Wokół antropologii i etyki Janusza Korczaka. Szkic zagadnienia i pytania otwarte

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.15.18

Słowa kluczowe:

Korczak, pedagogika społeczna, godność, odpowiedzialność, personalizm

Abstrakt

W XX w. przedstawiciele pedagogiki społecznej skupili się wokół konkretnych idei i jednocześnie problemów tkwiących w polskim społeczeństwie. Idee te były jasno wyznaczone: podmiotowość, sprawiedliwość społeczna, pomocniczość i edukacja społeczna. Co ważne, pojęcia te nie były tylko przedmiotem teoretycznego namysłu, lecz także były elementem praktycznego działania takich ludzi, jak: Helena Radlińska, Ryszard Wroczyński czy Aleksander Kamiński. Można powiedzieć, że wyżej wymienione osoby w znacznej mierze przyczyniły się do tego, aby procesu wychowania nie ograniczać tylko do przekazywania pouczeń, a procesu kształcenia nie zamykać wyłącznie w metodach przekazywania wiedzy. W pedagogice społecznej XX w. chodziło o człowieka ujętego na sposób holistyczny. W to pokolenie historyczne Radlińskiej, jak i pozostałych propagatorów pedagogiki społecznej XX w. w Polsce, wpisuje się także osoba Janusza Korczaka – pedagoga, wychowawcy, praktyka. Celem tego artykułu będzie próba odpowiedzi na pytania dotyczące tego, jak wizja antropologiczno-etyczna Korczaka wpłynęła na jego idee pedagogiczne, oraz co dzisiaj, w XXI w., filozofia i pedagogika może przenieść z jego wizji dziecka oraz dorosłego na grunt współczesnych wyzwań stojących przed naukami humanistycznymi i naukami społecznymi.

Biogram autora

Michał Stachurski - Fundacja Obserwatorium Społeczne we Wrocławiu

Michał Stachurski – filozof, doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii, członek Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych (od 2022 r.). Jego zainteresowania naukowe dotyczą: filozofii społecznej, filozofii politycznej, filozofii prawa, filozofii wychowania, etyki.

Bibliografia

Bartkowiak E. (2013) Wychowanie w rodzinie według Janusza Korczaka, „Wychowanie w Rodzinie”, nr 7, s. 83–105.
Google Scholar

Braunmühl E. (1978) Zeit für Kinder, Frankfurt am Mein, Wydawnictwo Fischer Taschenbuch.
Google Scholar

Buber M. (1966) Nachlese, Heidelberg, Wydawnictwo Lambert Schneider.
Google Scholar

Buber M. (1992) Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Warszawa, Instytut Wydawniczy „Pax”.
Google Scholar

Chwalba A. (2019) 1919. Pierwszy Rok Wolności, Wołowiec, Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar

Czarnecki P. (2012) Pedagogika społeczna. Podstawowe definicje, „Społeczeństwo i Edukacja”, nr 1, s. 389–414.
Google Scholar

Friedman M. S. (2002) Martin Buber: The Life of Dialogue, London, Routledge, https://doi.org/10.4324/9780203398197
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203398197

Galarowicz J. (2011) Nowy elementarz etyczny, Kraków, Wydawnictwo Petrus.
Google Scholar

Hejnicka-Bezwińska T. (2008) Pedagogika ogólna, Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Korczak J. (1925) Kiedy znów będę mały, Warszawa-Kraków, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Towarzystwo Wydawnicze.
Google Scholar

Korczak J. (1930) Prawidła życia. Pedagogika dla młodzieży i dorosłych, Warszawa-Kraków, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Towarzystwo Wydawnicze.
Google Scholar

Korczak J. (1948) Prawo dziecka do szacunku, Warszawa–Kraków, Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”.
Google Scholar

Korczak J. (1992) Dzieła, t. 1, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Latona.
Google Scholar

Korczak J. (1992) Jak kochać dziecko, red., posł. i kalendarium W. Theiss, Warszawa, Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza.
Google Scholar

Korczak J. (1992) W Gettcie. Nowe źródła, wstęp i red. naukowa A. Lewin, oprac. filologiczne tekstów M. Ziółek, przypisy Marta Ciesielska et al., Warszawa, Oficyna Wydawnicza Latona.
Google Scholar

Korczak J. (1996) Dzieła, t. 6, Warszawa, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Latona.
Google Scholar

Korczak J. (2012) Pamiętnik i inne pisma z Getta, Kraków, Wydawnictwo W.A.B.
Google Scholar

Radlińska H. (1961) Pedagogika społeczna, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Google Scholar

Rousseau J. J. (2009) Umowa społeczna, tłum. A. Peretiakowicz, Kęty, Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Google Scholar

Scruton R. (2020) O naturze ludzkiej, tłum. T. Bieroń, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar

Szczepska-Pustkowska (2019) Dorośli (i dorosłość) w pismach Janusza Korczaka, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 3, s. 16–25, https://doi.org/10.26881/pwe.2019.46.02
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.26881/pwe.2019.46.02

Ślipko T. (2009) Zarys etyki ogólnej, Kraków, Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Vanier J. (2010) Mężczyzną i kobietą stworzył ich, tłum. S. Filipowicz, Poznań, Wydawnictwo Święty Wojciech.
Google Scholar

Żebrowski J. (2012) Poznawcze i wychowawcze aspekty czasopisma „Mały Przegląd” Janusza Korczaka, „Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość”, nr 9, s. 22–36.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2022-09-30

Jak cytować

Stachurski, M. (2022). Wokół antropologii i etyki Janusza Korczaka. Szkic zagadnienia i pytania otwarte. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 15(2), 331–341. https://doi.org/10.18778/2450-4491.15.18