Emocje personelu medycznego a status i władza w pracy w szpitalu
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.4.04Słowa kluczowe:
emocje, praca, duma, status, władza, Theodore Kemper, personel medyczny, szpitalAbstrakt
Szpital charakteryzuje się jedną z najbardziej sformalizowanych struktur ze ścisłym podziałem zadań i obowiązków. Istotnym elementem każdej organizacji formalnej jest system autorytetów i władzy. Pomiędzy oddziałami szpitalnymi oraz w obrębie każdego z nich zaznacza się hierarchia oraz system władzy. Na ten układ hierarchii nakłada się odczuwalny i percypowany przez każdego pracownika poziom władzy i statusu, który implikuje pojawienie się określonych emocji. Wpływają one na interakcje, formując ich przebieg. Opisując emocje w kontekście władzy i statusu, w artykule będę się odnosić do koncepcji Theodore’a Kempera, gdzie interakcje i zmiany względnej władzy i statusu (prestiżu) jednostek mają wpływ na wzbudzanie negatywnych i pozytywnych emocji. Celem artykułu jest ukazanie, jak indywidualnie oznaczony poziom władzy i statusu może kształtować relacje pracownicze, sposoby komunikowania oraz emocje w miejscu pracy. Artykuł odpowiada na pytanie, czy i jak posiadanie i/lub odczuwanie określonego statusu i poziomu władzy implikuje pojawienie się określonych emocji. Zatem istotne jest ukazanie tych działań i interakcji, które – wynikając z zajmowanej w strukturze szpitalnej określonej pozycji – kształtują i modyfikują emocje personelu medycznego. Całość rozważań oparta jest na etnograficznych badaniach jakościowych prowadzonych w trzech oddziałach szpitalnych różniących się co do charakteru pracy w oddziale oraz typem leczonych pacjentów. W artykule opisano trzy z wyróżnionych kategorii, to jest „grę w brak szacunku”, „trzymanie emocji” oraz „dumę”. W toku analiz stwierdzono, że hierarchiczność i określony poziom władzy implikuje pojawienie się emocji dumy, satysfakcji, zadowolenia i prowadzi do zwiększenia poziomu zaufania pomiędzy personelem medycznym. Duma wynika z przynależności do określonego zawodu i określonej grupy pracowniczej, pojawia się jako rezultat dobrze przeprowadzonego zabiegu, albo wykonania czynności trudnej, której opanowanie wymagało czasu. Duma pojawia się także jako wynik prestiżu zawodu lub miejsca pracy (szpitala, oddziału).
Pobrania
Bibliografia
Adler, Patricia and Peter Adler. 1994. “Observation techniques.” Pp. 377-392 in Handbook of qualitative research, edited by N. Denzin and Y. S. Lincoln. Thousand Oaks, CA: Sage.
Google Scholar
Atkinson, Paul and Martyn Hammersley. 1994. “Ethnography and participant observation.” Pp. 248-261 in Handbook of qualitative research, edited by N. Denzin and Y. S. Lincoln. Thousand Oaks, London: Sage.
Google Scholar
Barański, Jarosław and Włodzimierz Piątkowski. 2002. Zdrowie i choroba. Wybrane problemy socjologii medycyny. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Google Scholar
Becker, Howard S. and Blanche Geer. 1960. “Participant observation: The analysis of qualitative field data.” Pp. 267-289 in Human Organization Research: Field Relations and Techniques, edited by R. N. Adams and J. J. Preiss. Homewood, IL: Dorsey.
Google Scholar
Bernard, Chester I. 1938. The Functions of the Executive. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Google Scholar
Bielemuk, Agnieszka et al. 2007. “Ocena relacji interpersonalnych w grupie zawodowej pielęgniarka-lekarz.” Pp. 25-34 in Problemy terapeutyczno-pielęgnacyjne od poczęcia do starości, edited by E. Krajewska-Kułak et al. Bialystok: Akademia Medyczna w Białystoku.
Google Scholar
Binder, Piotr, Hanna Palska, and Wojciech Pawlik, eds. 2009. Emocje a kultura i życie społeczne. Warsaw: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar
Brief, Arthur P. and Howard M. Weiss. 2002. “Organizational Behavior. Affect in the Workplace.” Annual Review of Psychology 53:279-307.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.psych.53.100901.135156
Byczkowska-Owczarek, Dominika, Anna Kubczak, and Beata Pawłowska. 2020. Za drzwiami oddziału. Badania etnograficzne w szpitalu. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8220-143-7.01
Charmaz, Kathy. 2006. Constructing Grounded Theory: A Practical Guide Through Qualitative Analysis. London, New Delhi: Sage Publications.
