Rzecz o kształceniu dorosłych. Lifelong learning w Polsce, w perspektywie Unii Europejskiej
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.50.07Słowa kluczowe:
lifelong learning, kształcenie dorosłych, społeczeństwo oparte na wiedzy, PolskaAbstrakt
W dobie kształtowania się społeczeństwa opartego na wiedzy i trudnej sytuacji na rynku pracy, w szczególności młodych roczników, zyskuje na znaczeniu problem uzupełniania wiedzy i rozwoju kompetencji przez osoby, które zakończyły systematyczną naukę szkolną. Przedmiotem rozważań w artykule jest zjawisko lifelong learning (kształcenia przez całe życie) i problem pozostawania jednostek poza systemem kształcenia w okresie dorosłości, rozumienie zjawiska, skala w Polsce na tle UE oraz jego zróżnicowanie według podstawowych cech społeczno-demograficznych. Podstawę empiryczną analiz stanowią dane GUS, w szczególności wyniki badania pt. „Kształcenie dorosłych”, panelowego badania „Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków” i Eurostatu.Bibliografia
Aleksander T. (red.) (2010), Edukacja dorosłych jako czynnik rozwoju społecznego, [w:] Materiały I Ogólnopolskiego Zjazdu. Andragogicznego, Kraków 23–24.06.2009, t. II, Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, Instytut Pedagogiki UJ, Kraków‒Warszawa‒Radom. s. 215–224.
Google Scholar
Beck U. (2002), Społeczeństwo ryzyka ‒ w drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar
Bednarczyk H., Shklyar A. (red.) (2006), Jakość ustawicznej edukacji zawodowej, ITeE – PIB, Radom.
Google Scholar
Biała Księga Komisji Europejskiej. Nowe impulsy dla młodzieży europejskiej (2001), COM(2001) yyy ostat., Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela, http://www.mlodziezowarada.org.pl/files/bank_wiedzy/04.pdf, 15.08.2014.
Google Scholar
Budzyńska M. (2003), Koncepcja kształcenia ustawicznego w Unii Europejskiej jako jeden ze sposobów realizacji Strategii Lizbońskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski (na podstawie wybranych dokumentów Komisji Europejskiej oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu), Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Departament Analiz Ekonomicznych i Społecznych, http://www.lifelong-learning.pl/unia/9.pdf, 15.08.2014.
Google Scholar
Communication from the Commission of 21 November 2001 on making a European area of lifelong learning a reality [COM(2001) 678 final – Not published in the Official Journal] (Komunikat Komisji z dnia 21 listopada 2001 r. w sprawie urzeczywistniania europejskiego obszaru uczenia się przez całe życie [COM(2001) 678 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]) (2001), [w:] Europa. Streszczenie prawodawstwa UE, http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/lifelong_learning/c11054_pl.html, 22.10.2014.
Google Scholar
Czerniawska O. (1997), Uczenie się jako styl życia, [w:] idem, Przygotowanie do starości. Łódź, (materiały z konferencji gerontologicznej), s. 17–28.
Google Scholar
Czerwińska E. (2004), Strategia Lizbońska, http://biurose.sejm.gov.pl/teksty_pdf_04/i-1111.pdf, 15.09.2014.
Google Scholar
Declaration of the European Ministers of Vocational Education and Training, and the European Commission, convened in Copenhagen on 29 and 30 November 2002, on enhanced European cooperation in vocational education and training „The Copenhagen Declaration” (2002), http://ec.europa.eu/education/policy/vocational-policy/doc/copenhagen-declaration_en.pdf, 15.08.2014.
Google Scholar
Deklaracja Bolońska. Szkolnictwo wyższe w Europie (1999), http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/links/language/Deklaracja_Bolonska.pdf, 15.09.2014.
Google Scholar
Diagnoza Społeczna. Warunki i jakość życia Polaków. Raport (2013), J. Czapiński, T. Panek (red.), http://www.diagnoza.com/index.html, 1.07.2014.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5709/ce.1897-9254.o295
Drucker P. F. (1969), The age of discontinuity: Guidelines to our changing society, Harper & Row, New York (NY).
Google Scholar
Drucker P. F. (1999), Społeczeństwo pokapitalistyczne, [The Post-Capitalist Society], Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Drucker P. F. (2001), The Next Society. A Survey of The Near Future, „The Economist”, November, s. 79–91.
Google Scholar
Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Komunikat Komisji (2010), KOM(2010) 2020, Komisja Europejska, Bruksela, 3.03.2010, wersja ostateczna, maszynopis powielony.
Google Scholar
Eurostat. European Commission (2014), http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/education/data/database, 20.07.2014.
Google Scholar
Gerlach R. (2007), Ustawiczne kształcenie się w kontekście społeczeństwa wiedzy, [w:] Z. Wiatrowski, K. Ciżkowicz (red.), Pedagogika pracy i andragogika z myślą o dorastaniu, dorosłości i starości człowieka w XXI wieku, t. I, WSHE – WTN, Włocławek, s. 54–76.
