The meaning of the notion of intimacy and the right to respect for it in the light of the experiences of women giving birth
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.79.05Keywords:
childbirth, birth stories, intimacy, dignity, autonomy, subjectivity, shameAbstract
The subject of interest in this article is intimacy in childbirth – how it is perceived by parturients, what determines that the birth of a child is an intimate event for them, what is a violation of their intimacy. A qualitative study was carried out, based on the analysis of birthing stories collected and made public by the Childbirth with Dignity Foundation. The starting point for the analysis was to determine how the concept of intimacy is understood in Polish language, what it means in the processes of social interaction and communication, what emotions are associated with the violation of intimacy, as well as how it is defined and protected in Polish legislation, including laws defining patient rights. The results of the research on the realization of the right to intimacy, respect for dignity and autonomy in Polish in obstetric hospitals are also presented. Analyzing the narratives of women in which they shared their experiences and reflections on childbirth and stays in hospital due to miscarriage, it was assumed that the indicator of violation/respect for their intimacy are their feelings, emotions expressed in the stories, and the way they talked about the experience. The analysis of birth stories allowed to establish that intimacy during childbirth is associated with a woman’s sense of control over others’ access to her body, her knowledge and consent regarding activities and medical interventions that interfere with her corporeality and the process of childbirth. It is also crucial that the medical staff respects the emotions, needs and expectations of the patient, treating her with respect, as a person, a subject, a leading actor in the birth process. Consideration and protection of the limits of individual intimacy is associated with the recognition of their autonomy and empowerment, and respect for their personal dignity.
References
25 lat Fundacji Rodzić po Ludzku (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://25lat.rodzicpoludzku.pl/ (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar
Banaszak E. (2017), Eksperiencje nagości, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Bieńko M. (2013), Intymne i prywatne praktyki codzienności. Studium socjologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, https://doi.org/10.31338/uw.9788323521921
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323521921
Budrowska B. (2000), Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wydawnictwo Funna, Wrocław.
Google Scholar
Chajbos K. (2019), Wstyd w życiu Polaków: sposoby rozumienia i doświadczania, role i formy obecności, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Marka Krajewskiego, Instytut Socjologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar
Czub T., Brzezińska A.I. (2013), Regulacyjna wartość emocji wstydu w procesie kształtowania się tożsamości, „Psychologia Rozwojowa”, nr 1(18), s. 27–43.
Google Scholar
Danieluk B. (2006), Konceptualizacja poczucia winy i wstydu w ujęciu poznawczym i społecznym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia”, vol. 19, s. 71–86.
Google Scholar
Denzin N. (1990), Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii: znaczenie a metoda w analizie biograficznej, [w:] J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.
Google Scholar
Dla kobiet (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://www.rodzicpoludzku.pl/Dla-kobiet (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar
Dunaj B. (red.) (1996), Słownik współczesnego języka polskiego, Wilga, Warszawa.
Google Scholar
Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny (FnRKiPR) (2019), Przemoc instytucjonalna w Polsce. O systemowych naruszeniach praw reprodukcyjnych, Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa.
Google Scholar
Fundacja Rodzić po Ludzku (FRpL) (2017), Medykalizacja porodu w Polsce. Raport z monitoringu oddziałów położniczych, Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa.
Google Scholar
Fundacja Rodzić po Ludzku (FRpL) (2018), Opieka okołoporodowa w Polsce w świetle doświadczeń kobiet, Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa.
Google Scholar
Giddens A. (2004), Socjologia, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Goffman E. (2006a), Porządek interakcyjny, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, t. 1, wyb. i oprac. A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 293–315.
Google Scholar
Goffman E. (2006b), Rytuał interakcyjny, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Gulla B., Izydorczyk B., Kubiak R. (2019), Godność i intymność pacjenta. Aspekty psychologiczne i prawne, Uniwersytet Jagielloński, Biblioteka Jagiellońska, Kraków.
Google Scholar
Hall E.T. (1978), Ukryty wymiar, przeł. T. Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Historia akcji (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://www.rodzicpoludzku.pl/nasze-kampanie/akcja-rodzic-po-ludzku/659-historia-akcji.html (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar
Hoerning E.M. (1990), Rola wydarzeń życiowych: doświadczenia i rewitalizacja w perspektywie biograficznej, [w:] J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań, s. 127–135.
Google Scholar
Jacek A., Ożóg K. (2012), Przestrzeganie praw pacjenta przez personel medyczny, „Hygeia Public Health”, nr 47(3), s. 264–271.
Google Scholar
Jakubowska H. (2009), Socjologia ciała, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar
Jaskulska S. (2013), „Rytuał przejścia” jako kategoria analityczna. Przyczynek do dyskusji nad badaniem rytualnego oblicza rzeczywistości szkolnej, „Studia Edukacyjne”, nr 26, s. 79–97.
Google Scholar
Kadzikiewcz J. (2019), Standardy opieki okołoporodowej 2019: Wyzwania i korzyści, https://www.politykazdrowotna.com/41531,standardy-opieki-okoloporodowej-2019-wyzwania-i-korzysci (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar
Karwowska A. (2021), Wywiad z Joanną Pietrusiewicz, szefową Fundacji Rodzić po Ludzku, „Wysokie Obcasy”, 15 lipca, https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,100961,27331746,fundacja-rodzic-po-ludzku-dzwonia-do-nas-dyrektorzy-szpitali.html (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar
Kisiel A. (2019), Jak wyglądał poród w PRL? Wywiad z położną, Ireną Chołuj, https://hellomama.pl/ciaza/porod-w-prl-byl-jak-przejscie-przez-tasmociag/ (dostęp: 5.08.2021).
