The role of the Polish Army in the military settlement action in the years 1945–1948
DOI:
https://doi.org/10.18778/1506-6541.29.09Keywords:
military settlement, military settler, Recovered Territories, history of Poland after World War IIAbstract
The article discusses the issue of military settlement on the so-called Recovered Territories in the years 1945–1948. The text examines the role of the army and military institutions in this process, the status of military settlers and the system of mutual links between military and civilian institutions dealing with military settlement. The article presents the overall organizational effort related to military settlement, difficulties accompanying settlers, problems of cooperation between military institutions and civil administration and the scale of military settlement against the background of the nationwide settlement action. The action of military settlement took place in extremely difficult conditions (e.g. migration and resettlement of the Polish and German population, or war damage). Despite this, between 1945 and 1948, about 534,000 people with the status of military settlers (including demobilized soldiers, as well as members of their families and families of fallen soldiers) settled in the so-called Recovered Territories. Of these, fewer than 180,000 people settled in the districts designated in June 1945 only for military settlements, while the vast majority (354,000) lived outside these districts. Nevertheless, the settlement of 180,000 people in border powiats can be considered a great success in the process of their development, conducive to better protection of the new Polish-German border. Military settlers played an important role in the process of settling the so-called Recovered Territories, because they constituted almost 12% of all settlers. Due to the extensiveness of the issue concerning the broadly understood Polish settlement in these lands in the first post-war years, the subject matter discussed in the article was limited to selected issues of military settlement, which were discussed on the basis of archival materials and Polish historiography related to the topic of this type of settlement.
Downloads
References
Ministerstwo Administracji Publicznej
Google Scholar
Ministerstwo Ziem Odzyskanych
Google Scholar
Państwowy Urząd Repatriacyjny
Google Scholar
Wojskowe Biuro Badań Historycznych
Google Scholar
Związek Osadników Wojskowych
Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego
Google Scholar
Biuro Pełnomocnika ds. Osadnictwa Wojskowego
Google Scholar
Gabinet Ministra Obrony Narodowej
Google Scholar
Główny Zarząd Polityczno-Wojskowy
Google Scholar
Dziennik Urzędowy Ministerstwa Ziem Odzyskanych 1948
Google Scholar
Dziennik Ustaw 1945, 1946, 1949
Google Scholar
Banasiak S., Działalność osadnicza Państwowego Urzędu Repatriacyjnego na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945–1947, Poznań 1963.
Google Scholar
Chojnecki S., “Udział wojska w akcji osiedleńczej na ziemiach zachodnich i północnych,” [in:] Udział Ludowego Wojska Polskiego w wielkich akcjach społeczno-politycznych w latach 1944–1973, ed. M. Jaworski, Warszawa 1977.
Google Scholar
Chojnecki S., “Wkład Wojska Polskiego w zasiedlanie ziem zachodnich i północnych,” [in:] Z historii tamtych lat. Ludowe Wojsko Polskie w akcjach społeczno-politycznych 1944–1975, Warszawa 1980.
Google Scholar
Dominiczak H., W walce o Polskę Ludową. Udział Wojska Polskiego w przeobrażeniach ustrojowo-społecznych i gospodarczych 1944–1948, Warszawa 1980.
Google Scholar
Dominiczak H., Wróciliśmy na Ziemię Lubuską. Udział Wojska Polskiego w zasiedleniu i zagospodarowaniu Ziemi Lubuskiej w latach 1945–1948, Warszawa 1974.
Google Scholar
Friszke A., Polska. Losy państwa i narodu 1939–1989, Warszawa 2003.
Google Scholar
Gieszczyński W., Państwowy Urząd Repatriacyjny w osadnictwie na Warmii i Mazurach (1945–1950), Olsztyn 1999.
Google Scholar
Grot L., “Organizowanie osadnictwa wojskowego na ziemiach północnych i zachodnich,” Zeszyty Naukowe WAP 1971, no. 23(69).
Google Scholar
Jankowiak S., Wysiedlenie i emigracja ludności niemieckiej w polityce władz polskich w latach 1945–1970, Warszawa 2005.
Google Scholar
Jaworski M., Działalność Ministerstwa Ziem Odzyskanych w latach 1945–1948, Warszawa 1973.
