Rodzina i majątek Stefana (zm. 1629) i Marcjanny z Daniłowiczów (zm. 1646) Koniecpolskich. Studium z dziejów przecławskiej linii rodu Koniecpolskich herbu Pobóg

Zbigniew Anusik

doi:10.18778/1644-857X.22.01.03

Autor

Zbigniew Anusik Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-5483-4970

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.22.01.03

Słowa kluczowe:

Koniecpolscy herbu Pobóg, Przecław, Stefan Koniecpolski, Marcjanna Daniłowiczówna, szlachta polska, dzieje Rzeczypospolitej w XVI i XVII w., genealogia

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest dziejom przecławskiej gałęzi rodziny Koniecpolskich h. Pobóg w XVI i XVII w. Jej protoplastą był kasztelan rozpierski Mikołaj Przedbór Koniecpolski (zm. 1586). Jednym z jego synów był Andrzej, kasztelan połaniecki. Dzięki małżeństwu z Anną, córką Stefana Ligęzy wszedł on w posiadanie miasta Przecławia. Jego synem był pułkownik Stefan Koniecpolski (zm. 1629), kolejny dziedzic na Przecławiu. W artykule przedstawiono jego działalność na scenie politycznej, dokonania w służbie wojskowej, jak również nieudane zabiegi o rękę Teoﬁli Tarłówny. Skorygowano również kilka informacji dotyczących jego małżeństwa z Marcjanną Daniłowiczówną. Przedstawiono najbliższych krewnych obojga małżonków. Omówiono także stan posiadania Stefana i Marcjanny Koniecpolskich. Sporo uwagi poświęcono również trzem synom Stefana i Marcjanny, Andrzejowi, Aleksandrowi i Stanisławowi, którzy w 1647 r. podzielili duże, ale mocno zadłużone, dobra ziemskie po rodzicach. Dwaj starsi bracia zmarli w młodym wieku bezpotomnie. Najmłodszy syn Stefana i Marcjanny Koniecpolskich – Stanisław, który skupił w swoich rękach prawa do całego rodowego majątku, okazał się człowiekiem nieodpowiedzialnym i lekkomyślnym. Wyzbył się większości swoich dóbr, w tym rodowego Przecławia, a za bigamię został skazany na infamię. Dopiero w 1670 r. udało mu się zakończyć spór sądowy z rodziną jednej z byłych żon i odzyskać dobre imię. Stanisław Koniecpolski zmarł po 1670 r. Jego jedyny syn Leonard Józefat nie odegrał już żadnej roli w dziejach Rzeczypospolitej. Nie są znane nawet daty jego urodzin i śmierci. Zmarł on bezpotomnie jako ostatni męski reprezentant przecławskiej gałęzi rodziny Koniecpolskich.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Zbigniew Anusik - Uniwersytet Łódzki

Prof. dr hab. Zbigniew Anusik – kierownik Katedry Historii Nowożytnej w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego, członek Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk.

Zainteresowania naukowe: historia Polski i powszechna XVI–XVIII w., historia Szwecji XVI–XVIII w., stosunki polsko-szwedzkie w XVII–XVIII w., historia dyplomacji europejskiej w XVIII w., dzieje Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789–1799), elity dawnej Rzeczypospolitej, struktura własności ziemskiej w Rzeczypospolitej XVII w., genealogia polskich rodzin szlacheckich w XVI–XVIII w.

Bibliografia

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Metryka Koronna [MK] 38, 77, 111, 113, 120, 129, 132, 134, 151, 152
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie [ANK], Castrensia Cracoviensia Inscriptiones [CCI], nr 159, 267
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie [ANK], Zbiór Zygmunta Glogera, nr 180
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Lublinie, Lubelskie grodzkie, relacje, nr 36
Google Scholar

Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, Sąd Grodzki Przemyski (1462–1784), fond 13, opis 1, sygn. 81
Google Scholar

Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. I (1572–1620), wyd. S. Kutrzeba, Kraków 1932.
Google Scholar

Guldon Z., Stępkowski L., Trawicka Z., Rejestr poborowy powiatu pilzneńskiego z 1629 roku, „Kieleckie Studia Historyczne” 1977, t. II, s. 211–283.
Google Scholar

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. II, Lipsk 1839.
Google Scholar

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. III, Lipsk 1839.
Google Scholar

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. IV, Lipsk 1839.
Google Scholar

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. V, Lipsk 1840.
Google Scholar

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. VI, Lipsk 1841.
Google Scholar

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. X, Lipsk 1845.
Google Scholar

Ossoliński Z., Pamiętnik, oprac. J. Długosz, Warszawa 1983.
Google Scholar

Pamiętniki o Koniecpolskich. Przyczynek do dziejów polskich w XVII wieku, wyd. S. Przyłęcki, Lwów 1842.
Google Scholar

Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1858.
Google Scholar

Starowolski S., Monumenta Sarmatarum, Cracoviae 1655.
Google Scholar

Źródła dziejowe, t. XIV (Polska XVI wieku pod względem geograﬁczno-statystycznym), Małopolska, t. III, wyd. A. Pawiński, Warszawa 1886.
Google Scholar

Źródła i materiały do dziejów szlachty województwa sandomierskiego w XVI–XVIII wieku, t. III (Akty podziałów dóbr ziemskich szlachty sandomierskiej z XVII wie ku), oprac. J. Pielas, Kielce 2014.
Google Scholar

