Mindfulness – wykorzystanie praktyki uważności w terapii dorosłych osób z giełkotem i jąkaniem

Maria Faściszewska; Anna Szerszeńska

doi:10.18778/2544-7238.09.02

Autor

Maria Faściszewska Uniwersytet Gdański, Wydział Filologiczny, Instytut Logopedii https://orcid.org/0000-0001-7576-2585
Anna Szerszeńska Akademia Ateneum w Gdańsku https://orcid.org/0009-0005-7119-1566

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-7238.09.02

Słowa kluczowe:

mindfulness, uważność, giełkot, jąkanie, terapia

Abstrakt

W ostatnich latach rosnące zainteresowanie uważnością (ang. mindfulness) znajduje odzwierciedlenie nie tylko w naukach społecznych, ale także w logopedii. Badania pokazują, że regularne stosowanie metod opartych na uważności (ang. Mindfulness‑Based Interventions – MBI) przynosi korzyści osobom z depresją, chorobami nowotworowymi, przewlekłymi bólami czy uogólnionymi zaburzeniami lękowymi. Rośnie zainteresowanie włączeniem treningów uważności do praktyki terapeutycznej dorosłych osób z jąkaniem i giełkotem. Ważne, by profesjonaliści rozumieli, czym jest uważność, oraz sami ją praktykowali.
Artykuł jest podzielony na trzy części. Pierwsza wprowadza podstawy teoretyczne związane z uważnością. W drugiej części omówiono badania naukowe, które potwierdzają, że praktyka mindfulness w terapii jąkania prowadzi do zmniejszenia unikania, lepszej regulacji emocjonalnej oraz większej akceptacji. Trzecia część artykułu przedstawia konkretne ćwiczenia uważności i sugeruje, jak można je włączyć w terapię osób z giełkotem i jąkaniem.
Niezwykle ważne są dalsze badania eksplorujące włączenie praktyki mindfulness w działania terapeutyczne, nie tylko dorosłych osób z jąkaniem i giełkotem.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Baer R.A., 2003, Mindfulness training as a clinical intervention: A conceptual and empirical review, „Clinical Psychology: Science and Practice”, Vol. 10, s. 125–143.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/clipsy/bpg015

Baer R.A., Smith G.T., Allen K.B., 2004, Assessment of mindfulness by self‑report: the Kentucky inventory of mindfulness skills, „Assessment”, Vol. 11(3), s. 191–206.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1073191104268029

Becker D.R., Shelly S., Kavalieratos D., Maira C., Gillespie A.I., 2022, Immediate Effects of Mindfulness Meditation on the Voice, „Journal of Voice: Official Journal of the Voice Foundation”, https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2022.10.022
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jvoice.2022.10.022

Bohlmeijer E., Prenger R., Taal E., Cuijpers P., 2010, The effects of mindfulness‑based stress reduction therapy on mental health of adults with a chronic medical disease: A meta‑analysis, „Journal of Psychosomatic Research”, Vol. 68(6), s. 539–544, https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2009.10.005
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2009.10.005

Boyle M.P., 2011, Mindfulness training in stuttering therapy: A tutorial for speech‑language pathologists, „Journal of Fluency Disorders”, Vol. 36(2), s. 122–129, https://doi.org/10.1016/j.jfludis.2011.04.005
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfludis.2011.04.005

Center for Nonviolent Communication, b.r., https://www.cnvc.org (dostęp: 10.12.2023).
Google Scholar

Chambers R., Lo B.C., Allen N.B., 2008, The impact of intensive mindfulness training on attentional control, cognitive style, and affect, „Cognitive Therapy and Research”, Vol. 32, s. 303–322.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10608-007-9119-0

Emge G., Pellowski M.W., 2019, Incorporating a Mindfulness Meditation Exercise Into a Stuttering Treatment Program, „Communication Disorders Quarterly”, Vol. 40(2), s. 125–128.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1525740118783516

Faściszewska M., Tuchowska J., 2018, Narzędzia diagnostyczne stosowane w ocenie postaw i zachowań dorosłych osób jąkających się – możliwości zastosowania w polskiej logopedii, [w:] K. Węsierska (red.), Zaburzenia płynności mowy, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 158–174.
Google Scholar

Guitar B., 2006, Stuttering: An integrated approach to its nature and treatment, Baltimore: Lippincott Williams and Wilkins.
Google Scholar

Gupta S., Yasodharakumar G.Y., Vasudha H.H., 2016, Cognitive Behavior Therapy and Mindfulness Training in the Treatment of Adults Who Stutter, „The International Journal of Indian Psychology”, Vol. 3, s. 78–87.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.25215/0303.010

Harris R., 2018, Zrozumieć ACT. Terapia akceptacji i zaangażowania w praktyce, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Hayes S.C., 2020, Umysł wyzwolony. Zakończ wewnętrzną walkę i żyj w zgodzie ze sobą, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Hayes S.C., Luoma J.B., Bond F.W., Masuda A., Lillis J., 2006, Acceptance and Commitment Therapy: Model, processes and outcomes, „Behaviour Research and Therapy”, Vol. 44(1), s. 1–25, https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.06.006
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.06.006

