Transformacje i ich dominanty: między dynamiką i strukturą procesualności
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.13.06Słowa kluczowe:
dominantes, dualité, dynamique, opérateur versus, structures, visions traditionnelles des processus, transformationsAbstrakt
Tekst omawia tzw. meta-pedagogiczne konteksty transformacyjne w przestrzeniach działań i losów ludzkich, z wykorzystaniem odniesień do koncepcji hermeneutyki, refleksji krytycznej, psychoanalizy, antropologii i autorskiego projektu określonego mianem „humanistyki stosowanej”. Autor uwypukla syntetyczny obraz rozważań wyłaniający się z jego głównych książek. Struktura problemowa artykułu: (1) pole profesjonalności meta-pedagogicznej; (2) sprzężenia zwrotne i przemieszczenia dominanty wśród czynników w procesach i praktykach zawodowych – przykłady: dialog, racjonalność działań, rozumienie tradycji, wolności, zmiany, ideału przestrzeni działania (transmisja, transgresja, transformacja, translokacja); (3) transwersalność, dwoistość strukturalna i oscylacje w przestrzeni dylematów działania i dominant fazowych w procesach rozwoju psycho-społecznego; (4) pułapki, ograniczenia i luki tradycyjnych ujęć relacji między czynnikami w transformacji tożsamościowej człowieka, gubiące nieciągłości i napięcia wewnętrzne oraz reorganizację strukturalną; (5) wyzwania przełomu antypozytywistycznego w statusie teorii jako reprezentacji inwariantów doświadczenia i w rozumiejącym wyjaśnianiu procesów oraz troisty „efekt wybuchowy” w trans-formacjach reprezentacji emocjonalno-poznawczej podmiotów działających, w tym znaczenie ich autotransformacji i przymierza interakcyjnego w działaniu; (6) inne ujęcia wskazanej konceptualizacji pogłębiające problematykę. Kluczowe terminy tekstu to: dominanty procesów, paradoksy i ograniczenia transformacji, dwoistość, dynamika, operator versus, przemieszczenia czynników jako reorganizacje struktury, teoria widziana antypozytywistycznie, tradycyjne ujęcia procesów. Główne odniesienia do literatury w zapleczu tekstu stanowią następujący autorzy: Barbier, Erikson, Gadamer, Giroux, Habermas, Marynowicz-Hetka, Merton, Radlińska, Ricoeur, Sloterdijk, Wierciński, Witkowski.
Bibliografia
Bachelard G. (1940) La philosophie du non. Essai d’une philosophie du nouvel esprit scientifique, Paris, Presses Universitaires de France.
Google Scholar
Bachelard G. (1980) Le matérialisme rationnel, Paris, Presses Universitaires de France.
Google Scholar
Bachelard G. (2000) Filozofia, która mówi nie. Esej o filozofii nowego ducha w nauce, trad. Justyna Budzyk, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Barbier J.-M. (2016) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, trad. Ewa Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Barbier J.-M. (2017) Vocabulaire d’analyse des activités. Penser les conceptualisations ordinaires – Essai, Paris, Presses Universitaires de France.
Google Scholar
Bateson G. (1987) Steps to an Ecology of Mind. Collected Essays in Anthropology, Psychiatry, Evolution and Epistemology, Extended Edition, London, Northvale.
Google Scholar
Baudrillard J. (1998) Ameryka, trad. Renata Lis, Warszawa, Wydawnictwo Sic!
Google Scholar
Elias N. (2011) O procesie cywilizacji. Analizy socjo- i psychogenetyczne, trad. K. Markiewicz, T. Zabłudowski, Warszawa, Wydawca W.A.B.
Google Scholar
Enriques F. (1906) Problemi della scienza, Bologna, Zanichelli.
Google Scholar
Foucart J. (2016) Fluidité sociale et conceptualisations de l’entre-deux. Systèmes semichaotiques, réseaux et transactions sociales. Essai, Aix-en-Provence, Ēditions Presé.
Google Scholar
Frysztacki K. (2019) Wokół pracy socjalnej. Od koncepcji i teorii do kontekstów empiryczno-analitycznych, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Giroux H. A., Witkowski L. (2010) Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, préface Z. Kwieciński, postface T. Szkudlarek, annexe : Z. Melosik, B. Śliwerski, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Grudziewska E., Lewicka-Zelent A. (2015) Kompetencje mediacyjne w profesji pracownika socjalnego, Warszawa, Difin S.A.
Google Scholar
Habermas J. (1971) Knowledge and Human Interests: A General Perspective, Boston, Beacon Press.
Google Scholar
Marynowicz-Hetka E. (2019) Pedagogika społeczna. Pojmowanie aktywności w polu praktyki, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Marynowicz-Hetka E. (2020) Social Pedagogy. Comprehending Activity in the Field of Practice, trad. M. Hinton, Beau Bassin, Labert Academic Publishing.
Google Scholar
Milerski B., Karwowski M. (2016) Racjonalność procesu kształcenia. Teoria i badanie, volume 2, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Obuchowski K. (1985) Adaptacja twórcza, Warszawa, Książka i Wiedza.
Google Scholar
Orzelska J. (2014) W stronę pedagogiki istotnej egzystencjalnie. Życie i jego trudności z energią duchową jako wyzwanie pedagogiczne rezyduów tożsamości, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Przyborowska B. (2003) Struktury innowacyjne w edukacji. Teoria – praktyka – rozwój, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Sloterdijk P. (2014) Musisz życie swe odmienić. O antropotechnice, trad. J. Janiszewski, préface A. Żychliński, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Thom R. (1980) Paraboles et catastrophes. Entretiens sur les mathématiques, la science et la philosophie, réalisés par Giuglio Giorello et Simona Morini, Milano, Il Saggiatore.
Google Scholar
Thom R. (1991), Parabole i katastrofy. Rozmowy o matematyce, nauce i filozofii, avec Giuglio Giorello i Simoną Morini, trad. et préface R. Duda, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Wierciński A. (ed.) (2003) Between Suspicion and Sympathy. Paul Ricoeur’s Unstable Equilibrium, Toronto, The Hermeneutic Press.
Google Scholar
Wierciński A. (2019) Existentia Hermeneutica. Understanding as the Mode of Being in the World, Zurich, Lit Verlag.
Google Scholar
Witkowski L. (2007a) Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych.
Google Scholar
Witkowski L. (2007b) Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych.
Google Scholar
Witkowski L. (2009a) Ku integralności edukacji i humanistyki II. Postulaty – postacie – pojęcia – próby. Odpowiedź na Księgę Jubileuszową, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Witkowski L. (2009b) Wyzwania autorytetu w praktyce społecznej i kulturze symbolicznej (przechadzki krytyczne w poszukiwaniu dyskursu dla teorii), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Witkowski L. (2010) Tożsamość i zmiana. Epistemologia i rozwojowe profile w edukacji, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Google Scholar
Witkowski L. (2013) Przełom dwoistości w pedagogice polskiej. Historia, teoria, krytyka, Kraków, Oficyna Wydawnicza "Impuls".
Google Scholar
Witkowski L. (2014) Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Witkowski L. (2015) Versus. O dwoistości strukturalnej faz rozwoju w ekologii cyklu życia psychodynamicznego modelu Erika Homburgera Eriksona, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Witkowski L. (2018) Humanistyka stosowana. Wirtuozeria, pasje, inicjacje. Profesje społeczne versus ekologia kultury, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Witkowski L. (2020) Psychodynamiki i ich struktura. Studia z humanistyki stosowanej, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Strona czasopisma, prowadzona przez Zespół redakcyjny NOWiS na platformie Index Copernicus: 
