Jak badać dzieciństwo Wybitnych? – ramy koncepcyjne projektu
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.06Słowa kluczowe:
wybitni Polacy, dzieciństwo, badania biograficzneAbstrakt
W artykule przedstawiono koncepcję badań biograficznych nad dzieciństwem 114 wybitnych Polaków. Przedstawiono dylematy metodologiczne związane z wykorzystaniem biografii w rekonstrukcji przeszłości oraz scharakteryzowano własną procedurę badawczą i kategorie opisu dzieciństwa, polskiego kontekstu historycznego i środowiska, w którym przebiegała młodość Wybitnych.
Bibliografia
Ariès Ph. (1962) Centuries of Childhood. A Social History of Family Life, trans. R. Baldick, New York, Alfred A. Knopf.
Google Scholar
Bachelard G. (1975) Dom rodzinny i dom oniryczny in: G. Bachelard, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, trans. H. Chudak, A Tatarkiewicz, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, pp. 309–330.
Google Scholar
Bożym I. (1979) Uczniowie zdolni, Warszawa, PWN.
Google Scholar
Całek A. (2011) Jak badać życie wielkich twórców? O biograficznych granicach między psychologią a literaturoznawstwem i ich przekraczaniu in: B. Bartosz, A. Keplinger, M. Straś-Romanowska (eds.) Transgresje – innowacje – twórczość, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, pp. 417–434.
Google Scholar
Całek A. (2013) Biografia naukowa: od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Całek A., Tokarz A. (2004) Metoda psychobiograficzna w badaniu procesu twórczego in: S. Popek (ed.), Twórczość w teorii i praktyce, Lublin, Wydawnictwo UMCS, pp. 155–167.
Google Scholar
Collini S. (ed.) (2008) Interpretacja i nadinterpretacja. Umberto Eco oraz Richard Rorty, Jonathan Culler, Christine Brooke-Rose, trans. T. Biedroń, Kraków, Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Csikszentmihalyi M. (1996) Przepływ: Psychologia optymalnego doświadczenia, trans. M. Wajda-Kacmajor, Warszawa, Studio Emka.
Google Scholar
Csikszentmihalyi M. (1998) Urok codzienności, trans. B. Odymała, Warszawa, Wydawnictwo CiS, W.A.B.
Google Scholar
Czermińska M. (2020) Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie, wyzwanie, Kraków, Universitas.
Google Scholar
Doliński W. (2018) Problem potocznych i naukowych rekonstrukcji teoretycznych – wprowadzenie in: Zanurzeni w codzienność. Analizy pogranicza literatury i biografii, W. Doliński, G. Woroniecka, M. Stabrowski (ed.), Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 7–26, https://doi.org/10.31338/uw.9788323533641.pp.7-26
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533641.pp.7-26
Dominicé P. (2006) Uczyć się z życia. Biografia edukacyjna w edukacji dorosłych, trans. E. Kopytowska, Łodź, Wydawnictwo AHE w Łodzi.
Google Scholar
Dubas E. (2020) W edukacyjnej przestrzeni biografii – biografia jako poznawanie człowieka in: E. Dubas, A. Słowik (eds.), W stulecie metody biograficznej: refleksje i przykłady badań z perspektywy polsko-frankońskiej, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 117–126.
Google Scholar
Dubas E., Gutowska A. (eds.) (2019) Stałość i zmienność w biografii: przełomy biograficzne, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Dubas E., Słowik A. (eds.) (2020) W stulecie metody biograficznej: refleksje i przykłady badań z perspektywy polsko-frankońskiej, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Dubas E., Świtalski W. (eds.) (2011) Uczenie się z biografii innych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Dymkowski M. (2003) Wprowadzenie do psychologii historycznej, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Feldman D., Andrews M. (2019) Parenting Talented Children in: M. Bornstein (ed.), Handbook of Parenting, New York, Routledge, https://doi.org/10.4324/9780429440847-12
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780429440847-12
Fish S. (2008) Interpretacja. Retoryka. Polityka. Eseje wybrane, trans. K. Abriszewski, Kraków, Universitas.
Google Scholar
Gardner H. (1993) Creating minds: An anatomy of creativity seen through the lives of Freud, Einstein, Picasso, Stravinsky, Eliot, Graham, and Gandhi, New York, Basic Books.
Google Scholar
Gardner H. (1998) Niepospolite umysły: o czterech niezwykłych postaciach i naszej własnej wyjątkowości, trans. A. Tanalska-Dulęba, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B.
Google Scholar
Giddens A. (2001) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, trans. A. Szulżycka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Gramlewicz B., Gramlewicz M. (2008) Społeczne uwarunkowania ucznia zdolnego in: Nauczyciel i rodzina w świetle specjalnych potrzeb edukacyjnych dziecka, A. Stankowski (ed.), Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Hirsch M. (2011) Żałoba i post-pamięć in: E. Domańska (ed.) Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, pp. 245–280.
