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-2008.23.16

Słowa kluczowe:

tytoń, podatek, polityka publiczna

Abstrakt

Konsumpcja tytoniu podobnie jak innych substancji psychoaktywnych prowadzi najczęściej do uzależnienia stanowiąc poważny problem zdrowotny współczesnych społeczeństw. W licznych badań prowadzonych na świecie wskazuje się, iż długotrwałe palenie papierosów lub tytoniu jest odpowiedzialne za wiele chorób niezakaźnych, między innymi raka płuc, raka krtani prowadząc do przedwczesnych zgonów. Z tego powodu rośnie również ryzyko zgonów z powodu chorób kardiologicznych oraz układu trawiennego. Uzależnienie od nikotyny może również prowadzić do inwalidztwa (w wyniku tracheotomii) lub znacznego obniżenia odporności organizmu. W celu ograniczenia negatywnego wpływu konsumpcji tytoniu zagwarantowania zrównoważonego rozwoju rządy poszczególnych państw, zarówno tych rozwiniętych jak i rozwijających się prowadzą dwukierunkową polityką ograniczającą produkcję i konsumpcję wyrobów tytoniowych poprzez stosowanie odpowiednich instrumentów finansowych jak i wdrażanie różnych programów zdrowotnych przeciwdziałających uzależnieniu. Wszelkie działania podejmowane na różnych szczeblach decyzyjnych związane są często z polityką ekonomiczną, finansową, w tym fiskalną danego państwa. Upowszechnienie się poglądów, iż uwarunkowania nieracjonalnych zachowań konsumentów podlegają działaniu praw ekonomicznych i można je odnosić do analiz dotyczących ograniczania konsumpcji i produkcji wyrobów tytoniowych. Przedmiotem szeroko zakrojonych badań światowych są ekonomiczne analizy wpływu opodatkowania tytoniu na ceny wyrobów tytoniowych, podaż i popyt. Zasadniczym celem artykułu jest prezentacja wykorzystania takich instrumentów jak cena (nie tylko w wyrażeniu) oraz różne formy opodatkowania wyrobów tytoniowych (podatek akcyzowy, podatek ad valorem) na kształtowanie się konsumpcji, nierówności dochodowych ludności oraz na ograniczenia produkcji koncernów tytoniowych i rozwój nielegalnych źródeł dystrybucji tych produktów. Rozważania teoretyczne zostaną uzupełnione wynikami badań prezentowanymi m.in. przez World Health Organization – WHO.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Blecher, E. (2015), Taxes on tobacco, alcohol and sugar sweetened beverages: Linkages and lessons learned, “Social Science & Medicine”, pp. 136–137. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2015.05.022
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2015.05.022

Burguillo, M., Romero-Jordan, D., Sanz-Sanz, J.-F. (2019), Efficacy of the tobacco tax policy in the presence of product heterogeneity: A pseudo-panel approach applied to Spain, “Health Policy”, pp. 1–8. https://doi.org/10.1016/j.healthpol.2019.06.011
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.healthpol.2019.06.011

Czart Ciecierski, C., Cherukupalli, R., Weresa, M. (2011), Ekonomiczne aspekty palenia tytoniu i opodatkowania wyrobow tytoniowych w Polsce, International Union Against Tuberculosis and Lung Disease, Paris.
Google Scholar

https://tobaccoatlas.org/ (accessed: 20.07.2019).
Google Scholar

https://www.who.int/tobacco/global_report/2015/en/ (accessed: 20.07.2019).
Google Scholar

https://www.who.int/tobacco/global_report/2017/appendix-ix/en/ (accessed: 20.07.2019).
Google Scholar

Hu, T.W., Mao, Z. (2002), Effects of cigarette tax on cigarette consumption and the Chinese economy, “Tobacco Control”, Vol. 11. https://doi.org/10.1136/tc.11.2.105
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1136/tc.11.2.105

Jami, M., Kostova, D., Mbulo, L., Benjakul, S., Kengganpanich, M., Andes, L. (2017), Changes in cigarette prices, affordability, and brand-tier consumption after a tobacco tax increase in Thailand : Evidence from the Global Adult Tobacco Surveys, 2009 and 2011, “Preventive Medicine”, Vol. 105. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2017.05.027
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2017.05.027

Koch, S.F. (2018), Quasi-experimental evidence on tobacco tax regressivity, “Social Science & Medicine”, Vol. 196. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2017.11.004
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2017.11.004

Motnyk, M., Chrobot, M., Zemła, B. (2016), Wybrane konsekwencje ekonomiczne i zdrowotne konsumpcji tytoniu dla budżetu państwa i sektora publicznego, “Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu”, Vol. 2.
Google Scholar

Riahi, M., Rohani, H., Rajabi, N. (2018), Tobacco tax and price in the developed and developing countries in the World, “Data in Brief”, Vol. 20. https://doi.org/10.1016/j.dib.2018.06.100
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.dib.2018.06.100

Rosiński, R. (2014), Istota i analiza struktury opodatkowania wyrobow tytoniowych w krajach Unii Europejskiej, “Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, Vol. 68.
Google Scholar

Salti, N., Brouwer, E. (2016), The health, financial and distributional consequences of increases in the tobacco excise tax among smokers in Lebanon, “Social Science & Medicine”, p. 170. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2016.10.020
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2016.10.020

Samochowiec, J., Rogoziński, D., Hajduk, A., Skrzypińska, A. (2001), Diagnostyka, mechanizm uzależnienia i metody leczenia uzależnienia od nikotyny, “Alkoholizm i Narkomania”, Vol. 14 (3).
Google Scholar

Opublikowane

2020-06-23

Jak cytować

Suchecki, A. M. (2020). Wpływ instrumentów ekonomicznych na popyt, podaż i konsumpcję wyrobów tytoniowych – analiza porównawcza dla krajów regionu europejskiego WHO. Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe, 23(2), 117–133. https://doi.org/10.18778/1508-2008.23.16

Numer

Dział

Artykuły