Google Scholar
Giddens A. (1990), The Consequences of Modernity, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar
Giddens A. (1991), Modernity and Self-identity: Self and Society in the Late Modern Age, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar
Grotowska-Leder J. (2011), Wykluczenie z edukacji – rozumienie, skala i współczesne czynniki sprawcze zjawiska, [w:] K. Szafraniec (red.), Młodzież jako problem i jako wyzwanie ponowoczesności. Z prac Sekcji Socjologii Edukacji i Młodzieży PTS, t. II, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 151‒183.
Google Scholar
Grotowska-Leder J., Faliszek K. (red.) (2005), Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza ‒ Uwarunkowania ‒ Kierunki działań, Wydawnictwo Naukowe AKAPIT, Toruń.
Google Scholar
Kohli M. (1986), The world we forgot: An historical review of the life course, [w:] V. W. Marshall (ed.), Later Life: The Social Psychology of Aging, Sage, Bevery Hills. s. 272–303.
Google Scholar
Kształcenie dorosłych (2012), GUS, Warszawa.
Google Scholar
Kształcenie ustawiczne i jego rola w rozwoju człowieka (2011), Wojewódzki Urząd Pracy, Kielce.
Google Scholar
Kukliński A. (2001), Gospodarka oparta na wiedzy. Wyzwania dla Polski XXI wieku, Rewasz, Warszawa.
Google Scholar
Lindeman E. C. (1925), The meaning of adult education, New Republic, New York.
Google Scholar
Lindeman E. C. (1961), The meaning of adult education, Harvest House, Irvine (CA).
Google Scholar
Lindeman E. C. (1945), The sociology of adult education, „Education Sociology”, No. 19, s. 4–13.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/2263073
Nonaka I., Takeuchi H. (2000), Kreowanie wiedzy w organizacji, ser. „Euromanagement”, Polska Fundacja Promocji Kadr ‒ Poltext, Warszawa.
Google Scholar
Nowak A., Wysocka E. (2001), Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie. Elementy patologii społecznej i kryminologii, Śląsk, Katowice.
Google Scholar
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 listopada 2004 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oświaty (2004), DzU, nr 256, poz. 2572, z późn. zm.
Google Scholar
Okoń W. (1992), Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Osiecka-Chojnacka J. (2003), Kształcenie dorosłych w wybranych krajach UE, Kancelaria Sejmu. Biuro Studiów i Ekspertyz, Warszawa, (informacja nr 980).
Google Scholar
Paradowska B. (red.) (2014), Samotne rodzicielstwo a zagrożenie wykluczeniem społecznym, IPiSS, Warszawa.
Google Scholar
Rozporządzenie Komisji (UE) NR 823/2010 z dnia 17 września 2010 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 452/2008 dotyczącego tworzenia i rozwoju statystyk z dziedziny edukacji i uczenia się przez całe życie, w odniesieniu do statystyk dotyczących udziału dorosłych w procesie uczenia się przez całe życie. (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2010), DzU UE, L 246, 18.9.2010, s. 33‒72.
Google Scholar
Rubington E., Weinberg M. (2003), The Study of Social Problems: Seven Perspectives, 7th Ed., Oxford University Press, Oxford.
Google Scholar
Suchodolski B. (2003), Edukacja permanentna – rozdroża i nadzieje, Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Warszawa.
Google Scholar
Symela K. (1997), Zasady wdrażania i oceny modułowych programów szkoleniowych dorosłych, MPiPS, Warszawa.
Google Scholar
Tarkowska E. (red.) (2013), Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar
Toffler A., Toffler H. (1996), Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, Zysk i S-ka, Poznań.
Google Scholar
Uczenie się przez całe życie: rola systemów edukacji w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Przegląd sytuacji w poszczególnych krajach (2002), Europejskie Biuro Eurydice, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa.
Google Scholar
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (1991), DzU, nr 95, poz. 425, z późn. zm.
Google Scholar
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (2004), DzU, nr 99, poz. 1001.
Google Scholar
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (2005), DzU, nr 164, poz. 1365.
Google Scholar
Vallima J., Hoffman D. (2008), Knowledge society discourse and higher education, „Higher Education”, Vol. 56, No. 3, s. 265‒285.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s10734-008-9123-7
Wain K. (2005), The Learning Society in a Postmodern world: An Educational Crisis, Peter Lang, New York.
Google Scholar
Wiatrowski Z. (2005), Podstawy pedagogiki pracy, WSP-AB, Bydgoszcz.
Google Scholar
Wiatrowski Z. (2012), Edukacja ustawiczna – nadal nieokreślona, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych”, vol. 76, nr 1, s. 40–43.
Google Scholar
Wołoszyn S. (1964), Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Zdrowe starzenie się. Biała Księga (2013), Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
