Risk in the Biographies of Independent Care Leavers

Monika Wiktorowicz-Sosnowska

doi:10.18778/0208-600X.82.05

Autor

Monika Wiktorowicz-Sosnowska University of Wrocław https://orcid.org/0000-0001-6843-4946

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.82.05

Słowa kluczowe:

ryzyko, biografia, wychowankowie instytucjonalnej pieczy zastępczej, badania jakościowe

Abstrakt

W artykule zaprezentowano wybrane wyniki badań jakościowych wskazujących na próbę konstruowania siebie przez wychowanków pieczy instytucjonalnej i rodzinnej w relacji do doświadczeń, samodzielności i ryzyka (w tym ryzyka związanego z pandemią COVID-19). Okazuje się, że nie pandemia, ale adaptacja do życia poza instytucją wpływa na stan chwiejnej równowagi życiowej, która przy braku możliwości i zasobów niezbędnych do poradzenia sobie z trudnościami wytycza kierunek dla prawdopodobnej biografii jednostek badanych. W konsekwencji trudności uruchamiane są strategie funkcjonowania przekładające się na życiowe wybory. Dane empiryczne pochodzą z jakościowych wywiadów pogłębionych, które umożliwiają badanie sposobu doświadczania i postrzegania świata przez jednostkę.

Bibliografia

Abramowicz M., Strzałkowska A., Tobis T. (2012), Badanie ewaluacyjno-diagnostyczne. Sytuacja psychospołeczna i materialna usamodzielnionych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, Pracownia Realizacji Badań Socjologicznych, Gdańsk.
Google Scholar

Aronson A., Wilson T.D., Akert R.M. (2004), Psychologia społeczna, transl. J. Gilewicz, Zysk i S-ka, Poznań.
Google Scholar

Bandura A. (1971), Social Learning Theory http://www.asecib.ase.ro/mps/Bandura_SocialLearningTheory.pdf (accessed: 10.06.2022).
Google Scholar

Bańka A. (2009), Tożsamość jednostki w obliczu wyboru: Między przystosowaniem a ucieczką od rzeczywistości, “Czasopismo Psychologiczne”, vol. 15, no. 12, pp. 333–360.
Google Scholar

Beck U. (2002), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, transl. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Berger P.L., Luckmann T. (1983), Społeczne tworzenie rzeczywistości, transl. J. Niżnik, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Berkowitz L. (1989), Frustration-Aggression Hypothesis: Examination and Reformulation, “Psychological Bulletin”, no. 106, pp. 59–73.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0033-2909.106.1.59

Blumer H. (2007), Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, transl. G. Woroniecka, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Google Scholar

Branden N. (1999), Odpowiedzialność. Jak polegać na sobie i znaleźć sens życia, transl. E. Różańska, Teta, Łódź.
Google Scholar

Brągiel J. (1996), Zrozumieć dziecko skrzywdzone, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Google Scholar

Brickman P., Coates D., Janoff-Bulman R. (1978), Lotterry winners and accident victims: is happiness relative?, “Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 36, pp. 917–927.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.36.8.917

Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska B. (2015), Psychologia rozwoju człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
Google Scholar

Crick N.R., Dodge K.A. (1994), A review and reformulation of social information-processing mechanisms in children’s social adjustment, “Psychological Bulletin”, no. 115(1), pp. 74–101.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0033-2909.115.1.74

Curry S.R., Abrams L.S. (2015), Housing and social support for youth aging out of foster care: State of the research literature and directions for future inquiry, “Child & Adolescent Social Work Journal”, no. 32(2), pp. 143–153.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10560-014-0346-4

Czapiński J. (2005), Trzy typy wykluczenia społecznego, [in:] J. Czapiński, T. Panek (eds.), Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Warszawa.
Google Scholar

Drwal R. (1995), Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Wybrane zagadnienia i techniki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar

Erikson E.H. (2000), Dzieciństwo i społeczeństwo, transl. P. Hejmej, Rebis, Poznań.
Google Scholar