Google Scholar
Chua Wei et al. 2020. “A call for better doctor-nurse collaboration: A qualitative study of the experiences of junior doctors and nurses in escalating care for deteriorating ward patients.” Australian Care 33(1):54-61. DOI: 10.1016/j.aucc.2019.01.006.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.aucc.2019.01.006
Collins, Randall. 2004. Interaction ritual chains. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Google Scholar
Csorba, Helena. 1966. Szpital−pacjent: system społeczny kliniki internistycznej. Wroclaw: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Domaradzki, Jan. 2018. Szpital jako instytucja społeczna. Retrieved March 31, 2020 https://www.ump.edu.pl/media/uid/f17222b7a2b-23c9792a/562330.pdf
Google Scholar
Fatyga, Barbara. 1999. Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury młodzieżowej. Warsaw: Uniwersytet Warszawski.
Google Scholar
Flick, Uwe. 2002. An introduction to qualitative research. London: Sage.
Google Scholar
Given, Lisa M. 2008. The SAGE Encyclopaedia of Qualitative Research Methods, vol. 1-2. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4135/9781412963909
Glińska, Jolanta and Magdalena Lewandowska. 2007. “Autonomiczność zawodu pielęgniarskiego w świadomości pielęgniarek z uwzględnieniem pełnionych funkcji zawodowych.” Problemy Pielęgniarstwa 15(4):249-253.
Google Scholar
Goffman, Erving. 1981. Człowiek w teatrze życia codziennego. Warsaw: PIW.
Google Scholar
Goffman, Erving. 2008. Zachowanie w miejscach publicznych, o społecznej organizacji zgromadzeń. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Goleman, Daniel. 1997. Inteligencja emocjonalna. Poznan: Media Rodzina.
Google Scholar
Griffin, Ricky W. 1996. Podstawy zarządzania i organizacji. Warsaw: PWN.
Google Scholar
Hammersley, Martyn and Paul Atkinson. 2000. Metody badań terenowych. Poznan: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar
Hammersley, Martyn and Paul Atkinson. 2007 Ethnography. Principles in Practice. New York: Taylor and Francis.
Google Scholar
Hochschild, Arlie R. 1983. The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling. Berkeley: University of California Press.
Google Scholar
Hochschild, Arlie R. 2009. Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Huberman, Michael A. and Matthew N. B. Miles. 1984. Innovation up Close: How School Improvement Works. New York: Plenum Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4899-0390-7
Januszek, Henryk and Jan Sikora. 2000. Socjologia pracy. Poznan: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Google Scholar
Johannessen, Lars E. F. 2014. “The narrative (re)production of prestige: How neurosurgeons teach medical students to valorise diseases.” Social Science & Medicine 120:85-91.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2014.09.013
Kemper, Theodore D. 1978. A Social Interactional Theory of Emotions. New York: Wiley.
Google Scholar
Kemper, Theodore D. 1991. “Predicting Emotions from Social Relations.” Social Psychology Quarterly 54:330-342.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/2786845
Kemper, Theodore D. 2005. “Modele społeczne w wyjaśnianiu emocji [Social Models in Explaining Emotions].” Pp. 72-87 in Psychologia emocji [Psychology of Emotions], edited by M. Lewis and J. M. Haviland-Jones. Gdansk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Kemper, Theodore D. 2008. “Power, Status, and Emotions.” Pp. 369-383 in Emotions. A Social Science Reader, edited by M. Greco and P. Stenner. London, New York: Routledge Taylor and Francis Group.
Google Scholar
Kleinknecht, Steven. 2007. “An interview with Robert Prus: His Career, Contributions, and Legacy as an Interactionist Ethnographer and Social Theorist.” Qualitative Sociology Review 3(2):221-288.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8077.3.2.12
Klingemann, Justyna I. 2011. “Magdalena Sokołowska – inspiracje i kontynuacje (recenzja z: Włodzimierz Piątkowski (red.) Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej.” Studia Socjologiczne 3(202):217-222.
Google Scholar
Konecki, Krzysztof. 2000. Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Konecki, Krzysztof. 2007. “Procesualne ujęcie organizacji. Organizacje, struktury, procesy, tożsamości.” Pp. 7-22 in Zarządzanie organizacjami. Organizacja jako proces, edited by K. Konecki and P. Chomczyński. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Konecki, Krzysztof. 2012. “Etnografia socjologiczna.” Pp. 77-82 in Słownik socjologii jakościowej, edited by K. Konecki and P. Chomczyński. Warsaw: Difin.
Google Scholar
Kostera, Monika. 2003. Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Kostera, Monika, ed. 2011. Etnografia organizacji. Badania polskich firm i instytucji. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Kostera, Monika. 2012. “Etnografia organizacji.” Pp. 73-77 in Słownik socjologii jakościowej, edited by K. Konecki and P. Chomczyński. Warsaw: Difin.
Google Scholar
Kubisa, Julia. 2014. Bunt białych czepków. Analiza działalności związkowej pielęgniarek i położnych. Warsaw: Wydawnictwo naukowe SCHOLAR.
Google Scholar
Kvale, Steinar. 2004. InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego. Bialystok: Trans Humana.
