Dlaczego jest tak, jak jest?
DOI:
https://doi.org/10.18778/1506-6541.S2024.16Słowa kluczowe:
naiwność, sacrum, przyroda, partycypacja mistyczna, filozoficzne zdziwienieAbstrakt
Żywot Mateusza (1968) w reżyserii Witolda Leszczyńskiego to w polskiej kinematografii film niezwykły. Krytyka polska i światowa wskazywała na odmienność filmu od standardowych propozycji repertuarowych: akcentowano nadzwyczajne efekty pracy operatora, podnoszono talent i siłę kreacji Franciszka Pieczki, odtwórcy głównej roli. Jeden z recenzentów mówił nawet o arcydziele. Prezentowany tekst jest interpretacją filmu po ponad pięćdziesięciu latach, próbą sprawdzenia jego aktualności. Autor odsłania, rzadko podkreślany, wymiar misteryjny, sakralny filmu (w Eliadowskim rozumieniu). Wskazuje na osobność i niewspółczesność tytułowego bohatera. Analizuje kilka istotnych znaczeniowo filmowych kadrów, starając się wydobyć najistotniejsze cechy światoodczucia Mateusza. Ostatecznie, pokazuje, że jego ustami wypowiedziane zostaje fundamentalne filozoficzne pytanie, które każe zastanowić się nad rzekomą oczywistością naszej relacji z rzeczywistością.
Pobrania
Bibliografia
Agamben G., L’aperto. L’uomo e animale, Torino 2002.
Google Scholar
Bachelard G., Poetyka skrzydeł, [w:] Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, wyb. H. Chudak, przedm. J. Błoński, Warszawa 1975.
Google Scholar
Cendrars B., Gwiezdna wieża Eiffla, Warszawa 1971.
Google Scholar
Ceronetti G., Drzewa bez bogów, Kraków 1995.
Google Scholar
Cichowicz S., Moje ucho a księżyc. Dywagacje, diagnozy, Gdańsk 1996.
Google Scholar
Clottes J., Pourquoi l’art préhistorique?, Paris 2011.
Google Scholar
Eberhardt K., Wygnanie z Arkadii, „Film” 1968, nr 7.
Google Scholar
Eliade M., Brancusi i mitologia, „Polska Sztuka Ludowa” 1988, nr 3.
Google Scholar
Eliade M., The Sacred and the Profane, New York 1959.
Google Scholar
Eliade M., Traktat o historii religii, Warszawa 1966.
Google Scholar
Fuksiewicz J., Żywot człowieczy, „Kultura” 1968, nr 8.
Google Scholar
Grzelecki S., Ptaki nad głową, „Życie Warszawy” 1968, nr 44.
Google Scholar
Heidegger M., Czym jest metafizyka?, [w:] Heidegger M., Znaki drogi, Warszawa 1999.
Google Scholar
Jackowski A., Sztuka naiwnych, „Polska Sztuka Ludowa” 1982, nr 1–4.
Google Scholar
Leeuw G. van der, Fenomenologia religii, Warszawa 1997.
Google Scholar
Leeuw G. van der, Sacred and Profane Beauty. Holy in Art, London 1963.
Google Scholar
Leszczyński W., Muzyka w filmie „Żywot Mateusza”, „Kino” 1968, nr 2.
Google Scholar
Marszałek R., Film fabularny, [w:] Historia filmu polskiego, t. VI: 1968–1972, Warszawa 1994.
Google Scholar
Miłosz Cz., Kontynenty, Paryż 1958.
Google Scholar
Miłosz Cz., Oda do ptaka, [w:] Wiersze, Kraków–Wrocław 1984.
Google Scholar
Pijanowski L., Portret z ptakiem i kamieniem, „Kino” 1968, nr 2.
Google Scholar
Płażewski J., Dziękczynienie, „Ekran” 1968, nr 8.
Google Scholar
Shanes E., Brancusi, New York 1989.
Google Scholar
Wodziński C., Św. Idiota. Projekt antropologii apofatycznej, Gdańsk 2000.
Google Scholar
Drzewa (1988), reż. A. Różycki, scen. E. Nowina-Sroczyńska, A. Różycki.
Google Scholar
Żywot Mateusza (1968), reż. W. Leszczyński, scen. W. Leszczyński, W. Solarz.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