Google Scholar
Kasperski R. Wolicka E. (ed.) (2005) Biografia, historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna, nowoczesność biografii, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Kaźmierska K. (2008) Biografia i pamięć, Kraków, NOMOS.
Google Scholar
Kędzierska H. (2010) Badania biograficzne – dokonania i perspektywy in: H. Kędzierska (ed.), Jakościowe inspiracje w badaniach edukacyjnych, Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, pp. 45–56.
Google Scholar
Kosnarewicz E. (1993) Biografia i jej związki z psychologią in: O biografii i metodzie biograficznej, T. Rzepa, J. Leoński (eds.), Poznań, Wydawnictwo Nakom, pp. 73–79.
Google Scholar
Kudelska D. (2005) Lepsza i gorsza biografia in: Biografia, historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna, nowoczesność biografii, R. Kasperski, E. Wolicka (eds.), Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, pp. 249–275.
Google Scholar
Lasocińska K. (2009) Badania biograficzne twórców. Rola twórczości w kształtowaniu życia in: K. J. Szmidt (ed.), Metody pedagogicznych badań nad twórczością. Teoria i empiria, Łódź, Wydawnictwo AHE w Łodzi.
Google Scholar
Lasocińska K. (2011) Życie poza schematem. Analiza biografii twórców, Łódź, Wydawnictwo AHE w Łodzi.
Google Scholar
Lejeune P. (2007) Pakt autobiograficzny in: R. Lubas-Bartoszyńska (ed.), Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, Kraków, Universitas.
Google Scholar
Leszczyński G. (2006) Kulturowy obraz dziecka i dzieciństwa w literaturze drugiej połowy XIX i w XX w. Wybrane problemy, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Limont W. (1994) Synektyka a zdolności twórcze: eksperymentalne badania stymulowania zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznych, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Limont W. (2005) Uczeń zdolny, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
McKinley Runyan W. (1992) Historie życia a psychobiografia, trans. J. Kasprzewski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Mendecka G. (2019) Doświadczenia rodzinne jako czynnik rozwoju wybitnych twórców, Warszawa, Difin.
Google Scholar
Modrzejewska-Świgulska M. (ed.) (2016) Biograficzne badania nad twórczością. Teoria i empiria, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Pietrasiński Z. (1993) Syntezy wiedzy utobiografii cznej podporządkowane „roli” autokreacyjnej jednostki in: T. Rzepa, J. Leoński (eds.), O biografii i metodzie biograficznej, Poznań, Wydawnictwo Nakom, pp. 53–71.
Google Scholar
Ricoeur P. (1989) Język, tekst, interpretacja, trans. P. Graff, K. Rosner, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Rzepa T., Leoński J. (eds.) (1993) O biografii i metodzie biograficznej, Poznań, Wydawnictwo Nakom.
Google Scholar
Sierszeńska-Leraczyk M. (2010) Rodzinne uwarunkowania zawodowej edukacji muzycznej w: W. Limont. J. Cieślikowska, J. Dreszer (eds.), Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego, t. 2, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, pp. 63–73.
Google Scholar
Silverman D. (2012) Interpretacja danych jakościowych, trans. M. Głowacka-Grajper, J Ostrowska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Simonton D. (2010) Geniusz, trans. M. Godyń, Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Google Scholar
Sołowiej J. (1987) Rodzinne uwarunkowania twórczości dzieci i młodzieży, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Spendel Z. (1994) Podmiotowość człowieka a psychologia historyczna, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Stasiakiewicz M. (1999) Twórczość i interakcja, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar
Szlachciowa I. (2018) Liryczne mgły i ślady codzienności – o trudzie zapisywania i czytania świata in: Zanurzeni w codzienność. Analizy pogranicza literatury i biografii, W. Doliński,
Google Scholar
G. Woroniecka, M. Stabrowski (eds.), Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 27–48, https://doi.org/10.31338/uw.9788323533641.pp.27-48
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533641.pp.27-48
Szmidt K. J. (2007) Pedagogika twórczości, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Szmidt K. J. (2016) Naukowe biografie twórców i kryteria ich poprawności albo głos w obronie biografii „nienaukowych” in: M. Modrzejewska-Świgulska (ed.), Biograficzne badania nad twórczością. Teoria i empiria, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, https://doi.org/10.18778/8088-224-9.03
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-224-9.03
Zajewski W. (1998) Kontrowersje wokół biografii historycznej in: L. Kuberski (ed.) Stan i perspektywy rozwoju biografistyki polskiej: materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego w dniach 23–25 września 1997 r., Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, pp. 25–34.
Google Scholar