Google Scholar
Kacprzak P., Organizacja i przebieg wysiedleń ludności niemieckiej z Polski w latach 1945–1949, Sulechów 2008.
Google Scholar
Kersten K., “Osadnictwo wojskowe w 1945 roku. Próba charakterystyki,” Przegląd Historyczny 1964, no. 4(55).
Google Scholar
Magierska A., Ziemie zachodnie i północne w 1945 r. Kształtowanie się podstaw polityki integracyjnej państwa polskiego, Warszawa 1978.
Google Scholar
Mamak K., Osadnictwo wojskowe na Ziemi Lubuskiej, Poznań 1979.
Google Scholar
Matelski D., Niemcy w Polsce w XX wieku, Warszawa–Poznań 1999.
Google Scholar
Materski W., Dyplomacja Polski “lubelskiej” lipiec 1944–marzec 1947, Warszawa 2007.
Google Scholar
Mierzejewski D., Sadowski S., Zarys historii Pomorskiego Okręgu Wojskowego 1919–1994, Bydgoszcz 1994.
Google Scholar
Misztal Z., “Udział Ludowego WP w tworzeniu administracji państwowej i zagospodarowaniu kraju po zakończeniu II wojny światowej,” Wojskowy Przegląd Historyczny 1981, R. XXVI, no. 1.
Google Scholar
Nitschke B., Wysiedlenie ludności niemieckiej z Polski w latach 1945–1949, Zielona Góra 1999.
Google Scholar
Ogrodowczyk A., Nad Odrą i Bałtykiem. Osadnictwo wojskowe na zachodnich i północnych ziemiach Polski po drugiej wojnie światowej, Warszawa 1979.
Google Scholar
Ogrodowczyk A., “Osadnictwo wojskowe,” [in:] Ludowe Wojsko Polskie w walce, służbie i pracy na ziemiach zachodnich i północnych 1945–1950, ed. S. Gać, Poznań 1983.
Google Scholar
Ogrodowczyk A., “Osadnictwo wojskowe na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1948,” Wojskowy Przegląd Historyczny 1971, R. XVI, no. 3.
Google Scholar
Ogrodowczyk A., Pomorze przywrócone. Wkład Wojska Polskiego w przejęcie i zagospodarowanie Pomorza Zachodniego w latach 1945–1947, Warszawa 1974.
Google Scholar
Ogrodowczyk A., “Udział Wojska Polskiego w przejęciu i zagospodarowaniu Ziem Zachodnich 1945–1947,” Przegląd Zachodni 1970, no. 3.
Google Scholar
Ogrodowczyk A., Żołnierze Wojska Polskiego na Śląsku Opolskim i Dolnym 1945–1948, Opole 1978.
Google Scholar
Olejnik L., Polityka narodowościowa Polski w latach 1944–1960, Łódź 2003.
Google Scholar
Osękowski C., “Oficjalne i faktyczne cele osadnictwa wojskowego na pograniczu polsko-niemieckim po drugiej wojnie światowej,” Słupskie Studia Historyczne 1993, no. 3.
Google Scholar
Osękowski C., “Osadnictwo wojskowe na Ziemi Lubuskiej w latach 1945–1948,” [in:] Polskie tradycje wojskowe Środkowego Nadodrza, ed. A. Toczewski, Zielona Góra 1986.
Google Scholar
Polkowski R., “Rola pełnomocników Rządu Tymczasowego w tworzeniu władzy i administracji państwowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski w 1945 r.,” Zeszyty Naukowe ASW 1987, R. XV, issue 48.
Google Scholar
Pomorski Okręg Wojskowy 1945–1987. Zarys dziejów, ed. A. Karnowski, Bydgoszcz 1989.
Google Scholar
Styś L., Osadnictwo wojskowe na Dolnym Śląsku w latach 1945–1948, Wrocław 1978.
Google Scholar
Sula D., Działalność przesiedleńczo-repatriacyjna Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w latach 1944–1951, Lublin 2002.
Google Scholar
Wichrowski H., “Z problematyki osadnictwa wojskowego na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1945–1948,” Zeszyty Naukowe WAP 1981, no. 107.
Google Scholar
Wojdalski Z., “Ludowe Wojsko Polskie w odbudowie kraju w latach 1944–1948,” Wojskowy Przegląd Historyczny 1974, R. XIX, no. 2.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
