Medycyna i zdrowie w społeczeństwie konsumpcyjnym: makdonaldyzacja opieki zdrowotnej versus ryzyko zdrowotne
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.45.03Słowa kluczowe:
system opieki zdrowotnej, makdonaldyzacja opieki zdrowotnej, McLekarz, McPacjent, ekonomia w ochronie zdrowiaAbstrakt
Reforma opieki zdrowotnej w Polsce zmierza do ustanowienia nowego ładu zdrowotnego. Zauważalne są tendencje przerzucenia odpowiedzialności za stan zdrowia społeczeństwa i jakość usług medycznych z instytucji medycznych na obywatela. Procesy restrukturyzacji, komercjalizacji i prywatyzacji zakładów opieki zdrowotnej wprowadzają do publicznego sektora zdrowotnego elementy modelu wolnorynkowego. Zdrowie staje się towarem, który podlega takim samym mechanizmom rynkowym, jak inne produkty. Opieka zdrowotna przeobraża się w system konsumpcyjny: pacjent staje się klientem, a lekarz dostarczycielem usługi medycznej. Rynkowe podejście do zdrowia prowadzi do makdonaldyzacji opieki zdrowotnej. W nawiązaniu do koncepcji Georga Ritzera, w artykule przedstawione są paradoksy makdonaldyzacyjne medycyny i opieki zdrowotnej: efektywności, przewidywalności, kalkulacyjności, automatyzacji. Analizowane jest ryzyko zdrowotne wynikające z nowych zjawisk związanych z ekonomizacją medycyny.
Bibliografia
Arrow J. K. (1963), Uncertainty and the welfare economics of medical care, „The American Economic Review”, No. 53, s. 941‒973.
Google Scholar
Arrow J. K. (1979), Eseje z teorii ryzyka, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Baylon Ch., Mignot X. (2008), Komunikacja, Wydawnictwo FLAIR, Kraków.
Google Scholar
Czerwiński A. (2013), Kreatywny NFZ, „Gazeta Wyborcza”, 01.02.2008, nr 27, s. 4.
Google Scholar
Dobska M., Rogoziński K. (2008), Podstawy zarządzania zakładem opieki zdrowotnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Fedorowski J. (2002), Zintegrowana opieka zdrowotna i system opieki zdrowotnej w USA, [w:] J. Fedorowski, R. Niżankowski, Ekonomia medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 65‒76.
Google Scholar
Freidson E. (2004), Professionalism. The Third Logic, Polity Press, Chicago.
Google Scholar
Gałuszka M. (2010), Modernizacja systemu opieki zdrowotnej w Polsce a problem komercjalizacji szpitali przez samorządy terytorialne, [w:] M. Gałuszka (red.), Modernizacja biomedyczna społeczeństwa a ryzyko zdrowotne, Biuro Promocji i Wydawnictw Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Łódź, s. 129‒157.
Google Scholar
Gałuszka M. (2012), Nowe zjawiska w relacji lekarz ‒ pacjent w kontekście rozwoju Internetu, „Przegląd Socjologiczny”, vol. LXI, nr 2, s. 119‒154.
Google Scholar
Gałuszka M., Legiędź-Gałuszka M. (2008), Medycyna i zdrowie w społeczeństwie ryzyka, [w:] M. Gałuszka (red.), Zdrowie i choroba w społeczeństwie ryzyka biomedycznego, Biuro Promocji i Wydawnictw Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Łódź, s. 54‒106.
Google Scholar
Godelier M. (2010), Zagadka daru, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar
Goodman J. C., Musgrave G. L., Herrick D. M. (2008), Jak uzdrowić służbę zdrowia. Raport o światowych systemach opieki zdrowotnej, Fijoor Publishing, Chicago‒Warszawa.
Google Scholar
Hołówka J. (2005), Racjonowanie świadczeń medycznych czy profilowanie oferty?, „Diametros”, nr 5, s. 207‒216.
Google Scholar
Hołub J. (2002), Strategia konkurencji jakością na rynku usług medycznych, [w:] B. Nogalski, J. M. Rybicki (red.), Nowoczesne zarządzanie zakładem opieki zdrowotnej, Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń, s. 113‒137.
Google Scholar
Kokolus A., Wywiad Nowej Politologii z prof. Georgem Ritzerem, http://www.nowapolitologia.pl, 10.02.2013.
Google Scholar
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., DzU, nr 78, poz. 483.
Google Scholar
Kotler P., Shalowitz J., Stevens R. J. (2011), Marketing strategiczny w opiece zdrowotnej, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
Google Scholar
Levi-Strauss C. (1969), Myśl nieoswojona, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Mauss M. (2001), Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, [w:] M. Mauss, Socjologia i antropologia, Wydawnictwo KR, Warszawa, s. 108‒168.
Google Scholar
Morris S., Devlin N., Parkin D. (2011), Ekonomia w ochronie zdrowia, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
Google Scholar
Nie dla makdonaldyzacji służby zdrowia [2010], http://www.stefczyk.info/wiadomosci/polska/nie--dla-prywatyzacji-, 19.11.2011.
Google Scholar
Ostrowska A. (2002), Oczekiwania i realizacja wyrażanych potrzeb zdrowotnych pacjentów w świetle rozwiązań ustawowych, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Kraków.
Google Scholar
Payne J. (2001), Czy usługi medyczne mają być darem, czy towarem?, [w:] A. Alichniewicz, A. Szczęsna, Dylematy bioetyki, Zakład Etyki i Filozofii Medycyny Akademii Medycznej w Łodzi, Łódź, s. 227‒236.
Google Scholar
Polak P. (2011), Nowe formy korupcji. Analiza socjologiczna sektora farmaceutycznego w Polsce, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Google Scholar
Popper K. R. (1977), Logika odkrycia naukowego, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Ritzer G. (2003), The Globalization of Nothing, SAIS Review, „ProQuest Social Science Journals”, Summer, Vol. 23, No. 2, s. 189‒200.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1353/sais.2003.0053
Ritzer G. (2009), Makdonaldyzacja społeczeństwa, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA, Warszawa.
Google Scholar
Ritzer G. (2012), Magiczny świat konsumpcji, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA, Warszawa.
Google Scholar
Salmon P. (2002), Psychologia w medycynie wspomaga współpracę z pacjentem i proces leczenia, Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar
Sowada Ch. (2005), Wpływ metod finansowania na zachowanie lekarzy ‒ aspekty ekonomiczne, zdrowotne i społeczne, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie”, vol. III, nr 1, s. 65‒79.
Google Scholar
Stefaniak K. (2011), Władza i tożsamość w komunikacji lekarz ‒ pacjent, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław.
Google Scholar
Studzińska-Pasieka K. (2009), Paradygmat profesji w doświadczeniach zawodowych lekarzy i opiniach studentów medycyny. Analiza na przykładzie łódzkiego środowiska medycznego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź, (rozprawa doktorska).
Google Scholar
Szewczyk K. (2005), Zgoda i sprzeciw, „Diametros”, nr 5, s. 239‒248.
Google Scholar
Weber M. (2002), Gospodarka i społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Włodarczyk C. (2003), Reformy zdrowotne uniwersalny kłopot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar
Zaborowski P. (1990), Filozofia postępowania lekarskiego, PZWL, Warszawa.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
