Bulletins of the Polish censorship office from 1945 to 1956. A reconnaissance study

Anna Wiśniewska-Grabarczyk

doi:10.18778/1505-9057.55.15

Authors

Anna Wiśniewska-Grabarczyk M.A., University of Łódź, Chair of Polish Literature of the 20th a nd 2 1st Century, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź https://orcid.org/0000-0002-3005-200X

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.55.15

Keywords:

classified bulletins of the censorship office, censorship in post-war Poland, censorship of literature, censor, cryptotexts

Abstract

The aim of the article is to discuss selected research perspectives offered by the bulletins of the censorship office created in Poland from 1945 to 1956. Due to the chiefly confidential nature of the analysed documents I defined them as classified papers, ordered by the state, directed mainly to censors. These documents were internally circulated in the Main and Voivodship Offices of Control of Press, Publications and Shows. Due to their aim bulletins played an informational, tutorial or training role, and functioned as a type of a guide for censorship practices. Due to the distribution they are cryptotexts (i.e. classified texts of intentionally limited distribution). In the article I discussed the state of knowledge on the bulletins and I also considered the context-based identity conditions of the periodical. I indicated the pitfalls which accompany any attempt at recreating the profile of the implied censor and I discussed the language of the bulletins. I also indicated the content of the paper. Bulletins presented mainly the materials on censorship and on the organisations of work in the Office of Control. The research material consists of both articles from the editorial office and from the voivodship’s offices (i.e. censorship reviews, reports, letters from the censor units or from the particular censors) and even literary attempts of the censors themselves.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Anna Wiśniewska-Grabarczyk, M.A., University of Łódź, Chair of Polish Literature of the 20th a nd 2 1st Century, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź

Anna Wiśniewska-Grabarczyk, studies the censorship of People’s Poland; a writer and a literary critic; a PhD student in the Chair of Polish Literature of the 20th and 21st Century in the University of Lodz; an author of three books and a few dozen academic and popular science articles, literary reviews and journalistic texts; she was nominated for the Witold Gombrowicz Literary Prize for her book Porzeczkowy Josef; she won the “Polityka” Prize and the Prize of the University of Lodz Foundation for the best master’s thesis, and she received a distinction in the W. Pobóg-Malinowski Competition for the Best Historical Début of the Year; she is the principal investigator of the National Science Centre grant Post-war Polish literature in the light of cryptotexts (on the basis of bulletins of the Main Office of Control of Press, Publications and Shows 1945-1956); she is a stipendist of the M. Mochnacki Foundation; she is a member of The Polish Institute of Arts and Sciences of America (PIASA), a member of Commission for Genetic and Documentation Studies in Literature at the Łódź branch of the Polish Academy of Sciences and a member of advisory board of “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”; she has published in, e.g.: “The Polish Review”, “Zagadnienia Rodzajów Literackich”, “Socjolingwistyka”, “Dzieje Najnowsze”, “Przegląd Orientalistyczny”, “Przegląd Biblioteczny”, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, “Nowe Książki”, “Twórczość”, “Odra”, “Gazeta Wyborcza”, “Polityka”, “Krytyka Polityczna”, “Kultura Liberalna”.

References

B. D. [Beata Dorosz], Iwaszkiewicz Jarosław, in: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, vol. 3: G–J, J. Czachowska, A. Szałagan (eds.), Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warsaw 1994, pp. 317–334.
Google Scholar

“Biuletyn Informacyjno-Instrukcyjny”. Wybór dokumentów z 1955 r., Kamila Budrowska, Magdalena Budnik, Wiktor Gardocki (eds.), Wyd. UwB, Białystok 2018, series: Cenzura w PRL. Archiwalia, t. 3.
Google Scholar

Budrowska Kamila, Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948–1958, Wyd. UwB, Białystok, 2009.
Google Scholar

Budrowska Kamila, O niestosownych zastosowaniach literatury w cenzorskich materiałach instruktażowych, “Litteraria Copernicana” 2013, issue 2, pp. 8–17.
Google Scholar

Budrowska Kamila, Wewnętrzne pismo cenzury. “Biuletyn Informacyjno-Instrukcyjny” w latach 1952–1955, in: Budrowska Kamila, Studia i szkice o cenzurze w Polsce Ludowej w latach 40. i 50. XX wieku, Wyd. UwB, Białystok 2014, pp. 95–106.
Google Scholar

