Repozycjonowanie osób niepełnosprawnych w przekazach medialnych na przykładach wybranych kampanii społecznych

Tomasz Sahaj

doi:10.18778/0208-600X.60.12

Authors

Tomasz Sahaj Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego, Wydział Turystyki i Rekreacji, Katedra Humanistycznych Podstaw Turystyki i Rekreacji

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.60.12

Keywords:

body, disability, mass media, social media campaign, society

Abstract

We are witnesses of profound changes associated with the ageing of European societies and the rise in the number of people who are sick and disabled, which becomes more and more visible. Mass media evolve, accommodating themselves to these transformations. The public sphere changes, and along with it public service announcements and TV commercials. In the article a few of them were discussed, chosen as particularly inventive and standing out, crossing current border of transmission and infringing taboo, and in addition socially sensitive. The purpose of the article is an analysis of disability rearrangement in subjectively chosen social media campaigns against wider social background. A quality method was applied in the form of analysis of the content, the campaign and advertisements treated as the type of cultural-social texts as well as describe studies. The article is a fragment of author’s wider cultural-social research on disability studies.

References

Becker H. S. (2009), Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji, przeł. O. Siara, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Berełkowska H . ( 2014), Nie mażę się, marzę o…, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Bieńko M. (2015), Piękno starzejącego się ciała: oczywisty czy pozorny wymiar wartości społecznych?, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 55, s. 23–36.
Google Scholar

Bourdieu P., Passeron J.-C. (2011), Reprodukcja: elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Neyman, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Dziubiński Z. (2011), Dewiacje w sporcie wyczynowym, [w:] Z. Dziubiński, Z. Krawczyk (red.), Socjologia kultury fizycznej, Wydawnictwa Dydaktyczne Akademii Wychowania Fizycznego, Warszawa.
Google Scholar

Foucault M . ( 1999), Narodziny kliniki, przeł. P. Pieniążek, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Google Scholar

Foucault M. (2000), Choroba umysłowa a psychologia, przeł. P. Mrówczyński, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Google Scholar

Fundacja Synapsis (2012), Sytuacja osób z autyzmem i ich rodzin w Polsce, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 4, s. 124–125.
Google Scholar

Gadamer H. G. (2011), O skrytości zdrowia, tłum. Andrzej Przyłębski, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Gajdzica Z. (red.) (2013), Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Google Scholar

Gąciarz B., Rudnicki S. (red.) (2014), Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej, Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków.
Google Scholar

Grandin T. (2006), Myślenie obrazami oraz inne relacje z mojego życia z autyzmem, przeł. M. Klimek-Lewandowska, D. Lewandowska, Fraszka Edukacyjna i Fundacja Synapsis, Warszawa.
Google Scholar

Grandin T., Duffy K. (2013), Rozwijanie talentów. Ścieżki kariery dla osób z zespołem Aspergera i autyzmem wielofunkcyjnym, przeł. T. Korybski, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
Google Scholar

Grandin T., Johnson C. (2011), Zrozumieć zwierzęta. Wykorzystanie tajemnic autyzmu do rozszyfrowania zachowań zwierząt, przeł. K. Puławski, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Grandin T., Panek R. (2016), Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów, przeł. K. Mazurek, Copernicus Center Press, Kraków.
Google Scholar

GUS 2014, Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014–2050, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-osob-starszych-i-konsekwencje-starzenia-sie-ludnosci-polski-w-swietle-prognozy-na-lata-2014-2050,18,1.html [dostęp: 20.12.2016].
Google Scholar

GUS 2016a, Ludność w wieku 60+. Struktura demograficzna i zdrowie, raport przygotowany na posiedzenie Sejmowej Komisji Polityki Senioralnej dotyczący „Informacji Ministra Zdrowia na temat wpływu zmian demograficznych i starzenia się społeczeństwa na organizację systemu ochrony zdrowia i Narodowy Program Zdrowia”, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-w-wieku-60-struktura-demograficzna-i-zdrowie,24,1.html [dostęp: 20.12.2016].
Google Scholar

GUS 2016b, Informacja o sytuacji osób starszych na podstawie badań Głównego Urzędu Statystycznego, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/osoby-starsze/osoby-starsze/informacja-o-sytuacji-osob-starszych-na-podstawie-badan-glownego-urzedu-statystycznego,1,1.html [dostęp: 20.12.2016].
Google Scholar

Jakubowska H. (2016), Doświadczanie ciężarnego ciała jako ciała przekraczającego granice, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 12, nr 4, s. 100–117.
Google Scholar

