Choroba jako podstawa konstruowania nowych tożsamości w zmedykalizowanym świecie

Magdalena Wieczorkowska

doi:10.18778/0208-600X.45.06

Authors

Magdalena Wieczorkowska Zakład Socjologii, Katedra Nauk Humanistycznych, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.45.06

Keywords:

sickness, medicalization, autolabeling, social construction of a disease, the self

Abstract

The process of medicalization has been expanding over last few decades and it can be described by new aspects and dimensions (i.e. growing importance of lay persons as active medicalizers, the farmaceuticalization, effects of biotechnological progress). It changes the image of the contemporary disease not only in medical dimension but ‒ first of all ‒ in psychosocial aspect becoming the foundation of new constructs of the sick role and identities related to it. The aim of this paper is to depict those aspects of the medicalization that influence on changes in the definition and performance of the sick role, interactions between “the sick” and their social surrounding as well as in their concepts and pictures of their selves. In the paper results of own research are evoked to illustrate the elaboration of topic. In the theoretical layer the paper presents critical view of adequacy of the Talcott Parsons’ concept of the sick role in relation to the contemporary process of medicalization. As a construction frame an interactionist concept of picture of the self and concept of the self by Turner was used and the process of medicalization has been presented in the historical perspective as well as in the context of practices of Michel Foucault biopower.

References

Barański J., Piątkowski W. (2002), Zdrowie i choroba. Wybrane zagadnienia z socjologii medycyny, ATUT, Wrocław
Google Scholar

Bińczyk E. (2002), Nieklasyczna socjologia medycyny: praktyki medykalizacji jako praktyki władzy w ujęciu Michela Foucaulta, [w:] W. Piątkowski (red.), W stronę socjologii zdrowia, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 181‒193
Google Scholar

Bird Ch. E., Conrad P., Fremont A. M. (eds.) (2000), Handbook of Medical Sociology, Prentice Hall, Upper Saddle River (NJ).
Google Scholar

Charmaz K. (2006), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Conrad P. (1992), Medicalization and Social Control, „Annual Review of Sociology”, Vol. 18, s. 209‒232
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.soc.18.1.209

Conrad P. (2005), The Shifting Engines of Medicalization, „Journal of Health and Social Behavior”, March, Vol. 46, s. 3‒14
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/002214650504600102

Conrad P. (2007), The Medicalization of Society. On the Transformation of Human Conditions into Treatable Disorders, The Johns Hopkins University Press, Baltimore (MD).
Google Scholar

Davis J. E. (2006), How Medicalization Lost Its Way, „Society”, Vol. 43, No. 6, s. 51‒56.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF02698486

Foucault M. (1993), Trzeba bronić społeczeństwa. Lectures at the College de France, 1976, Wydawnictwo KR, Warszawa
Google Scholar

Foucault M. (2010), Bezpieczeństwo, terytorium, populacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Google Scholar

Foucault M. (2012), Narodziny biopolityki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Google Scholar

Furedi F. (2002), Culture of Fear, Risk-taking and the Morality of Low Expectation, Continuum, London‒New York, (Revised Edition).
Google Scholar

Giddens A. (2012), Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Google Scholar

Jasińska-Kania A., Nijakowski L. (red.) (2006), Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa
Google Scholar

Lemke T. (2010), Biopolityka, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Google Scholar

Merton R. (2002), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Google Scholar

Moynihan R., Heath I., Henry D. (2002), Selling sickness: The pharmaceutical industry and disease mongering, „British Medical Journal”, April, Vol. 324, No. 13, s. 886‒890.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1136/bmj.324.7342.886

On the Medicalization of Our Culture [2009], „Harvard Magazine”, http://harvardmagazine.com/ 2009/04/medicalization-of-our-culture, 23.04.2009
Google Scholar

Ostrowska A. (red.) (2009), Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy, IFiS PAN, Warszawa
Google Scholar

Parsons T. (1969), Struktura społeczna a osobowość, PWN, Warszawa
Google Scholar

Piątkowski W. (red.) (2010), Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, IFiS PAN, Warszawa
Google Scholar

Poitras G., Meredith L. (2009), Ethical Transparency and Economic Medicalization, „Journal of Business Ethics”, June, Vol. 86, s. 313‒325
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10551-008-9849-2

Sokołowska M. (1986), Socjologia medycyny, PWN, Warszawa
Google Scholar

Słońska Z. (2010), Społeczna natura zdrowia: teoria i praktyka, [w:] W. Piątkowski (red.), Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, IFiS PAN, Warszawa, s. 64‒83
Google Scholar

Sztompka P. (2008), Kultura, rola chorego i konsumpcja zdrowia, [w:] M. Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności, Znak, Kraków, s. 733‒756
Google Scholar

Tobiasz-Adamczyk B. (2000), Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Google Scholar

Turner B. S. (1987), Medical Power and Social Knowledge, Sage, Newbury Park (CA).
Google Scholar

Turner R. H. (2006), Koncepcja siebie w interakcji społecznej, [w:] A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne, t. 1, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 272‒284
Google Scholar

Uramowska-Żyto B. (2009), Socjologiczne koncepcje zdrowia i choroby, [w:] A. Ostrowska (red.), Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy, IFiS PAN, Warszawa, s. 65‒86.
Google Scholar

Wieczorkowska M. (2012a), Farmaceutykalizacja społeczeństwa ‒ między konsumpcjonizmem a kulturą lęku, [w:] M. Gałuszka, M. Wieczorkowska (red.), Społeczne, kulturowe i polityczne uwarunkowania ryzyka zdrowotnego, Wydawnictwo UM w Łodzi, Łódź, s. 17‒37
Google Scholar

Wieczorkowska M. (2012b), Medykalizacja społeczeństwa w socjologii amerykańskiej, „Przegląd Socjologiczny”, vol. LXI, nr 2, s. 31‒56
Google Scholar