Anusik Z., Glosa do dziejów rodu książąt Ostrogskich, „Przegląd Nauk Historycznych” 2008, R. VII, nr 1, s. 127–210.
Google Scholar

Anusik Z., Struktura własności ziemskiej w powiecie pilzneńskim w 1629 roku, „Przegląd Nauk Historycznych” 2011, R. X, nr 2, s. 69–108.
Google Scholar

Anusik Z., Z dziejów rodu książąt Ostrogskich, [w:] Z. Anusik, Studia i szkice staropolskie, Łódź 2011, s. 408–494.
Google Scholar

Bania Z., „Sibi, suisque et Patriae ornamento”. Fundacje artystyczne Koniecpolskich w XV–XVII wieku, Łódź 2021.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8220-578-7

Baranowycz O., Zaljudniennja wołyns’koho wojewodstwa w perszyj połowyni XVII st., Kyjiw 1930.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz polski, t. II, Warszawa 1900.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz polski, t. IV, Warszawa 1901.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz polski, t. V, Warszawa 1902.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz polski, t. XI, Warszawa 1907.
Google Scholar

Boniecki A., Herbarz polski, t. XIV, Warszawa 1911.
Google Scholar

Bukowski J., Dzieje reformacji w Polsce od wejścia jej do Polski aż do jej upadku, t. I, Kraków 1883.
Google Scholar

Byliński J., Przerębski (Przerembski) Wincenty, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XXIX, Wrocław 1986, s. 7–8.
Google Scholar

Czapliński W., Daniłowicz Stanisław, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. IV, Kraków 1938, s. 417.
Google Scholar

Czapliński W., Koniecpolski Stanisław, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 523–527.
Google Scholar

Czołowski A., Jan III i zamek w Olesku, „Ziemia Czerwieńska: Rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego we Lwowie” 1935, R. I, z. 2, s. 5–30.
Google Scholar

Dunin-Wąsowiczowa A., Mapa własności ziemskiej, [w:] Atlas historyczny Polski. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 2 (Komentarz, indeksy), red. W. Pałucki, Warszawa 1993, s. 99–111.
Google Scholar

Dworzaczek W., Genealogia, t. II (Tablice), Warszawa 1959.
Google Scholar

Gąsiorowski S., Sobieska z Daniłowiczów Teoﬁla Zoﬁa, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XXXIX, Warszawa–Kraków 1999–2000, s. 479–481.
Google Scholar

Kaniewska I., Koniecpolski Mikołaj, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 522.
Google Scholar

Kersten A., Koniecpolski Adam, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław– Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 510–511.
Google Scholar

Kersten A., Koniecpolski Andrzej z Przecławia, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 516.
Google Scholar

Kersten A., Koniecpolski Krzysztof, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 521–522.
Google Scholar

Kersten A., Koniecpolski Zygmunt Stefan, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 528–529.
Google Scholar

Kiryk F., Sienieński Jan z Sienna i Gołogór, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XXXVII, Warszawa–Kraków 1996–1997, s. 181.
Google Scholar

Kotarski H., Koniecpolski Aleksander, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 511–512.
Google Scholar

Kotarski H., Krasicki Stanisław, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XV, Wrocław–Warszawa–Kraków 1970, s. 158–159.
Google Scholar

Kuchowicz Z., Obyczaje staropolskie XVII–XVIII wieku, Łódź 1975.
Google Scholar

Kurtyka J., Latyfundium tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV–XVII wiek), Kraków 1999.
Google Scholar

Lepszy K., Daniłowicz Jan, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. IV, Kraków 1938, s. 414–415.
Google Scholar

Libiszowska Z., Koniecpolski Jan, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 519–520.
Google Scholar

Libiszowska Z., Koniecpolski Stanisław Przedbór, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 522–523.
Google Scholar

Lubczyński M., Stanisław zwany Ligęza (Ligęzic, Gorzycki) z Gorzyc i Przecławia, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. XLII, Warszawa–Kraków 2003–2004, s. 32–34.
Google Scholar

Pielas J., Podziały majątkowe szlachty koronnej w XVII wieku, Kielce 2013.
Google Scholar

Pielas J., Sprawy rodzinne i majątkowe Teoﬁli z Tarłów Ostrogskiej (zm. 1635), [w:] VIII Janowieckie Spotkania Historyczne: Tarłowie. Z dziejów kulturalnych, gospodarczych i politycznych rodu, t. II, red. H. Gmiterek, A. Szymanek, Janowiec 2009, s. 75–118.
Google Scholar

Piwarski K., Daniłowicz Mikołaj, [w:] Polski słownik biograﬁczny, t. IV, Kraków 1938, s. 416–417.
Google Scholar

Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, oprac. W. Uruszczak, I. Kaniewska, M. Fe renc, J. Byliński, red. I. Kaniewska, Warszawa 2013.
Google Scholar

Trawicka Z., Jakub Sobieski 1591–1646. Studium z dziejów warstwy magnackiej w Polsce doby Wazów, Kraków 2007.
Google Scholar

Urzędnicy centralni i nadworni Polski XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, S. Ciara, Ł. Kądziela, T. Nowakowski, E. Opaliński, G. Rutkowska, T. Zielińska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
Google Scholar

Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Google Scholar

Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. H. Gmiterek, R. Szczygieł, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
Google Scholar

Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
Google Scholar

Urzędnicy województwa lubelskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. W. Kłaczewski, W. Urban, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1991.
Google Scholar

Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Google Scholar