Asnyk’s notebook of rhymes

Tadeusz Budrewicz

doi:10.18778/1505-9057.55.02

Autor

Tadeusz Budrewicz Professor, Pedagogical University of Cracow, Chair of Polish Literature of the 20th Century, ul. Podchorążych 2, 30-084 Krakow https://orcid.org/0000-0003-4557-7260

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.55.02

Słowa kluczowe:

Asnyk, wiersz, rym, rękopis, notatki

Abstrakt

Podstawą materiałową artykułu jest notes Adama Asnyka, który przechowuje Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (Oddział rękopisów, sygn. 7185 I, numer inwentarzowy 16261). Zawiera 56 kart zapisanych po stronach recto i verso. Asnyk notował w nim wyrazy, które się rymowały. Używał notesu z gotowymi zestawieniami rymów jako pomocy podczas pisania wierszy. Lista tych wyrazów wykazuje wysoką frekwencję słów przyswojonych z łaciny, greki oraz zapożyczeń francuskich. Dotyczą pojęć abstrakcyjnych, kultury antyku, klasyki literackiej i nazw własnych, które się odnoszą do geografii świata i historii powszechnej. Oznacza to intelektualny i inteligencki model poezji. W zestawieniach słów częste są asocjacje wskazujące na ironiczną postawę poety wobec romantyzmu. Rymy nie tworzą przypadkowych układów słów o podobnej fonetyce, ale stanowią pola gramatyczne i semantyczne. Analiza notesu Asnyka pozwoliła na sformułowanie wniosków, że: 1) wbrew ustaleniom wersologów Asnyk używał w rymach form gramatycznych nieodmiennych (bezokolicznik, przysłówek); 2) rym niedokładny w polskiej poezji pojawił się wcześniej, niż dotąd sądzono (koniec XIX w.).

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Tadeusz Budrewicz - Professor, Pedagogical University of Cracow, Chair of Polish Literature of the 20th Century, ul. Podchorążych 2, 30-084 Krakow

Tadeusz Budrewicz, prof. dr hab., Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, historyk i teoretyk literatury, edytor. Skupia się na literaturze 2 połowy wieku XIX, jest autorem prac m.in. o J.I. Kraszewskim, M. Konopnickiej, E. Orzeszkowej, H. Sienkiewiczu oraz o poezji postyczniowej: Wiersze pozytywistów. Interpretacje (2000); Rymowane spory: Asnyk (2015); Wierszobranie (druga połowa XIX wieku) (2016); Między rymem a Muzą (2017). Specjalizuje się w analizach przekształceń tekstów od fazy rękopisu po wersje kanoniczne.

Bibliografia

Asnyk Adam, Poezje wybrane, Krakow: Wydawnictwo Literackie, 1960.
Google Scholar

Bądzkiewicz Antoni, Teoria poezyi polskiej w związku z jej historią opowiedziana, new edition, Warsaw: Księgarnia Ungra i Banarskiego, 1875.
Google Scholar

Budrewicz Tadeusz, “Asnyk między symbolizmem a socjalizmem (Przeoczone konteksty ‘Szkicu do współczesnego obrazu’)”, Prace Polonistyczne 2000, p. 55, pp. 81–112.
Google Scholar

Budrewicz Tadeusz, Rymowane spory: Asnyk, Krakow: Wydawnictwo Naukowe UP, 2015.
Google Scholar

Chmielowski Piotr, Zarys literatury polskiej z ostatnich lat szesnastu, Vilnius: Wydawnictwo Elizy Orzeszkowej i spółki, 1881.
Google Scholar

Darasz Wiktor Jarosław, Mały przewodnik po wierszu polskim, Krakow: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2003.
Google Scholar

Furmanik Stanisław, Podstawy wersyfikacji polskiej (Nauka o wierszu polskim), Warsaw–Krakow: Wydawnictwo Eugeniusza Kothana, 1947.
Google Scholar

Giergielewicz Mieczysław, Rym i wiersz, London: Polski Uniwersytet na Obczyźnie, 1957.
Google Scholar

Korwin-Piotrowska Dorota, Poetyka: Przewodnik po świecie tekstów, Krakow: Wydawnictwo UJ, 2011.
Google Scholar

Kucharski Eugeniusz, Twórczość liryczna Asnyka, Krakow: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1924.
Google Scholar

Leszczyński Edward, Harmonia słowa: Studium o poezji, Krakow: Spółka Wydawnicza Polska, 1912.
Google Scholar

Loges des Marian, Słowo w poezji Asnyka (szkic z pogranicza semantyki i stylistyki), offprint from Księga pamiątkowa ku uczczeniu czterdziestolecia pracy naukowej prof. dra Juliusza Kleinera, Łódź 1949.
Google Scholar

Lubaś Władysław, Rym Jana Kochanowskiego: Próba lingwistycznej charakterystyki i oceny, Uniwersytet Śląski, Katowice 1975.
Google Scholar

Mocarska-Tycowa Zofia, Wybory i konieczności: Poezja Asnyka wobec gustów estetycznych i najważniejszych pytań swoich czasów, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2005.
Google Scholar

Nowakowska-Kempny Iwona, “Struktury składniowe a rym”, in: Język Artystyczny Vol. 3, Katowice 1985, pp. 66–91.
Google Scholar

Ochorowicz Julian, O twórczości poetyckiej, Lviv: Karol Wild, 1877.
Google Scholar

Osiński Dawid Maria, “Dziewiętnastowieczne ratowanie ciągłości. Poezja Adama Asnyka w refleksji Piotra Chmielowskiego”, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 19 (39): 2012, p. 125–140.
Google Scholar

Pszczołowska Lucylla, “Boje o rym”, Pamiętnik Literacki 1970, col. 4, p. 161–177.
Google Scholar

Pszczołowska Lucylla, Rym, Wrocław: Ossolineum, 1972
Google Scholar

Pszczołowska Lucylla, Wiersz polski: Zarys historyczny, Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, 1997.
Google Scholar

Szypowska Maria, Asnyk znany i nieznany, Warsaw: PIW, 1971.
Google Scholar

Umińska-Tytoń Elżbieta, Polszczyzna dziewiętnastowiecznych salonów, Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2011.
Google Scholar

Wóycicki Kazimierz, Asnyk wśród prądów epoki (Materiały i opracowanie): Próba bibliografii pism Asnyka, Warsaw: Wydawnictwo Kasy im. Mianowskiego, 1931.
Google Scholar

Wóycicki Kazimierz, Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego, Warsaw: PWN, 1960.
Google Scholar