Zmiany w aktywności społecznej mieszkańców wsi

Katarzyna Zajda; Tomasz Masłyk; Wioletta Knapik

doi:10.18778/0208-600X.95.03

Autor

Katarzyna Zajda Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Wsi, Miasta i Zmiany Społecznej https://orcid.org/0000-0001-5568-3644
Tomasz Masłyk Akademia Górniczo-Hutnicza, Katedra Studiów nad Społeczeństwem i Technologią https://orcid.org/0000-0001-9901-5859
Wioletta Knapik Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Katedra Statystyki i Polityki Społecznej https://orcid.org/0000-0001-6044-5915

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.95.03

Słowa kluczowe:

aktywność społeczna, formy działania społecznego, wieś, organizacje pozarządowe

Abstrakt

Aktywność społeczna mieszkańców wsi przyjmuje wiele form. Pierwszym celem rozważań podjętych w niniejszym artykule jest analiza współczesnego obrazu wiejskiej aktywności społecznej ze szczególnym uwzględnieniem przekształceń wiejskiego sektora organizacji pozarządowych. Zaprezentowane zostaną wyniki badań sondażowych przeprowadzonych w 2024 roku na reprezentatywnej próbie dorosłych mieszkańców gmin wiejskich. Drugim celem jest wskazanie możliwych kierunków przemian tej aktywności w perspektywie kolejnej dekady. W tej części rozdziału analizie poddane zostaną wywiady swobodne przeprowadzone w 2025 roku z liderami lokalnych grup działania z różnych regionów kraju. Badania służą identyfikacji działań społecznych podejmowanych częściej lub rzadziej przez mieszkańców wsi oraz nakreśleniu perspektywy rozwoju wiejskich organizacji pozarządowych.

Bibliografia

Adamiak P., Biejat M., Charycka B. (2016), Ochotnicze straże pożarne – lokalne centra kultury. Raport z badań 2016, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa.
Google Scholar

Boguszewski R. (2022), Religijność młodzieży, [w:] Młodzież 2021, CBOS. Opinie i Diagnozy, nr 49.
Google Scholar

Budzich-Tabor U. (2023), Polska wieś: odporna i elastyczna, [w:] M. Halamska, M. Kłodziński, M. Stanny (red.), Polska wieś 2044. Wizja rozwoju, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa, s. 15–25.
Google Scholar

Charycka B., Gumkowska M. (2019), Między wzrostem a rozwojem. Zmiany w sektorze pozarządowym w Polsce, „Trzeci Sektor”, nr 48(04), s. 26–40.
Google Scholar

Chomiuk A., Starnawska M. (2016), Społeczni, ale czy przedsiębiorczy? Gotowość organizacji pozarządowych do ekonomizacji, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 455, s. 44–66.
Google Scholar

Ciepielewska-Kowalik A. (2018), Koprodukcja w Polsce: od rozpoznania do badań? Rozważania wstępne, „Problemy Polityki Społecznej”, nr 40, s. 51–67.
Google Scholar

Feliksiak M. (2024), Stosunek do związków partnerskich, CBOS, komunikat 7/2024.
Google Scholar

Gawron J. (2023), Koprodukcja usług społecznych źródłem osobistej i społecznej produktywności osób starszych. Studium socjologiczne na przykładzie beneficjentów Programu Wieloletniego „Senior+”, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice.
Google Scholar

Głowacki M. (2024), Wieś – życie we wspólnocie, CBOS, Warszawa.
Google Scholar

Gorlach K. (2001), Świat na progu domu. Rodzinne gospodarstwa rolne w Polsce w obliczu globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar

Goszczyński W., Knieć W., Kamiński R. (2013), Dylemat linoskoczka, czyli o profesjonalizacji autentyczności i perspektywach rozwoju organizacji pozarządowych na wsi i w małych miastach, Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich, Warszawa.
Google Scholar

Halamska M., Kłodziński M., Stanny M. (2023), Wizje po przejściach, [w:] M. Halamska, M. Kłodziński, M. Stanny (red.), Polska wieś 2044. Wizja rozwoju, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa, s. 7–14.
Google Scholar

Heffner K., Klemens B. (2017), Koprodukcja usług publicznych na obszarach wiejskich w Polsce, „Studia Obszarów Wiejskich”, nr 47, s. 7–21.
Google Scholar

Kamiński R., Sitek A. (2019), Wiejskie organizacje społeczne, [w:] M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (red.), Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 1, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 421–454.
Google Scholar

Leśniak-Moczuk K. (2011), Instytucje społeczne w wiejskiej przestrzeni społecznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 37, s. 27–48.
Google Scholar

Pacut A. (2024), Komercjalizacja organizacji pozarządowych w Polsce. Rekomendacje dla decydentów publicznych, „Studia BAS”, nr 4, s. 63–90.
Google Scholar

Piasecki A., Ptak A. (2019), Wiejska społeczność w procesie kreowania władz lokalnych, [w:] M. Halamska, M. Kłodziński, M. Stanny (red.), Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 2, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 673–697.
Google Scholar

Rosner A., Stanny M. (2018), Rozważania o pojęciu i procesie dezagraryzacji polskiej wsi, „Wieś i Rolnictwo”, nr 2(179), s. 281–292.
Google Scholar

Sadłoń W. (2019), Ciągłość i zmiana wiejskich parafii katolickich, [w:] M. Halamska, M. Kłodziński, M. Stanny (red.), Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 2, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 351–387.
Google Scholar

Stankiewicz J., Seiler B. (2013), Profesjonalizacja jako czynnik sukcesu polskich organizacji pozarządowych, „Zarządzanie i Finanse”, nr 4(2), s. 341–353.
Google Scholar

Sułkowski Ł., Ignatowski G. (2020), Impact of Covid-19 pandemic on organization of religious behaviour in different Christian denominations in Poland, „Religions”, nr 11(5).
Google Scholar

Sztompka P. (2007), Zaufanie. Fundament społeczeństwa, ZNAK, Kraków.
Google Scholar

Śpiewak R., Goszczyński W. (2024), Wiejskie organizacje pozarządowe 20 lat po rozszerzeniu Unii Europejskiej. Przegląd wybranych wskaźników odporności, [w:] P. Chmieliński, G. Gorzelak (red.), Polska wieś i polskie rolnictwo. 20 lat w Unii Europejskiej, IRWiR PAN, Warszawa, s. 393–414.
Google Scholar

Wygnański J.J. (2008), Ekonomizacja organizacji pozarządowych. Możliwość czy konieczność?, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa.
Google Scholar

Zajda K. (2011), Nowe formy kapitału społecznego wsi: studium przypadku lokalnych grup działania z województwa łódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Zajda K. (2022), Wdrażanie innowacji społecznych przez wiejskie organizacje pozarządowe i lokalne grupy działania, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Zajda K., Mazurek D. (2023), Public institutions and NGOs cooperation for social innovations in post-socialist rural Poland, „European Countryside”, nr 14(4), s. 623–637.
Google Scholar

Zegar J. (2019), Rolnictwo w przestrzeni społeczno-ekonomicznej Polski, [w:] M. Halamska, M. Kłodziński, M. Stanny (red.), Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 2, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 879–908.
Google Scholar

Zegar J. (2024), Co i jak określa wizję wsi 2024, [w:] M. Halamska, M. Kłodziński, M. Stanny (red.), Polska wieś 2044. Wizja rozwoju, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa, s. 173–180.
Google Scholar