Google Scholar
Konecki K.T. (2014), Socjologia emocji według Thomasa Scheffa, [w:] K.T. Konecki, B. Pawłowska (red.), Emocje w życiu codziennym. Analiza kulturowych, społecznych i organizacyjnych uwarunkowań ujawniania i kierowania emocjami, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 11–38.
Google Scholar
Mazurek E. (2014), Macierzyństwo pod medycznym nadzorem. Wybrane aspekty medykalizacji macierzyństwa, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja”, nr 1(5), s. 75–93.
Google Scholar
Misja (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://www.rodzicpoludzku.pl/o-fundacji/misja.html (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar
Młynarska-Jurczuk A. (2016), Wstyd jako emocja ucieleśniona – twarz, ciało i role płciowe w procesie społecznej konstrukcji wstydu, „Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 17, s. 357–369.
Google Scholar
Müldner-Nieckowski P. (2003), Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki, Warszawa.
Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) (2016), Opieka okołoporodowa na oddziałach położniczych. Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) (2018), Ochrona intymności i godności pacjentów w szpitalach. Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
Google Scholar
Nowakowska L. (2010), W stronę humanizacji porodu, „Zdrowie publiczne”, nr 120(4), s. 431–435.
Google Scholar
Nowakowska L. (2012), Humanizacja ciąży i porodu. Perspektywa socjologii medycyny, [w:] M. Synowiec-Piłat, A. Olchowska-Kotala (red.), Socjologia i psychologia dla pacjenta. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 245–255.
Google Scholar
Nowakowska L. (2014), Refleksje nad ciążą i porodem. Perspektywa krytycznej analizy dyskursu, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja”, nr 1(5), s. 9–24, https://doi.org/10.14746/kse.2014.5.1.01
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/kse.2014.5.1.01
Nowakowski M. (2015), Medykalizacja i demedykalizacja. Zdrowie i choroba w czasach kapitalizmu zdezorganizowanego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar
Oleś-Binczyk Z. (2011), Medykalizacja ciąży i porodu w Polsce, [w:] A. Palęcka, H. Szczodry, M. Warat (red.), Kobiety w społeczeństwie polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 43–63.
Google Scholar
Pankrac Z., Filipska-Kozak E., Hofman A., Kiełbratowska B. (2015), Realizacja praw pacjenta podczas porodu w szpitalu, „Zdrowie i Dobrostan”, nr 2, s. 297–308.
Google Scholar
Polińska A. (2020), Nagość. Studium prawne ze szczególną perspektywą polskiego prawa karnego, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr. hab. Radosława Krajewskiego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
Google Scholar
Prawo do poszanowania intymności i godności (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://www.rodzicpoludzku.pl/prawa-pacjenta/prawo-do-poszanowania-intymnosci-i-godnosci/prawo-do-poszanowania-intymnosci-i-godnosci.html (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar
Rokuszewska-Pawełek A. (2002), Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Rzecznik Praw Pacjenta (RPP) (b.r.w.), Przykłady naruszeń praw pacjenta do poszanowania intymności i godności, https://www.gov.pl/web/rpp/przyklady-naruszen-prawa-pacjenta-do-poszanowania-intymnosci-i-godnosci (dostęp: 2.08.2021).
Google Scholar
Rzepa T., Żaba R., Jakubowicz O. (2013), Rozumienie wstydu oraz ocena jego źródeł przez osoby zdrowe i pacjentów ze wstydliwymi chorobami, „Opuscula Sociologica”, nr 4(6), s. 51–61.
Google Scholar
Rzucidło J. (2014), Prawo do prywatności i ochrona danych osobowych, [w:] M. Jabłoński (red.), Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 153–175.
Google Scholar
Scheff T.J. (2011), Shame in Self and Society, „Symbolic Interaction”, t. 26(2), s. 239–262, https://doi.org/10.1525/si.2003.26.2.239
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1525/si.2003.26.2.239
Słowińska A. (2010), Prawo pacjenta do intymności podczas udzielania świadczeń zdrowotnych, „Forum Medycyny Rodzinnej”, t. 4(5), s. 392–393.
Google Scholar
Sut P. (2019), Relacje prawo – intymność jako przedmiot prawniczej refleksji, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar
Szymczak M. (red.) (1988), Słownik języka polskiego, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar
Witek Z. (2018), Regulacje prawne w zakresie opieki okołoporodowej w Polsce w kontekście projektu nowego standardu organizacyjnego, „Studia Prawa Publicznego”, nr 3(23), s. 179–210.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/spp.2018.3.23.7
Wochna-Tymińska A. (2012), Zakład produkcji dzieci, [w:] M. Kula (red.), Kłopoty z seksem w PRL. Rodzenie nie całkiem po ludzku, aborcja, choroby, odmienności, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 187–239.
Google Scholar
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2009 Nr 52 poz. 417), http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20090520417/U/D20090417Lj.pdf (dostęp: 2.08.2021).
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.