Doświadczenie kobiet doznających przemocy – analiza trajektorii

Katarzyna Gajek

doi:10.18778/0208-600X.41.06

Autor

Katarzyna Gajek Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Pedagogiki Społecznej https://orcid.org/0000-0002-2610-5842

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.41.06

Słowa kluczowe:

doświadczenia biograficzne, trajektoria, przemoc wobec kobiet, siły ludzkie

Abstrakt

Doznawanie przemocy jest upokarzające, niszczące dla ludzi i związków między nimi, budzi cierpienie, nienawiść, chęć odwetu lub ucieczki, a konsekwencje tych doświadczeń widoczne są w życiu ofiar przez wiele lat. Narracje kobiet przebywających w ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie nasycone są wydarzeniami niosącymi cierpienie. Doświadczenia trajektoryjne występują w trzech przenikających się wzajemnie przestrzeniach, w jakich konstruowane są narracje: przestrzeni związanej z rodziną pochodzenia („małe piekło”), przestrzeni własnej rodziny, rodziny prokreacji („gehenna”) oraz przestrzeni ośrodka wsparcia ( „męczarnia”).

Rekonstrukcja doświadczeń biograficznych kobiet doznających przemocy pozwoliła na porównanie ich losów i charakterystykę typów przebiegu życia oraz odtworzenie procesualności zjawiska przemocy (jego uwarunkowań, przebiegu i konsekwencji), a także działań osób zaangażowanych w sytuację, z perspektywy uczestniczek zdarzeń. Istotnym elementem tej rekonstrukcji była analiza znaczenia sił ludzkich dla kształtowania się doświadczeń biograficznych narratorek.

Bibliografia

Czyżewski M., Rokuszewska-Pawełek A. (1989), Analiza autobiografii Rudolpha Hössa, cz. I, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 35–65.
Google Scholar

Czyżewski M., Rokuszewska-Pawełek A. (1990), Analiza autobiografii Rudolpha Hössa, cz. III, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 119–135.
Google Scholar

Denzin N. (1990), Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii: znaczenie a metoda w analizie biograficznej, [w:] Włodarek J., Ziółkowski M. (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Helling I. (1990), Metoda badań biograficznych, [w:] Włodarek J., Ziółkowski M. (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Jakob G. (2001), Wywiad narracyjny w badaniach biograficznych, [w:] Urbaniak-Zając D., Piekarski J. (red.), Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych. Studia i materiały, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Kaźmierska K. (1996a), Konstruowanie narracji o doświadczeniu wojennej biografii. Na przykładzie analizy narracji kresowych, [w:] Czyżewski M., Piotrowski A., Rokuszewska-Pawełek A. (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Łódź: Katedra Socjologii Kultury UŁ.
Google Scholar

Kaźmierska K. (1996b), Wywiad narracyjny – technika i pojęcie analityczne, [w:] Czyżewski M., Piotrowski A., Rokuszewska-Pawełek A. (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Łódź: Katedra Socjologii Kultury UŁ.
Google Scholar

Kaźmierska K. (1999), Doświadczenia wojenne Polaków a kształtowanie tożsamości etnicznej. Analiza narracji kresowych, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Kaźmierska K. (2004), Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych, „Przegląd Socjologiczny”, t. 53 (1), s. 71–96.
Google Scholar

Mazur J. (2002), Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Google Scholar

Pospiszyl I. (1994), Przemoc w rodzinie, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Google Scholar

Prawda M. (1989), Biograficzne odtwarzanie rzeczywistości (O koncepcji badań biograficznych Fritza Schütze), „Studia Socjologiczne”, nr 4, s. 81–99.
Google Scholar

Prawda M. (1990), Biografia indywidualna a procesy zbiorowe. O przemianie w życiu „Adama”, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 95–106.
Google Scholar

Radlińska H. (1935), Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Google Scholar

Radlińska H. (1961), Pedagogika społeczna, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Riemann G., Schütze F. (1992), „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 89–111.
Google Scholar

Rokuszewska-Pawełek A. (2002), Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Schütze F. (1997), Trajektoria cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, „Studia Socjologiczne”, t. 144 (l), s. 11–57.
Google Scholar

Szlachcicowa I. (2003), Trwanie i zmiana: międzygeneracyjne różnice w strategiach opracowywania zmiany społecznej, [w:] Szlachcicowa I. (red.), Biografia a tożsamość, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Włodarek J., Ziółkowski M. (red.) (1990), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa: PWN
Google Scholar

Włodarek J., Ziółkowski M. (1990), Teoretyczny i empiryczny status metody biograficznej we współczesnej socjologii, [w:] Włodarek J., Ziółkowski M. (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa: PWN.
Google Scholar