Flick U. (2012), Projektowanie badania jakościowego, transl. P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

George C., Main M. (1979), Social interactions of young abused children: Approach, avoidance, and aggression, “The Society of Research in Child Development”, vol. 50(2), pp. 306–318.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1129405

Gibbs G. (2011), Analizowanie danych jakościowych, transl. M. Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Giddens A. (2006), Nowoczesność i tożsamość. “Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, transl. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Goffman E. (2007), Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, transl. A. Dzierzyńska, J. Tokarska-Bakir, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar

Golczyńska-Grondas A. (2014), Wychowało nas państwo. Rzecz o tożsamości dorosłych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, Zakład Wydawniczy “Nomos”, Kraków.
Google Scholar

Golczyńska-Grondas A. (2016), Chybotliwa łódź. Losy wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8088-482-3

Grotowska-Leder J. (2002), Fenomen wielkomiejskiej biedy. Od epizodu do “underclass”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Hałas E. (2006), Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Herman J.L. (2004), Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi, transl. A. Kacmajor, M. Kacmajor, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar

Hobfoll S.E. (2006), Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, transl. M. Kacmajor, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar

Jemielniak D. (2012), Wprowadzenie. Czym są badania jakościowe, [in:] D. Jemielniak (ed.), Badania jakościowe, vol. 1, Podejścia i teorie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, pp. 1–9.
Google Scholar

Kazdin A. (1996), Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania. Programy profilaktyczne i lecznicze, “Nowiny Psychologiczne”, no. 2, pp. 39–74.
Google Scholar

Kvale S. (2011), Prowadzenie wywiadów, transl. A. Dziuban, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Larson J.S. (1993), The measurement of social well-being, “Social Indicator Research”, no. 28(3), pp. 285–296.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF01079022

Lipowska-Teutsch A. (1995), Rodzina a przemoc, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa.
Google Scholar

Maslow A.H. (1990), Motywacja i osobowość, transl. P. Sawicka, Pax, Warszawa.
Google Scholar

Mead G.H. (1975), Umysł, osobowość i społeczeństwo, transl. Z. Wolińska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar

Merton R.K. (1982), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar

Miller A. (2006), Bunt ciała, transl. A. Gierlińska, Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Miller A. (2007), Dramat udanego dziecka. W poszukiwaniu siebie, transl. N. Szymańska, Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Obuchowski K. (2000), Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Zysk i S-ka, Poznań.
Google Scholar

Oettingen G., Thorpe J.S. (2006), Fantasy realization and the bridging of time, [in:] L.J. Sanna, E.C. Chang (eds.), Judgments over time: The interplay of thoughts, feelings, and behaviors, Oxford University Press, New York, pp. 120–142.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195177664.003.0008

Pervin L.A. (2005), Psychologia osobowości, transl. M. Orski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar

Podgórecki A. (1969), Patologia życia społecznego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar

Rotter J.B. (1990), Poczucie wewnętrznej versus zewnętrznej kontroli wzmocnień, “Nowiny Psychologiczne”, no. 5–6, pp. 59–70.
Google Scholar

Ryś M. (1998), Rodzina z problemem alkoholowym jako rodzina dysfunkcyjna, “Studia nad Rodziną”, no. 2/2(3), pp. 65–74.
Google Scholar

Ryś M. (2011), Kształtowanie się poczucia własnej wartości i relacji z innymi w różnych systemach rodzinnych, “Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio”, no. 2(6), pp. 64–83.
Google Scholar

Sajkowska M. (1999), Stygmat instytucji. Społeczne postrzeganie wychowanków domów dziecka, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Warszawa.
Google Scholar

Salazar A.M., Jones K.R., Emerson J.C., Mucha L. (2016), Postsecondary Strengths, Challenges, and Supports Experienced by Foster Care Alumni College Graduates, “Journal of College Student Development”, Johns Hopkins University Press, vol. 57, no. 3, pp. 263–279.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1353/csd.2016.0029