Stan wojenny w opowieściach biograficznych polskich artystów emigrantów

Tomasz Ferenc

doi:10.18778/0208-600X.53.04

Authors

Tomasz Ferenc Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii, Katedra Socjologii Sztuki

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.53.04

Keywords:

emigration, artists, martial law, repression, passport policy, assimilation

Abstract

The introduction of martial law in Poland in 1981 had serious political, social and economic consequences. It is a period in which significantly increased the migration potential among Poles. This was reflected also among artistic environment. The article shows the fate of artists who have decided to leave the country or remain permanently outside Poland. From biographical stories of artists living in Paris, Berlin, London and New York fragments of narrations relating to this period ware separated and analyzed, due to show various migration circumstances in the context of personal, environmental and historical factors. Although the fate of individual artists had each time an individual shape, it is possible to reconstruct the social mechanisms commonly shared by most of immigrants. An important element of the text is describing the system of repression used by the authorities, such as the so-called passport policy. The text next to the presentation of the fate of Polish émigré artists, deals with the problem of emigration in the category of cultural loss which is bear not only by the individuals but also by whole society.

References

Chodubski A. (2003), Emigracja jako zjawisko cywilizacyjne, [w:] W. J. Burszta, J. Serwański (red.), Migracja, Europa, Polska, Zakład Badań Narodowościowych PAN, Poznań.
Google Scholar

Dąbrowski M. (2001), Swój/Obcy/Inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej, Świat Literacki, Warszawa.
Google Scholar

Ferenc T. (2012), Artysta jako obcy. Socjologiczne studium artystów polskich na emigracji, Wy-dawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Wydawnictwo PWSFTviT, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-686-4

Ferenc T. (2014), Ambiwalencja kategorii „sukcesu” na przykładzie opowieści polskich artystów emigrantów, „Sztuka i Dokumentacja”, nr 11, s. 91–100.
Google Scholar

Głowacki J. (2004), Z głowy, Świat Książki, Warszawa.
Google Scholar

Golka M. (2008), Socjologia sztuki, Difin, Warszawa.
Google Scholar

Grzegorzewska-Mischka E. (2000), Wyznaczniki polityczne polskiej emigracji do Austrii w latach 1980–1992, [w:] J. E. Zamojsk i (red.), Migracje polityczne XX wieku. Migracje i społeczeństwo 4, Instytut Historii PAN, Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
Google Scholar

Kaczmarczyk P. (2005), Migracje zarobkowe Polaków w dobie przemian, Wydawnictwo Uni-wersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Google Scholar

Kalczyńska M. (2002), „Emigracyjni” twórcy polskiej książki i prasy zamieszkali w Niemczech po 1989 roku, [w:] B. Klimaszewski (red.), Emigracja z Polski po 1989 roku, „Biblioteka Polonijna”, t. 36, Grell, Kraków.
Google Scholar

Lee S. E. (1966), A Theory of Migration, „Demography”, No. 3, s. 47–57.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2060063

Osęka A. (1975), Mitologie artysty, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Stoła D. (2010), Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989, Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
Google Scholar

Warchoł-Schlottman M. (2002), Emigracja z Polski do Niemiec po roku 1989 – próba portretu zbiorowego, [w:] B. Klimaszewski (red.), Emigracja z Polski po 1989 roku, „Biblioteka Polonijna”, t. 36, Grell, Kraków, s. 362–385.
Google Scholar