Hoge E.A., Bui E., Mete M., Dutton M.A., Baker A.W., Simon N.M., 2023, Mindfulness‑Based Stress Reduction vs Escitalopram for the Treatment of Adults With Anxiety Disorders: A Randomized Clinical Trial, „JAMA Psychiatry”, Vol. 80(1), s. 13–21, https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2022.3679
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2022.3679

Jha A.P., Krompinger J., Baime M.J., 2007, Mindfulness training modifies subsystems of attention, „Cognitive, Affective, and Behavioral Neuroscience”, Vol. 7, s. 109–119.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3758/CABN.7.2.109

Kabat‑Zinn J., 2003, Mindfulness‑based interventions in context: Past, present, and future, „Clinical Psychology: Science and Practice”, Vol. 10(2), s. 144–156, https://doi.org/10.1093/clipsy.bpg016
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/clipsy/bpg016

Kabat‑Zinn J., 2020, Gdziekolwiek jesteś, bądź. Przewodnik uważnego życia, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar

Kabat‑Zinn J., 2021, Życie, piękna katastrofa. Mądrością ciała i umysłu możesz pokonać stres, choroby, ból, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar

Leonard M., 2019, Uważność społeczna jako siła napędzająca zmiany, https://www.mindfully.pl/artykul/uwaznosc‑spoleczna‑jako‑sila‑napedzajaca‑zmiany (dostęp: 10.12.2023).
Google Scholar

Linehan M.M., 1993, Cognitive‑behavioral treatment of borderline personality disorder, New York: Guilford Press.
Google Scholar

McDonald M., b.r., RAIN: The Nourishing Art of Mindful Inquiry, https://learn.tricycle.org/p/rain (dostęp: 10.12.2023).
Google Scholar

Mongia M., Gupta A.K., Vijay A., Sadhu R., 2019, Management of stuttering using cognitive behavior therapy and mindfulness meditation, „Industrial Psychiatry Journal”, Vol. 28(1), s. 4–12, https://doi.org/10.4103/ipj.ipj_18_19
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4103/ipj.ipj_18_19

Myers F., 2016, Giełkot (bez)ładny labirynt, https://www.konferencja‑zpm.edu.pl/wp‑content/uploads/2016/09/F_Myers_handout_PL.pdf (dostęp: 10.12.2023).
Google Scholar

Plexico L.W., Manning W.H., Levitt H., 2009, Coping responses by adults who stutter. Part I. Protecting the self and others, „Journal of Fluency Disorders”, Vol. 34, s. 87–107.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfludis.2009.06.001

Roca P., Vazquez C., Diez G., McNally R.J., 2023, How do mindfulness and compassion programs improve mental health and well‑being? The role of attentional processing of emotional information, „Journal of Behaviour Therapy and Experimental Psychiatry”, Vol. 81, 101895.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2023.101895

Segal Z.V., Williams J.M.G., Teasdale J.D., 2002, Mindfulness‑based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse, New York: Guilford Press.
Google Scholar

Sønsterud H., 2021, Terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) i jej zastosowanie w terapii jąkania, [w:] K. Węsierska, H. Sønsterud, Dialog bez barier – kompleksowa interwencja w jąkaniu. Wydanie polskie rozszerzone, Chorzów: Wydawnictwo Agere Aude, s. 407–428.
Google Scholar

Starkweather C.W., 1993, Issues in the efficacy of treatment for fluency disorders, „Journal of Fluency Disorders”, Vol. 18, s. 151–168.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0094-730X(93)90004-N

Szerszeńska A., 2019, Akceptacja w jąkaniu. Zastosowanie ACT i uważności w terapii logopedycznej, „Forum Logopedy”, nr 31, s. 35–40.
Google Scholar

Veer S. de, Brouwers A., Evers W., Tomic W., 2009, A Pilot Study of the Psychological Impact of the Mindfulness‑Based Stress‑Reduction Program On People Who Stutter, „European Psychotherapy”, Vol. 9(1), s. 39–56.
Google Scholar

Ward D., 2018, Stuttering and Cluttering: Frameworks for Understanding and Treatment, Oxon–New York: Routledge.
Google Scholar

Williams J.M.G., 2010, Mindfulness and psychological process, „Emotion”, Vol. 10(1), s. 1–7.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/a0018360

Williams M., Penman D., 2014, Mindfulness. Trening uważności, Warszawa: Wydawnictwo Samo Sedno.
Google Scholar

Zylowska L., Ackerman D.L., Yang M.H., Futrell J.L., Horton N.L., Hale T.S., Pataki C., Smalley S.L., 2008, Mindfulness Meditation Training in Adults and Adolescents with ADHD: A Feasibility Study, „Journal Attention Disorder”, Vol. 11(6), s. 737–746, https://doi.org/10.1177/1087054707308502
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1087054707308502