Znaczenie rolnictwa, polityki finansowej oraz instytucji finansowych w stymulowaniu wzrostu i rozwoju gospodarczego Japonii w latach 1868–1914

Zbigniew Klimiuk

doi:10.18778/1506-6541.28.01

Autor

Zbigniew Klimiuk Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-8555-3522

DOI:

https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.01

Słowa kluczowe:

Japonia, Restauracja Meiji, finansowanie wzrostu i rozwoju gospodarczego, akumulacja kapitału, podatek gruntowy, instytucje bankowe i pozabankowe, wewnętrzne i zewnętrzne źródła finansowania, proces uprzemysłowienia, zmiany w strukturze gospodarczej, popieranie i ekspansja eksportu

Abstrakt

Współczesna historia gospodarki Japonii rozpoczęła się od przełomowego wydarzenia, jakim była Restauracja Meiji w 1868 r., która zapoczątkowała głębokie przemiany społeczne, polityczne i gospodarcze. Przedmiotem analizy w artykule są źródła finansowania wzrostu i rozwoju gospodarczego w Japonii w latach 1868–1914 oraz rola wyspecjalizowanych instytucji bankowych i pozabankowych, które, mobilizując kapitał oraz jego zasoby, razem wspierały procesy rozwojowe. Zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami podzielono źródła finansowania wzrostu gospodarczego na wewnętrzne (krajowe) oraz zewnętrzne (zagraniczne). Celem opracowania jest wykazanie znaczenia, jakie dla wzrostu gospodarczego Japonii miały jedne i drugie źródła finansowania, przy czym przy omawianiu pierwszych wyeksponowana została rola rolnictwa oraz skutecznie służący akumulacji publicznej – podatek gruntowy. Należy również pamiętać o powstaniu Banku Japonii. Bank centralny Japonii został założony dużo wcześniej niż wiele banków centralnych w Europie. Rozpoczął działalność już w październiku 1882 r. W jego statucie zawarte zostały zapisy dotyczące kontroli, wspierania systemu kredytowego oraz regulacji systemu walutowego. Do wybuchu I wojny światowej stworzono w Japonii mocne podstawy przemysłu oparte na rosnącym imporcie nowoczesnych technologii oraz wykorzystaniu wiedzy i kwalifikacji zagranicznych specjalistów. Szczególnie dynamicznie rozwijał się przemysł bawełniany i energetyczny w połączeniu z powiększającym się udziałem sektora prywatnego. Nadal jednak dominującą pozycję w strukturze gospodarczej zajmowało w tym okresie rolnictwo dostarczające żywności rosnącej liczbie ludności oraz coraz większej populacji mieszkającej w miastach.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Allen G.C., A Short Economic History of Modern Japan 1867–1937, London 1950.
Google Scholar

Bieda K., The Structure and Operation of the Japanese Economy, Sydney 1970.
Google Scholar

Cukierman R., Le capital dans l’economie japonaise, Paris 1952.
Google Scholar

Dobraczyński M., Światowa ekspansja gospodarki japońskiej, Warszawa 1975.
Google Scholar

Dore R.P., Land Reform in Japan, Oxford 1959.
Google Scholar

Download World Economic Outlook database, IMF, Washington, April 2021.
Google Scholar

Emi K., Government Fiscal Activity and Economic Growth in Japan 1868–1960, Tokyo 1963.
Google Scholar

Francks P., Japanese Economic Development. Theory and Practice, London–New York 2015.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315816692

Francks P., Rural Economic Development in Japan from the Nineteenth Century to the Pacific War, London–New York 2006.
Google Scholar

Francks P., Technology and Agricultural Development in Pre-War Japan, New Haven 1984.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt2250wb5

Henshall K.G., Historia Japonii, Warszawa 2004.
Google Scholar

Hirschmeier J., The Origins of Entrepreneurship in Meiji Japan, Harvard 1964.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4159/harvard.9780674184336

Johnston B.F., Agricultural productivity and economic development in Japan, „Journal of Political Economy” 1951, vol. 59, nr 6.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/257122

Kelly A.C., Williamson J.G., Lessons from Japanese Development. An Analitical Economic History, Chicago–London 1974.
Google Scholar

Kimura M., Conditions for direct taxation and other essays, Tokyo 1958.
Google Scholar

Klimiuk Z., Metody i źródła finansowania wydatków wojennych w Japonii w latach 1937–1945, „Roczniki Ekonomii i Zarządzania” 2010, t. 2(38).
Google Scholar

Krause L.B., Sekiguchi S., Japan and the World Economy, [w:] Asia’s New Giant. How the Japanese Economy Works, Washington D.C. 1976.
Google Scholar

Кuznets S., Modern Economic Growth, Rate, Structure, and Spread, New Haven–London 1967.
Google Scholar

Lockwood W.W., The Economic Development of Japan, Princeton 1970.
Google Scholar

Lonien C., The Old Japanese Keiretsu Model, „The Japanese Economy” 2007, vol. 34, No. 3.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2753/JES1097-203X340300

Maddison A., Economic Growth in Japan and the USSR, London 1969.
Google Scholar

Nakamura J.I., Agricultural Production and the Economic Development of Japan 1873–1922, Princeton 1966.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9781400876679

Nakamura J.I., Growth of Japanese Agriculture 1875–1920, [w:] The State and Economic Enterprise in Japan, red. W.W. Lockwood, Princeton 1965.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9781400879137-008

Norman E.H., Japan’s Emergence as a Modern State. Political and Economic Problems of the Meiji Period, New York 1946.
Google Scholar

Nurkse R., Problemy tworzenia kapitału w krajach gospodarczo słabo rozwiniętych, Warszawa 1962.
Google Scholar

Ogura T., Agrarian Problems and Agricultural Policy in Japan. A Historical Sketch, Tokyo 1967.
Google Scholar

Okita S., The Developing Economies and Japan. Lessons in Growth, Tokyo 1980.
Google Scholar

Pempel T., Policy and Politics in Japan. Creative Conservatism, Philadelphia 1982.
Google Scholar

Pevzner Â.A., Monopolističeskij kapital Âponii («Dzajbacu») v gody vtoroj mirovoj vojny i posle vojny, Moskva 1950 [Я.A. Пeвзнeр, Монополистический капитал в Японии («дзайбацу») в годы второй мировой войны и после войны, Москва].
Google Scholar

Reubens E.P., Population. Revenu et capital, Paris 1954.
Google Scholar

Rosovsky H., Capital Formation in Japan 1869–1940, New York 1961.
Google Scholar

Rosovsky H., Japans’s transition to modern economic growth, 1868–1885, [w]: W. Lookwood, The state and economic enterprise in Japan, Princeton 1965.
Google Scholar

Sakurai K., Financial Aspects of Economic Development of Japan 1868–1958, Tokyo 1964.
Google Scholar

Smith Т.C., Political Change and Industrial Development in Japan. Government Enterprise 1868–1880, Stanford 1955.
Google Scholar

Teranishi J., Review of Hoshi and Kashyap’s Corporate Financing and Governance in Japan, „Journal of Economic Literature” 2003, t. XLI.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1257/002205103765762770

Tsuru S., Szkice o ekonomii politycznej i gospodarce Japonii, Warszawa 1983.
Google Scholar

Tubielewicz J., Historia Japonii, Wrocław 1985.
Google Scholar

Ushiyama K., Agricultural Development in Japan in the Primary Stage of Her Capitalist Economy (1888–1914), „Hokudai Economic Papers” 1984, vol. 14.
Google Scholar