Praktykowanie czasu wolnego w sytuacji niedoboru i nadmiaru
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.4.06Słowa kluczowe:
czas wolny, praktyki społeczne, niedoczas, „rozczasanie”, społeczeństwo różnych rytmówAbstrakt
Za sprawą gruntownych przemian czasowych struktur codzienności, które zachodzą w społeczeństwie polskim od lat 90. XX wieku, życie codzienne znacznej liczby jego członkiń i członków przybiera formę niedoczasu lub „rozczasania”. Nowe kondycje temporalne, związane z jednej strony z sytuacją chronicznego braku czasu, z drugiej zaś z ciężarem jego nadmiaru, sprawiają, że praktykowanie czasu zwanego wolnym dla wielu ludzi staje się wyzwaniem. W artykule przyglądam się problematyczności czasu wolnego, budując jego obraz z tworzywa doświadczeń osób żyjących w niedoczasie i w „rozczasaniu”. Zasadnicza część tekstu zawiera rekonstrukcję praktyk społecznych związanych z domeną czasu wolnego w sytuacji jego niedoboru i nadmiaru. Poprzedza ją charakterystyka kondycji temporalnych, które podważają zasadność traktowania omawianego zjawiska jako oczywistej właściwości życia codziennego.
Pobrania
Bibliografia
Adam Barbara (2008) Czas społeczeństwa przemysłowego i władza [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, Piotr Sztompka, red., Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 487–514.
Google Scholar
Appadurai Arjun (2005) Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Barbalet Jack (1999) Boredom and Social Meaning. „British Journal of Sociology”, vol. 50, no 4, s. 629‒644.
Google Scholar
Bauman Zygmunt (2009) Niecodzienność nasza codzienna [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, red., Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Scholar, s. 77–94.
Google Scholar
CBOS (1994) Czy brakuje nam czasu? Sposób na weekend. Warszawa: CBOS.
Google Scholar
CBOS (2005) Jak ten czas szybko leci. Warszawa: CBOS.
Google Scholar
CBOS (2006) Co Polacy robią w czasie wolnym. Warszawa: CBOS.
Google Scholar
CBOS (2010) Czas wolny Polaków. Warszawa: CBOS.
Google Scholar
Charmaz Kathy (2009) Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Clark-Ibáñez Marisol (2011) Kadrowanie świata społecznego przy użyciu wywiadu fotograficznego [w:] Maciej Frąckowiak, Krzysztof Olechnicki, red., Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, s. 39–66.
Google Scholar
Doroszewski Witold, red. (1963) Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Flick Uwe (2011) Jakość w badaniach jakościowych. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Foucault Michel (1993) Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w College de France, 1976. Warszawa: KR.
Google Scholar
Foucault Michel (1998) Podmiot i władza. „Lewą Nogą”, nr 9, s. 174–192.
Google Scholar
Glaser Barney, Strauss Anselm L. (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Google Scholar
Kaczmarczyk Michał (2006) Wstęp do socjologicznej teorii własności. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Kaufmann Jean-Claude (2010) Wywiad rozumiejący. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Kozłowski Tomasz (2004) Popnatura i masowa nuda. Czy podkultura wypełni pustkę czasu wolnego [w:] Tomasz Szlendak, Krzysztof Piertowicz, red., Na pokaz. O konsumeryzmie w kapitalizmie bez kapitału. Toruń: Wydawnictwo UMK, s. 183–200.
Google Scholar
Mroczkowska Dorota (2011) Wprowadzenie [w:] Dorota Mroczkowska, red., Czas wolny. Refleksje, dylematy, perspektywy. Warszawa: Difin, s. 7–17.
Google Scholar
Nowalska-Kapuścik Dorota (2008) Czas wolny czy czas niewolny? O znaczeniu czasu wolnego w społeczeństwie konsumpcyjnym [w:] Wojciech Muszyński, red., Czas ukoi nas? Jakość życia i czas wolny we współczesnym społeczeństwie. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 26–36.
Google Scholar
Olechnicki Krzysztof (2003) Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Orłowska Małgorzata (2007) Przymus bezczynności. Studium pedagogiczno-społeczne czasu wolnego bezrobotnych. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Palska Hanna (2002) Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych. Warszawa: IFiS PAN.
Google Scholar
Palska Hanna (2009) Badania nad stylami życia. Z przeszłych i obecnych badań terenowych [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, red., Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Scholar, s. 143–155.
Google Scholar
Reckwitz Andreas (2002) Toward a Theory of Social Practices. A Development in Culturalist Theorizing. „European Journal of Social Theory”, vol. 5, no 2, s. 243–263.
Google Scholar
Rojek Chris (1995) Decentring Leisure: Rethinking Leisure Theory. Thousand Oaks: Sage.
Google Scholar
Rose Gillian (2010) Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Southerton Dale, Tomlinson Mark (2003) Pressed for Time. The Differential Impacts of a Time Squeeze. Manchester: CRIC.
Google Scholar
Szlendak Tomasz (2009) Co się dzieje z czasem wolnym? Od codziennego znoju i odpoczynku do codzienności, w której czas eksplodował [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, red., Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Scholar, s. 201–214.
Google Scholar
Sztompka Piotr (2005) Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
Google Scholar
Tarkowska Elżbieta (1992) Czas w życiu Polaków. Warszawa: IFiS PAN.
Google Scholar
Tarkowska Elżbieta (1999) Społeczeństwo różnych rytmów. Przypadek polski na tle tendencji globalnych [w:] Piotr Sztompka, red., Imponderabilia wielkiej zmiany. Mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji. Warszawa: PWN, s. 343–359.
Google Scholar
Warde Alan (2003) Theories of Practice as an Approach to Consumption. Manchester: CRIC.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
