Szatan Młodej Polski w „złym mieście”. Łódzkie tropy Stanisława Przybyszewskiego
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.69.04Słowa kluczowe:
Przybyszewski Stanisław, Łódź – literatura i teatr, Młoda Polska, Tuwim JulianAbstrakt
Tematem artykułu jest prześledzenie wątków łódzkich w biografii i twórczości Stanisława Przybyszewskiego, czołowego polskiego modernisty i symbolisty. Autorka podaje wiele faktów dotyczących pobytów pisarza w Łodzi oraz jego kontaktów z lokalnym środowiskiem artystycznym. Pisze m.in. o planach jego współpracy z Julianem Tuwimem, nawiązaniu znajomości z łódzkim nauczycielem i literatem Bolesławem Cypsem oraz o pierwodruku powieści Il regno doloroso, którą jako pierwsi poznali czytelnicy łódzkiej gazety „Głos Polski”. Analizując doniesienia prasowe, Autorka bada też, w jaki sposób publiczność miasta przemysłowego, realizującego kapitalistyczne cele tak odległe od wzorców dekadenckich i cyganeryjnych, przyjmowała modernistyczne dramaty Przybyszewskiego, przełamujące konwencje teatru mieszczańskiego.
Pobrania
Bibliografia
Andrzejewski Jerzy, Cyps Aleksander Bolesław, [w:] Słownik pracowników książki polskiej. Suplement II, red. H. Tadeusiewicz, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2000, s. 33.
Google Scholar
„Budzi się Łódź…”. Obrazy miasta – między literaturą a publicystyką. Antologia, część II, red. M. Kucner, A. Warda, K. Kołodziej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2022.
Google Scholar
Fallek Wilhelm, Odczyt Stanisława Przybyszewskiego „O czarownicy i czarnej magii”, „Republika” 1924, nr 88, s. 4.
Google Scholar
g., Teatr, muzyka i sztuka, „Goniec Łódzki” 1904, nr 349, s. X.
Google Scholar
Grubiński Wacław, Jak się poznałem z Przybyszewskim, „Wiadomości” 1953, nr 51/52, s. 11.
Google Scholar
S. Helsztyński, Malström Przybyszewskiego, „Wiadomości Literackie” 1935, nr 17, s. 3.
Google Scholar
Helsztyński Stanisław, Przybyszewski. Opowieść biograficzna, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1973.
Google Scholar
Helsztyński Stanisław, Przybyszewski w Gdańsku (5.X.1920 – 31.X.1924), „Rocznik Gdański” 1937, t. 11, s. 250–276.
Google Scholar
Hrycek Miłosz, Prasa łódzka w języku polskim [hasło w:] Słownik kultury literackiej Łodzi do 1939 roku, red. K. Badowska et al., Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2022.
Google Scholar
Hrycek Miłosz, Stosunki w łódzkiej prasie okresu międzywojennego. Polemika prasowa na łamach łódzkich dzienników na przykładzie „Głosu Polskiego” i koncernu Republiki, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2011, t. 14 nr 1.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.14.02
Janusz [Łąpiński Stanisław], Kronika tygodniowa, „Rozwój” 1901, nr 243, s. 4–5.
Google Scholar
Janusz [Łąpiński Stanisław], Kronika tygodniowa, „Rozwój” 1903, nr 7, s. 4–5.
Google Scholar
Kaden-Bandrowski Juliusz, Czy rozumieliśmy…?, „Tygodnik Ilustrowany” 1927, nr 50, s. 1029–1030.
Google Scholar
Kaszubina Wiesława, Notatki o prasie łódzkiej, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1968, z. 7/1, s. 171–197.
Google Scholar
K.Ł. [Karol Łaganowski], Sztuka i piśmiennictwo, „Goniec Łódzki” 1901, nr 238, s. 3.
Google Scholar
K.Ł., Teatr, „Goniec Łódzki” 1901, nr 276, s. 4.
Google Scholar
K. Łag. [Karol Łaganowski], Stanisław Przybyszewski (wzmianka biograficzna), „Goniec Łódzki” 1901, nr 274, s. 1–2.
Google Scholar
K. Łag. [….], Z Teatru. „Matka”, dramat w 4-ch aktach St. Przybyszewskiego, „Goniec Łódzki” 1903, nr 4, s. 2–3.
Google Scholar
K. Łaganowski, Złote runo. Dramat w 3 aktach Stanisława Przybyszewskiego, „Goniec Łódzki” 1901, nr 275, s. 2–3.
Google Scholar
Kuligowska Anna, Krakowska moderna w Łodzi, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1985, z. 58, s. 155–165.
Google Scholar
Kuligowska-Korzeniewska Anna, Scena obiecana. Teatr polski w Łodzi 1844–1918, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1995.
