O uleganiu pokusie
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.54.12Słowa kluczowe:
osobowość, pokusa, legalizm moralny i prawny, normy społeczneAbstrakt
Fenomen ulegania pokusie doczekał się wielu opracowań na gruncie badań etnograficznych, socjologicznych czy też nauki o moralności. Inaczej rzecz ta wygląda w przypadku rozważań prowadzonych na gruncie psychologii społecznej. Dokonany przeze mnie przegląd literatury w tym zakresie wskazuje na istnienie dwóch dominujących perspektyw badawczych, przyjmowanych w badaniach nad sytuacją ulegania pokusie: perspektywy właściwej psychologii resocjalizacyjnej, ujmującej zjawisko w kategoriach zachowań, oraz perspektywy psychologii moralności. Wyniki badań pokazujące, iż ludzie w większości przypadków skłonni są np. ulegać pokusom łatwych korzyści, mimo deklarowanego uznania dla norm prawnych i etycznych zakazujących zawłaszczania cudzego mienia, stały się punktem wyjścia rozważań autorki niniejszego artykułu. Co jeszcze, jeśli nie legalizm prawny, może być buforem powstrzymującym człowieka w sytuacji pokusy? Jaką rolę w tym zakresie odgrywa nasza osobowość? Artykuł prezentuje wyniki badań nad zależnością pomiędzy zmiennymi osobowościowymi a uleganiem pokusie przez człowieka.
Pobrania
Bibliografia
Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M., Psychologia społeczna – serce i umysł, trans. A. Bezwinska, E. Hornowska, Zysk i S-ka, Poznań 2004.
Google Scholar
Brzozowski P., Drwal R., Kwestionariusz osobowości Eysencka. Polska adaptacja EPQ-R. Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 1995.
Google Scholar
Drwal R., Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Wybrane zagadnienia i techniki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Google Scholar
Hall C.S., Lindzey G., Teorie osobowości, trans. collective work, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Google Scholar
Kosewski M., Agresywni przestępcy, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977.
Google Scholar
Kosewski M., Ludzie w sytuacji pokusy i upokorzenia, Wiedza Powszechna, Warszawa 1985.
Google Scholar
Kucharewicz J., Psychologiczna analiza procesów motywacyjnych przestępstw popełnianych przez nieletnich (na przykładzie przestępstw agresywnych i nieagresywnych), Katowice 2008, doctoral dissertation prepared at the University of Silesia, Faculty of Pedagogy and Psychology.
Google Scholar
Oleś P., Wprowadzenie do psychologii osobowości, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2003.
Google Scholar
Pospiszyl K., Psychologiczna analiza wadliwych postaw społecznych młodzieży, PWN, Warszawa 1973.
Google Scholar
Pospiszyl K., Psychopatia. Istota, przyczyny i sposoby resocjalizacji antysocjalności, PWN, Warszawa 1985.
Google Scholar
Pospiszyl K., Żabczyńska E., Psychologia dziecka niedostosowanego społecznie, PWN, Warszawa 1980.
Google Scholar
Problemy psychologiczno-psychiatryczne w procesie karnym, J.M. Stanik (ed.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1985.
Google Scholar
Psychologiczne i psychiatryczne opiniodawstwo sądowe w ramach nowych uregulowań prawnych, J.M. Stanik, Z. Majchrzyk (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2001.
Google Scholar
Sosnowski T., “Lęk jako stan i jako cecha w ujęciu Charlesa D. Spielbergera”, Przegląd Psychologiczny 1997, vol. 20, no. 2, pp. 349–359.
Google Scholar
Sosnowski T., Wrześniewski K., “Polska adaptacja inwentarza STAI do badania stanu i cechy lęku”, Przegląd Psychologiczny 1983, vol. 26, no. 2, pp. 393–412.
Google Scholar
Stanik J.M., “Diagnozowanie niedostosowania społecznego i asocjalności”, [in:] Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna, J.M. Stanik, B. Urban (eds.), vol. 1, PWN, Warszawa 2007, pp. 168–203.
Google Scholar
Stanik J.M., “Warunki opiekuńczo-wychowawcze w rodzinie, radzenie sobie z wymaganiami szkolnymi a stopień ryzyka przestępczości nieletnich”, [in:] Przestępczość nieletnich. Aspekty psychospołeczne i prawne, J.M. Stanik, L. Woszczek (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
Google Scholar
Stanik J.M., “Wybrane koncepcje i wyniki badań kryminologicznych a perspektywy resocjalizacji”, [in:] Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna, J.M. Stanik, B. Urban, Warszawa 2007, pp. 116–136.
Google Scholar
Strelau J., Psychologia temperamentu, 2nd edition, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Google Scholar
Zaleski Z., Woźnicka A., “Uleganie pokusie czynu nielegalnego z perspektywy psychologicznej”, Prakseologia 2003, issue 143, pp. 331–349.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.