Google Scholar
Leavitt, Harold J. 1964. “Applied organization change in industry structural, technical, and human approaches.” Pp. 55-71 in New Perspectives in Organization Research, edited by W. Cooper, H. Leavitt, and M. Shelly. New York, London, Sydney: John Wiley & Sons Inc.
Google Scholar
Merriam, Sharon. 2009. Qualitative research. San Francisco: Jossey-Bass.
Google Scholar
Nogalski Bogdan and Janusz Śniadecki. 1998. Kształtowanie umiejętności menedżerskich. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego Sp. z o. o.
Google Scholar
Ostrowska, Antonina. 2009. Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar
Pawłowska, Beata. 2013. Emocje społeczne w pracy nauczyciela i przedstawiciela handlowego [Social Emotions in the Work of Teachers and Salesmen]. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-862-2
Pawłowska, Beata. 2014. “Emocje społeczne w teorii Theodore’a Kempera [Social Emotions in Theodore Kemper’s Theory].” Pp. 39-52 in Emocje w życiu codziennym [Emotions in Everyday Life], edited by K. Konecki and B. Pawłowska. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Pawłowska, Beata. 2020. “Pride in Teachers’ Everyday Work. Conditions and Contexts.” Qualitative Sociology Review 16(1):28-48. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8077.16.1.03
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8077.16.1.03
Pawłowska, Beata and Piotr Chomczyński. 2012. “Sposoby radzenia sobie z emocjami negatywnymi na przykładzie grupy nauczycieli.” Studia Edukacyjne 21:141-162.
Google Scholar
Piątkowski, Włodzimierz. 2004. Zdrowie, choroba, społeczeństwo: studia z socjologii medycyny. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar
Piątkowski, Włodzimierz and Bożena Płonka-Syroka. 2008. Socjologia i antropologia medycyny w działaniu. Wrocław: Aboretum.
Google Scholar
Piątkowski, Włodzimierz and Anna Titkow. 2002. W stronę socjologii zdrowia. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar
Pierce, Jennifer L. 1995. Gender trials: Emotional lives in contemporary law firms. Berkeley: University of California Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1525/california/9780520201071.001.0001
Plutchik, Robert. 1991. “Emotions and Evolution.” Pp. 37-58 in International Review of Studies on Emotion, edited by K. T. Strongman. Chichester: Wiley.
Google Scholar
Prus, Robert. 1997. Subcultural Mosaics and Intersubjective Realities. An Ethnographic Research Agenda for Pragmatizing the Social Sciences. New York: State University of New York Press.
Google Scholar
Prus, Robert and Scott Grills. 2003. The Deviant Mystique: Involvements, Realities and Regulation. Westport: Praeger Publishers.
Google Scholar
Rafaeli, Anat and Robert I. Sutton. 1987. “Expression of emotion as part of the work role.” The Academy of Management Review 12(1):23-37.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5465/amr.1987.4306444
Silverman, David. 2001. Interpreting Qualitative Data. Methods for analyzing talk, text and interaction. London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage Publication.
Google Scholar
Silverman, David. 2007. Interpretacja danych jakościowych [Interpreting Qualitative Data]. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Silverman, David. 2008. Prowadzenie badań jakościowych. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Stake, Robert E. 1994. “Case Studies.” Pp. 236-247 in Handbook of Qualitative Research, edited by N. Denzin and Y. S. Lincoln. Thousand Oaks, London: Sage.
Google Scholar
Stake, Robert E. 2010. Qualitative Research. Studying how things work. New York, London: The Guilford Press.
Google Scholar
Strauss Anselm and Juliet Corbin. 1990. Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Newbury Park–London–New Delhi: Sage Publications.
Google Scholar
Sułkowski, Łukasz. 2013. “Zmiana kulturowa w polskich szpitalach – wyniki badań.” Przedsiębiorczość i Zarządzanie XIV(10):83-96.
Google Scholar
Tobiasz-Adamczyk, Beata. 2000. Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Google Scholar
Tobiasz-Adamczyk, Beata. 2001. Relacje lekarz-pacjent w perspektywie socjologii medycyny. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Google Scholar
Turner, Jonathan H. and Jan E. Stets. 2009. Socjologia emocji [Sociology of Emotions]. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Van der Geest, Sjaak and Kaja Finkler. 2004. “Hospital ethnography: introduction.” Social Science & Medicine 59(2004):1995-2001.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2004.03.004
Wojciechowska, Magdalena. 2020. Dwie matki jednego dziecka. Macierzyństwo nieheteronormatywne w doświadczeniu kobiet wychowujących dzieci poczęte w związku jednopłciowym. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Zdziebło, Kazimiera and Ewa Kozłowska. 2010. “Mobbing w środowisku pracy pielęgniarek.” Problemy Pielęgniarstwa 18(2):212-219.
Google Scholar
Zielińska-Więczkowska, Halina and Anna Buśka. 2010. “Satysfakcja zawodowa pielęgniarek na tle wybranych czynników środowiska pracy.” Pielęgniarstwo XXI wieku 3-4:32-33.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.