Google Scholar
Leyko Małgorzata, Teatr polski w Łodzi, [w:] Słownik kultury literackiej Łodzi do 1939 roku, red. K. Badowska i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2022.
Google Scholar
St. Łp. [Stanisław Łąpiński], Sztuka i piśmiennictwo, „Rozwój” 1901, nr 240, s. 3.
Google Scholar
St. Łp. [Stanisław Łąpiński], Sztuka i piśmiennictwo, „Rozwój” 1901, nr 277, s. 3.
Google Scholar
S. Łąpiński, Teatr. „Gody życia” – dramat w 4-ch aktach Stanisława Przybyszewskiego, „Rozwój” 1909, nr 224, s. 2–3.
Google Scholar
S. Łąpiński, Teatr. „Śnieg”, dramat w 4-ch aktach St. Przybyszewskiego, „Rozwój” 1903, nr 236, s. 4.
Google Scholar
S. Łąpiński, Teatr Wielki. „Śluby”, poemat dramatyczny St. Przybyszewskiego, „Rozwój” 1912, nr 105, s. 2.
Google Scholar
Przybyszewski Stanisław, Listy, zebrał, życiorysem, wstępem i przypisami opatrzył S. Helsztyński, t. 1, Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki, Spółka Wydawnicza „Parnas Polski”, Gdańsk–Warszawa 1937.
Google Scholar
Przybyszewski Stanisław, Listy, zebrał, życiorysem, wstępem i przypisami opatrzył S. Helsztyński, t. 2, Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki, Spółka Wydawnicza „Parnas Polski”, Gdańsk–Warszawa 1938.
Google Scholar
Przybyszewski Stanisław, Listy, zebrał, życiorysem, wstępem i przypisami opatrzył S. Helsztyński, t. 3, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1954.
Google Scholar
Przybyszewski Stanisław, Moi współcześni. Wśród obcych, Instytut Wydawniczy Biblioteka Polska, Warszawa 1926.
Google Scholar
Przybyszewski Stanisław, O „polski” pancernik, „Gazeta Gdańska” 1922, nr 116, s. 1. Przedruk [w:] T. Linkner, Publicystyka Stanisława Przybyszewskiego…, s. 309–310.
Google Scholar
Raźny Joanna, Modernistyczny okres twórczości Wacława Grubińskiego. Pod patronatem Przybyszewskiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2003, nr 6, s. 189–218. https://doi.org/10.18778/1505-9057.06.14
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.06.14
Rogacki Henryk Izydor, Żywot Przybyszewskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.
Google Scholar
St. B. [Stanisław Brzozowski], Stanisław Przybyszewski jako poeta tragiczny. Z powodu wystawienia „Matki”, „Głos” 1903, nr 35, s. 557–559.
Google Scholar
Stanisław Przybyszewski do Juliana Tuwima. List otwarty, „Głos Polski” 1922, nr 164, s. 4.
Google Scholar
Taborski Roman, Z dziejów scenicznych dramatów Przybyszewskiego, [w:] Stanisław Przybyszewski. W 50-lecie zgonu pisarza, red. H. Filipkowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1982, zwł. s. 213–233.
Google Scholar
Tuwim Julian, Czary i czarty polskie oraz Wypisy czarnoksięskie i Czarna msza, wstęp Piotr Matywiecki, Iskry, Warszawa 2010, s. 15.
Google Scholar
Urbanek Mariusz, Tuwim, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2004.
Google Scholar
Wysocki Alfred, Sprzed pół wieku, wyd. II uzup., Wydawnictwo Literackie, Kraków 1958.
Google Scholar
Zapolska Gabriela, Listy, t. 1, zebrała S. Linowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1970.
Google Scholar
Znamor [Roman Zrębowicz], U Juliana Tuwima. Wywiad specjalny „Wiadomości Literackich”, „Wiadomości Literackie” 1926, nr 5, s. 1.
Google Scholar
[brak autora], Nasz gość, „Rozwój” 1901, nr 276, s. 3.
Google Scholar
[brak autora], Różne. Teatr „Victoria”, „Goniec Łódzki’ 1903, nr 2, s. 2.
Google Scholar
[brak autora], Sztuka i piśmiennictwo, „Rozwój” 1903, nr 233, s. 3.
Google Scholar
[brak autora], Sztuka i piśmiennictwo, „Rozwój” 1909, nr 45, s. 7.
Google Scholar
[brak autora], Teatr i sztuka. Premiera „Mściciela”, „Rozwój” 1927, nr 97, s. 10.
Google Scholar
[brak autora], Teatr, muzyka i sztuka, „Goniec Łódzki” 1903, nr 270, s. 4.
Google Scholar
[brak autora], Teatr, muzyka i sztuka, „Goniec Łódzki” 1904, nr 350, s. 2.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