Ciecierski Tadeusz, Zależność kontekstowa. Wprowadzenie do problematyki, Ośrodek Badań Filozoficznych, Warsaw 2011.
Google Scholar

E. G. [Ewa Głębicka], Wasilewska Wanda, in: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, vol. 9: W–Z, J. Czachowska, A. Szałagan (eds.), Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warsaw 2004, p. 49–56.
Google Scholar

Encyklopedia wiedzy o książce, Aleksander Birkenmajer, Bronisła Kocowski, Jan Trzynadlowski (eds.), Ossolineum, Wrocław 1971.
Google Scholar

Głowiński Michał, Nowomowa i ciągi dalsze. Szkice dalsze i nowe, Universitas, Cracow 2009.
Google Scholar

Gogol Bogusław, “Fabryka fałszywych tekstów”. Z działalności Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Gdańsku w latach 1945–1958, Neriton, Warsaw 2012.
Google Scholar

Iwaszkiewicz Jarosław, Summer at Nohant. A play in 3 acts, transl. Celina Wieniewska, Minerva Publ. Comp., London 1942.
Google Scholar

Kopaliński Władysław, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, Warsaw 1991.
Google Scholar

Markiewicz Henryk, Wymiary dzieła literackiego, Universitas, Cracow 1996.
Google Scholar

Nałęcz Daria, Główny Urząd Kontroli Prasy 1945–1949, ISP PAN, Warsaw 1994, series: Dokumenty do Dziejów PRL, issue 6.
Google Scholar

Nowak Piotr, Cenzura wobec rynku książki. Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu w latach 1946–1955, Wyd. UAM, Poznań 2012.
Google Scholar

Nowak Piotr, Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w okresie nacjonalizacji rynku książki w Poznaniu (1946–1955), “Biblioteka” 2011, issue 15(24), pp. 163–193.
Google Scholar

Romek Zbigniew, Cenzura a nauka historyczna w Polsce. 1944–1970, Neriton, Warsaw 2010.
Google Scholar

Sartre Jean-Paul, Czym jest literatura, trans. Janusz Lalewicz, PIW, Warsaw 1968.
Google Scholar

Tyszkiewicz Barbara, Sztuka czytania między wierszami. Z problematyki cenzorskich instruktaży drugiej połowy lat 70., in: “Sztuka czytania między wierszami”. Cenzura w komunikacji literackiej w Polsce w latach 1965–1989, Kamila Budrowska, Maria Kotowska-Kachel (eds.), IBL PAN, Warsaw 2016, series: Badania Filologiczne nad Cenzurą PRL, t. 6, pp. 127–158.
Google Scholar

Wasilewska Wanda, Rzeki płoną, Wyd. MON, Warszawa 1952.
Google Scholar

Wiśniewska-Grabarczyk Anna, “Czytelnik” ocenzurowany. Literatura w kryptotekstach – recenzjach cenzorskich okresu stalinizmu (na materiale GUKPPiW z roku 1950), Wyd. IPN, Warsaw 2018.
Google Scholar

Wiśniewska-Grabarczyk Anna, “O wyższy poziom pracy nad książką” – biuletyny urzędu cenzury z lat 1945–1956 w perspektywie literaturoznawczej. Rekonesans, in: Cenzura w PRL. Analiza zjawiska, Zbigniew Romek, Kamila Kamińska-Chełminiak (eds.), ASPRA-JR, Warsaw 2017, pp. 61–74.
Google Scholar

Wiśniewska-Grabarczyk Anna, Recenzja cenzorska Polski Ludowej, “Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2016, vol. 1, issue 59(117), pp. 97–103.
Google Scholar

Wiśniewska-Grabarczyk Anna, Segment streszczający recenzji cenzorskiej, “Socjolingwistyka” 2016, issue 1(30), pp. 277–288.
Google Scholar

Wiśniewska-Grabarczyk Anna, The censorship review in the Polish People’s Republic as cryptotext, “The Polish Review” 2019, vol. 64, no. 1, pp. 31–49.
Google Scholar

Woźniak-Łabieniec Marzena, Wokół recepcji Traktatu polemicznego Witolda Wirpszy. Głosy o Miłoszu w roku 1951 w świetle dokumentów cenzury, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2011, issue 2(12), pp. 152–163.
Google Scholar