Jarosz M ., Kozak M . W. ( 2015), Eksplozja nierówności?, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar

Jarosz M., Kozak M. W. (2016), Poza systemem. Instytucje i społeczeństwo, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar

Leśniewska J., Sałwacka S. (2016), Przed wnukiem chowam tablet, „Gazeta Wyborcza. Poznań”, 22 stycznia, s. 10–11.
Google Scholar

Majka-Rostek D., Banaszak E., Florkowski R., Czajkowski P. (red.) (2016), Trickster. Społeczno-kulturowe konteksty doświadczania ciała, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Google Scholar

McLuhan M. (2004), Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, przeł. N. Szczucka, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.
Google Scholar

Merton R. K. (2002), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, przeł. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Miodek J. (2016), Pokaż język wartościom najwyższym, „Gazeta Wyborcza”, 17–18 września, s. 32–33.
Google Scholar

Niedbalski J. (2016a), “Legless Aphrodite” and “Hercules in a wheelchair” – About Disabled Women and Disabled Men Practicing Sport, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 12, nr 4, s. 144–159.
Google Scholar

Niedbalski J. (2016b), Znaczenie rodziny i najbliższego otoczenia w aktywizowaniu przez sport osób niepełnosprawnych, [w:] Z. Dziubiński, M. Lenartowicz (red.), Kultura fizyczna a struktura społeczna, Akademia Wychowania Fizycznego i Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa.
Google Scholar

Ostrowska A. (2015), Niepełnosprawni w społeczeństwie 1933–2013, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Pasterny H . ( 2010), Tandem w szkocką kratę, Wydawnictwo Credo, Katowice.
Google Scholar

Sahaj T. (2010), Wizerunek niepełnosprawności w literaturze, kulturze wizualnej i w mediach, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 4, s. 157–174.
Google Scholar

Sahaj T. (2013), Niepełnosprawni i niepełnosprawność w mediach, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa.
Google Scholar

Sahaj T. (2016a), Aktywność fizyczna, (nie)pełnosprawność i zdrowie w reklamach największych imprez sportowych świata, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 35–57.
Google Scholar

Sahaj T. (2016b), Ciało niepełne w przestrzeni publicznej. Zmiany i przekształcenia, społeczna (re)wolucja, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 2, s. 3–18.
Google Scholar

Sahaj T. (2016c), Ciało (nie)pełnosprawne jako trick(tekst). Analiza socjologiczna wybranych obrazów medialnych, [w:] D. Majka-Rostek, E. Banaszak, R. Florkowski, P. Czajkowski (red.), Trickster. Społeczno-kulturowe konteksty doświadczania ciała, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Google Scholar

Simsion G. C. (2013), Projekt „Rosie”, przeł. M. Potulny, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Simsion G. C. (2016), Efekt Rosie, przeł. M. Potulny, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Sobolewska A. (2009), Cela. Odpowiedź na zespół Downa, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Google Scholar

Sontag S. (2016), Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, przeł. J. Anders, Wydawnictwo Karakter, Kraków.
Google Scholar

Strączek K. (2016), Mamy z innej planety. Historia kobiet, które urodziły niepełnosprawne dziecko, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Szacka B. (2003), Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar

Terakowska D . ( 2001), Poczwarka, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Zakrzewska-Manterys E. (1995), Down i zespół wątpliwości. Studium z socjologii cierpienia, Wydawnictwo Semper, Warszawa.
Google Scholar

Zakrzewska-Manterys E. (2010), Upośledzeni umysłowo. Poza granicami człowieczeństwa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511472

Zakrzewska-Manterys E., Niedbalski J. (red.) (2016a), Pasjonaci, kreatorzy, twórcy. Ludzie niepełnosprawni jako artyści, sportowcy, animatorzy mediów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Zakrzewska-Manterys E., Niedbalski J. (red.) (2016b), Samodzielni, zaradni, niezależni. Ludzie niepełnosprawni w systemie polityki, pracy i edukacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

http://stat.gov.pl
Google Scholar

http://tosieleczy.pl
Google Scholar

https://worlddownsyndromeday.org
Google Scholar

www.adrian-rajstopy.pl
Google Scholar

www.bardziejkochani.pl
Google Scholar

www.fundacjaagory.pl
Google Scholar

www.interalia.org.pl
Google Scholar

www.kampaniespoleczne.pl
Google Scholar

www.niemazesie.pl
Google Scholar

www.oikopetersen.com
Google Scholar

www.stomalife.pl
Google Scholar

www.ted.com
Google Scholar