Żony trucicielki. Kroniki kryminalne jako konteksty wątków powieściowych

Tadeusz Budrewicz

doi:10.18778/1505-9057.50.07

Autor

Tadeusz Budrewicz Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Katedra Literatury Polskiej XIX wieku

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.50.07

Słowa kluczowe:

otrucie, zbrodnia, kronika kryminalna, kobieta

Abstrakt

Artykuł omawia przypadki zbrodniczego otrucia mężczyzn przez kobiety w XIX wieku. Motyw był niepopularny w powieści kryminalnej, ponieważ dowody zbrodni ustalały laboratoria chemiczne a nie detektywi. Pras codzienna, medyczna i sądowa w wieku XIX często omawiała procesy o otrucie. Analiza wykazała, że najczęściej były to przypadki żon, które były nieszczęśliwe w małżeństwach. Kobiety były krzywdzone przez mężów, a prawo uniemożliwiało rozwody. Otrucie męża było buntem i wołaniem o prawo do wolności. Kroniki kryminalne pokazywały sytuacje życiowe w sposób drastyczny, literatura te same wątki opisywała w sposób stonowany.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Tadeusz Budrewicz - Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Katedra Literatury Polskiej XIX wieku

Prof. dr hab.; kierownik Katedry Literatury Polskiej XIX wieku w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Do jego zainteresowań badawczych należą m.in.: literatura romantyczna, pozytywistyczna i Młodej Polski (dramat i teatr XIX i początku XX w., krytyka teatralna, proza i poezja XIX w.; twórczość Juliusza Słowackiego,Cypriana Norwida, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Bolesława Prusa, Elizy Orzeszkowej, Stanisława Tarnowskiego); edytorstwo tekstów literackich XIX w., działalność literacka twórców minorum gentium oraz literatura i kultura Kresów. Autor wielu książek i artykułów, w tym: Kraszewski i świat historii. Studia (Kraków 2010), Między rymem a Muzą (Kraków 2017), Od Galicji po Amerykę. Literackim tropem XIX-wiecznych podróży (Kraków 2018; współautor: Magdalena Sadlik).

Bibliografia

Belmont Leo, Obrona trucicielki. [Sprawa Franciszki Bąkowskiej przed trybunałem Warszawskiej Izby Sądowej. Maj rok 1905], w: O potrzebie ekspertyzy psychologicznej, nakładem Redakcji Wolnego Słowa, Warszawa 1912, s. 75–97.
Google Scholar

Bierzyński Roman, O stosunku człowieka do przyrody i nauki. Z notat pseudo-literackich, Drukarnia Jana Jaworskiego, Warszawa 1867.
Google Scholar

Budrewicz Tadeusz, Portrety żon niedobrych w powieści drugiej połowy XIX wieku, w: Przemiany formuły emancypacyjnego kobiet. Seria II. Perspektywa polska, red. Anna Janicka, Corinne Fournier Kiss, Mariya Bracka, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2017, s. 49–64.
Google Scholar

Czubaj Mariusz, Etnolog w Mieście Grzechu. Powieść kryminalna jako świadectwo antropologiczne, Oficynka, Gdańsk 2010.
Google Scholar

Ellis Havelock, Mężczyzna i kobieta. Badania nad drugorzędnymi cechami płciowymi u człowieka, z ang. przełożył Feliks Wermiński, Księgarnia T. Paprockiego, Warszawa 1897.
Google Scholar

Felc Władysław, Zatrucia barem, „Czasopismo Sądowo-Lekarskie” 1936, R. 9, nr 2, s.73–92.
Google Scholar

Gawliński Andrzej, Zbrodnicze otrucie – przegląd kryminalistyczno-historyczny, „Przegląd Prawniczy i Społeczny” 2014, nr 1, s. 32–33.
Google Scholar

Głowiński Michał, „Cham” czyli pani Bovary nad brzegami Niemna, w: „Lalka” i inne, red. Józef Bachórz, Michał Głowiński, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 1992.
Google Scholar

Halban (Blumenstok) Leon, Medycyna sądowa, zebrał według wykładów uniwersyteckich Antoni Miczulski, Kraków 1893.
Google Scholar

Kalinka Julian, Wyjątki z notat lekarza zamieszkałego na prowincji, „Tygodnik Lekarski” 1859, nr 8, s. 61–66.
Google Scholar

Kłosińska Krystyna, Powieści o „wieku nerwowym”, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1988.
Google Scholar

Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, red. Anna Żarnowska i Andrzej Szwarc, Warszawa, Wydawnictwo DiG, 2006.
Google Scholar

Kodeks kar głównych i poprawczych wyd. 1866 r. dla Królestwa Polskiego, z objaśnieniami Walentego Miklaszewskiego, nakład Maurycego Orgelbranda, Warszawa 1876–1878.
Google Scholar

Kowalczyk Paulina, Posłowie. O XIX-wiecznej modzie na „kryminał”, w: Gabriela Zapolska, Kwiat śmierci. Powieść kryminalna ze stosunków krakowskich w dwóch tomach, red. tomu i słowo wstępne Anna Janicka, Wydawnictwo PRYMAT, Białystok 2015, s. 225–253.
Google Scholar

Łagowski Stanisław, Moralność ludu w Królestwie Polskim, „Słowo Polskie” 1907, nr 341, s. 1.
Google Scholar

Mann John, Zbrodnia, magia i medycyna, przekład Mariusz Trojański, Zapolex-Media, Toruń 1996.
Google Scholar

Możdżeński A. [imię nieznane], Ojcobójstwo i podżeganie do ojcobójstwa, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1875, nr 44, s. 349–350; nr 45, s. 356–357.
Google Scholar

Pappenheim Louis, Policya lekarska, przekład dzieła L. Pappenheima: „Handbuch der Sanitäts-Polizei” przez dr Wacława Mayzela, t. 3, Drukarnia Józefa Bergera, Warszawa 1871.
Google Scholar

Schaitter Ignacy, Uwagi nad śmiercią z otrucia fosforem na podstawie trzech obserwowanych przypadków, „Przegląd Lekarski” 1883, nr 34, s. 425–427.
Google Scholar

Tabaszewska Justyna, Cytat oswojony vs cytat wywrotowy, w: Opus citatum. O cytacie w kulturze, red. Anna Jarmuszkiewicz i Justyna Tabaszewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014, s. 11–22.
Google Scholar

Tripplin Teodor, Tajemnice społeczeństwa wykryte w sprawach karnych krajowych, t.3, nakładem Zygmunta Schlettera, Wrocław 1852.
Google Scholar

Wachholz Leon, Z historyi trucizn i otruć, odbitka z czasopisma „Przegląd Lekarski”, drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1902.
Google Scholar

Zbrodnie, sensacje i katastrofy w prasie polskiej do 1914 roku, red. Krzysztof Stępnik, Monika Gabryś, Lublin, Wydawnictwo WSPA, Lublin 2010.
Google Scholar