The meaning of the notion of intimacy and the right to respect for it in the light of the experiences of women giving birth

Authors

  • Krystyna Dzwonkowska-Godula Katedra Socjologii Struktur i Zmian Społecznych, Instytut Socjologii, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43, 90-214 Łódź https://orcid.org/0000-0002-4854-2824

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.79.05

Keywords:

childbirth, birth stories, intimacy, dignity, autonomy, subjectivity, shame

Abstract

The subject of interest in this article is intimacy in childbirth – how it is perceived by parturients, what determines that the birth of a child is an intimate event for them, what is a violation of their intimacy. A qualitative study was carried out, based on the analysis of birthing stories collected and made public by the Childbirth with Dignity Foundation. The starting point for the analysis was to determine how the concept of intimacy is understood in Polish language, what it means in the processes of social interaction and communication, what emotions are associated with the violation of intimacy, as well as how it is defined and protected in Polish legislation, including laws defining patient rights. The results of the research on the realization of the right to intimacy, respect for dignity and autonomy in Polish in obstetric hospitals are also presented. Analyzing the narratives of women in which they shared their experiences and reflections on childbirth and stays in hospital due to miscarriage, it was assumed that the indicator of violation/respect for their intimacy are their feelings, emotions expressed in the stories, and the way they talked about the experience. The analysis of birth stories allowed to establish that intimacy during childbirth is associated with a woman’s sense of control over others’ access to her body, her knowledge and consent regarding activities and medical interventions that interfere with her corporeality and the process of childbirth. It is also crucial that the medical staff respects the emotions, needs and expectations of the patient, treating her with respect, as a person, a subject, a leading actor in the birth process. Consideration and protection of the limits of individual intimacy is associated with the recognition of their autonomy and empowerment, and respect for their personal dignity.

References

25 lat Fundacji Rodzić po Ludzku (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://25lat.rodzicpoludzku.pl/ (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar

Banaszak E. (2017), Eksperiencje nagości, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Bieńko M. (2013), Intymne i prywatne praktyki codzienności. Studium socjologiczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, https://doi.org/10.31338/uw.9788323521921
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323521921

Budrowska B. (2000), Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wydawnictwo Funna, Wrocław.
Google Scholar

Chajbos K. (2019), Wstyd w życiu Polaków: sposoby rozumienia i doświadczania, role i formy obecności, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Marka Krajewskiego, Instytut Socjologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar

Czub T., Brzezińska A.I. (2013), Regulacyjna wartość emocji wstydu w procesie kształtowania się tożsamości, „Psychologia Rozwojowa”, nr 1(18), s. 27–43.
Google Scholar

Danieluk B. (2006), Konceptualizacja poczucia winy i wstydu w ujęciu poznawczym i społecznym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia”, vol. 19, s. 71–86.
Google Scholar

Denzin N. (1990), Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii: znaczenie a metoda w analizie biograficznej, [w:] J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.
Google Scholar

Dla kobiet (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://www.rodzicpoludzku.pl/Dla-kobiet (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar

Dunaj B. (red.) (1996), Słownik współczesnego języka polskiego, Wilga, Warszawa.
Google Scholar

Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny (FnRKiPR) (2019), Przemoc instytucjonalna w Polsce. O systemowych naruszeniach praw reprodukcyjnych, Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa.
Google Scholar

Fundacja Rodzić po Ludzku (FRpL) (2017), Medykalizacja porodu w Polsce. Raport z monitoringu oddziałów położniczych, Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa.
Google Scholar

Fundacja Rodzić po Ludzku (FRpL) (2018), Opieka okołoporodowa w Polsce w świetle doświadczeń kobiet, Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa.
Google Scholar

Giddens A. (2004), Socjologia, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Goffman E. (2006a), Porządek interakcyjny, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, t. 1, wyb. i oprac. A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 293–315.
Google Scholar

Goffman E. (2006b), Rytuał interakcyjny, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Gulla B., Izydorczyk B., Kubiak R. (2019), Godność i intymność pacjenta. Aspekty psychologiczne i prawne, Uniwersytet Jagielloński, Biblioteka Jagiellońska, Kraków.
Google Scholar

Hall E.T. (1978), Ukryty wymiar, przeł. T. Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Historia akcji (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://www.rodzicpoludzku.pl/nasze-kampanie/akcja-rodzic-po-ludzku/659-historia-akcji.html (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar

Hoerning E.M. (1990), Rola wydarzeń życiowych: doświadczenia i rewitalizacja w perspektywie biograficznej, [w:] J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań, s. 127–135.
Google Scholar

Jacek A., Ożóg K. (2012), Przestrzeganie praw pacjenta przez personel medyczny, „Hygeia Public Health”, nr 47(3), s. 264–271.
Google Scholar

Jakubowska H. (2009), Socjologia ciała, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Google Scholar

Jaskulska S. (2013), „Rytuał przejścia” jako kategoria analityczna. Przyczynek do dyskusji nad badaniem rytualnego oblicza rzeczywistości szkolnej, „Studia Edukacyjne”, nr 26, s. 79–97.
Google Scholar

Kadzikiewcz J. (2019), Standardy opieki okołoporodowej 2019: Wyzwania i korzyści, https://www.politykazdrowotna.com/41531,standardy-opieki-okoloporodowej-2019-wyzwania-i-korzysci (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar

Karwowska A. (2021), Wywiad z Joanną Pietrusiewicz, szefową Fundacji Rodzić po Ludzku, „Wysokie Obcasy”, 15 lipca, https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,100961,27331746,fundacja-rodzic-po-ludzku-dzwonia-do-nas-dyrektorzy-szpitali.html (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar

Kisiel A. (2019), Jak wyglądał poród w PRL? Wywiad z położną, Ireną Chołuj, https://hellomama.pl/ciaza/porod-w-prl-byl-jak-przejscie-przez-tasmociag/ (dostęp: 5.08.2021).
Google Scholar

Konecki K.T. (2014), Socjologia emocji według Thomasa Scheffa, [w:] K.T. Konecki, B. Pawłowska (red.), Emocje w życiu codziennym. Analiza kulturowych, społecznych i organizacyjnych uwarunkowań ujawniania i kierowania emocjami, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 11–38.
Google Scholar

Mazurek E. (2014), Macierzyństwo pod medycznym nadzorem. Wybrane aspekty medykalizacji macierzyństwa, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja”, nr 1(5), s. 75–93.
Google Scholar

Misja (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://www.rodzicpoludzku.pl/o-fundacji/misja.html (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar

Młynarska-Jurczuk A. (2016), Wstyd jako emocja ucieleśniona – twarz, ciało i role płciowe w procesie społecznej konstrukcji wstydu, „Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 17, s. 357–369.
Google Scholar

Müldner-Nieckowski P. (2003), Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki, Warszawa.
Google Scholar

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) (2016), Opieka okołoporodowa na oddziałach położniczych. Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
Google Scholar

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) (2018), Ochrona intymności i godności pacjentów w szpitalach. Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
Google Scholar

Nowakowska L. (2010), W stronę humanizacji porodu, „Zdrowie publiczne”, nr 120(4), s. 431–435.
Google Scholar

Nowakowska L. (2012), Humanizacja ciąży i porodu. Perspektywa socjologii medycyny, [w:] M. Synowiec-Piłat, A. Olchowska-Kotala (red.), Socjologia i psychologia dla pacjenta. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 245–255.
Google Scholar

Nowakowska L. (2014), Refleksje nad ciążą i porodem. Perspektywa krytycznej analizy dyskursu, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja”, nr 1(5), s. 9–24, https://doi.org/10.14746/kse.2014.5.1.01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/kse.2014.5.1.01

Nowakowski M. (2015), Medykalizacja i demedykalizacja. Zdrowie i choroba w czasach kapitalizmu zdezorganizowanego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Oleś-Binczyk Z. (2011), Medykalizacja ciąży i porodu w Polsce, [w:] A. Palęcka, H. Szczodry, M. Warat (red.), Kobiety w społeczeństwie polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 43–63.
Google Scholar

Pankrac Z., Filipska-Kozak E., Hofman A., Kiełbratowska B. (2015), Realizacja praw pacjenta podczas porodu w szpitalu, „Zdrowie i Dobrostan”, nr 2, s. 297–308.
Google Scholar

Polińska A. (2020), Nagość. Studium prawne ze szczególną perspektywą polskiego prawa karnego, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr. hab. Radosława Krajewskiego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
Google Scholar

Prawo do poszanowania intymności i godności (b.r.w.), Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa, https://www.rodzicpoludzku.pl/prawa-pacjenta/prawo-do-poszanowania-intymnosci-i-godnosci/prawo-do-poszanowania-intymnosci-i-godnosci.html (dostęp: 1.08.2021).
Google Scholar

Rokuszewska-Pawełek A. (2002), Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Rzecznik Praw Pacjenta (RPP) (b.r.w.), Przykłady naruszeń praw pacjenta do poszanowania intymności i godności, https://www.gov.pl/web/rpp/przyklady-naruszen-prawa-pacjenta-do-poszanowania-intymnosci-i-godnosci (dostęp: 2.08.2021).
Google Scholar

Rzepa T., Żaba R., Jakubowicz O. (2013), Rozumienie wstydu oraz ocena jego źródeł przez osoby zdrowe i pacjentów ze wstydliwymi chorobami, „Opuscula Sociologica”, nr 4(6), s. 51–61.
Google Scholar

Rzucidło J. (2014), Prawo do prywatności i ochrona danych osobowych, [w:] M. Jabłoński (red.), Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 153–175.
Google Scholar

Scheff T.J. (2011), Shame in Self and Society, „Symbolic Interaction”, t. 26(2), s. 239–262, https://doi.org/10.1525/si.2003.26.2.239
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/si.2003.26.2.239

Słowińska A. (2010), Prawo pacjenta do intymności podczas udzielania świadczeń zdrowotnych, „Forum Medycyny Rodzinnej”, t. 4(5), s. 392–393.
Google Scholar

Sut P. (2019), Relacje prawo – intymność jako przedmiot prawniczej refleksji, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar

Szymczak M. (red.) (1988), Słownik języka polskiego, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar

Witek Z. (2018), Regulacje prawne w zakresie opieki okołoporodowej w Polsce w kontekście projektu nowego standardu organizacyjnego, „Studia Prawa Publicznego”, nr 3(23), s. 179–210.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/spp.2018.3.23.7

Wochna-Tymińska A. (2012), Zakład produkcji dzieci, [w:] M. Kula (red.), Kłopoty z seksem w PRL. Rodzenie nie całkiem po ludzku, aborcja, choroby, odmienności, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 187–239.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2009 Nr 52 poz. 417), http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20090520417/U/D20090417Lj.pdf (dostęp: 2.08.2021).
Google Scholar

Published

2021-12-30

How to Cite

Dzwonkowska-Godula, K. (2021). The meaning of the notion of intimacy and the right to respect for it in the light of the experiences of women giving birth. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (79), 81–104. https://doi.org/10.18778/0208-600X.79.05