Kategoryzowanie świata a model sieciowy z perspektywy badań Beaty Rycielskiej

Jarosław Wierzbiński

doi:10.18778/1731-8025.18.04

Authors

Jarosław Wierzbiński Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, 90-236 Łódź, ul. Pomorska 171/173 https://orcid.org/0000-0002-1351-4276

DOI:

https://doi.org/10.18778/1731-8025.18.04

Keywords:

Beata Rycielska, cognitive linguistics, network model, conceptual metaphor, slavic languages, translation

Abstract

The article presents the latest monographic study by Beata Rycielska, Języki słowiańskie w świetle lingwistyki kognitywnej. Studium przypadków, published in 2020 by the respected publishing house Księgarnia Akademicka in Kraków. The researcher is well recognized in the Slavic scholarly community. Her book is comparative and transdisciplinary in nature, distinguished by its cognitive, semiotic, cultural, anthropocentric, and sociological approaches. The monograph work addresses issues related to the categorization of the world in the context of Ronald W. Langacker’s network model. By juxtaposing Russian and Polish, the author discusses prefixal affixes, a reflexive morpheme, a preposition in phrases with an accusative and locative, and the category of the dative in impersonal constructions with a reflexive verb. She also examines selected conceptual categories, taking into account the theory of conceptual metaphor, based on the literary works of Russian and Polish authors and their translations. The article presents the scientific, didactic and methodological values of this valuable book which presents and systematizes knowledge in the field of universal cognitive values in an innovative way.

References

Janda, L.A. (2004). Koncepcja przypadka i czasu w językach słowiańskich, tłum. M. Majewska. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Johnson, M. (2015). Znaczenie ciała. Estetyka rozumienia ludzkiego, tłum. J. Płuciennik. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Korwin-Piotrowska, D. (2006). Powiedzieć świat. Kognitywna analiza tekstów literackich. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Krzeszowski, T.P. (1999). Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Lakoff, G., Johnson, M. (2010). Metafory w naszym życiu, przekład i wstęp T.P. Krzeszowski, wyd. II. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar

Lakoff, G., Turner, M. (1989). More Than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor. Chicago: University of Chicago.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226470986.001.0001

Langacker, R.W. (1995). Wykłady z gramatyki kognitywnej I. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993. H. Kardela (red.). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Langacker, R.W. (2001). Kotwiczenie, kodowanie i dyskurs. W: Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne (22–69), W. Kubiński, D. Stanulewicz (red.). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar

Langacker, R.W. (2003). Model dynamiczny oparty na uzusie językowym. W: Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego (30–117), E. Dąbrowska, W. Kubiński (red.). Kraków: Universitas.
Google Scholar

Langacker, R.W. (2005). Wykłady z gramatyki kognitywnej II. Lublin 2001. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Langacker, R.W. (2009). Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, przeł. E. Tabakowska, M. Buchta, H. Kardela, W. Kubiński, P. Łozowski i in. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Libura, A. (2010). Teoria przestrzeni mentalnych i integracji pojęciowej. Struktura modelu i jego funkcjonalność. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Nowakowska-Kempna, I. (1995). Konceptualizacja uczuć w języku polskim. Prolegomena. Warszawa: WSP.
Google Scholar

Pawelec, A. (2005). Znaczenie ucieleśnione. Propozycje kręgu Lakoffa. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Rycielska, B. (2007). Celownik rosyjski Studium kognitywne. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Rycielska, B. (2018). Значение. Перспектива современной лингвистики. Łódź: Wydawnictwo Primum Verbum.
Google Scholar

Rycielska, B. (2020). Języki słowiańskie w świetle lingwistyki kognitywnej. Studium przypadków. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/978-83-8138-256-4

Rycielska, B., Rycielska, M. (2008). Obrazowanie w języku. „Lancetnik bez głowy” i celownik rosyjski. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
Google Scholar

Ślósarska, J., Habrajska, G. (2006). Kognitywizm w poetyce i stylistyce (praca zbiorowa). Kraków: Universitas.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2001). Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, przeł. A. Pokojska. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2002). What can the Polish Instrumental be instrumental in? W: Cognitive Linguistics today, Studies in Language, t. 6, Łódź (375–396), B. Lewandowska-Tomaszczyk i K. Turewicz (red.). Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2004). Kognitywizm po polsku – wczoraj i dziś. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2006). Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot – obraz – gest. W: Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot – obraz – gest (7–13), E. Tabakowska (red.). Kraków: Universitas.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2015). Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie. Wybór prac, P. de Bończa Bukowski, M. Heydel (red.). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2016). Językoznawstwo kognitywne – geneza, kierunki i perspektywy. W: Przewodnik po kognitywistyce (79–119), J. Bremer (red.). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Taylor, J.R. (1989). Linguistic Categorization: Prototypes in Linguistic Theory. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar

Taylor, J.R. (2007). Gramatyka kognitywna, przeł. M. Buchta, Ł. Wiraszka. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Wiraszka, Ł. (2015). Kategoria punktu widzenia w przekładzie ustnym z perspektywy językoznawstwa kognitywnego w relacji język polski – język angielski. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Wittgenstein, L. (2000). Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Załazińska, A. (2016). Obraz, słowo, gest. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Żabicka, A. (2002). Pojęcie jaźni: konceptualizacja i wyrażanie a język. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Балашова, Л. (2014). Русская метафора: прошлое, настоящее, будущее. Москва: Языки славянских культур.
Google Scholar

Вежбицкая, А. (1996). Язык, культура, познание, М.А. Кронгауз (ред.). Москва: Русские словари.
Google Scholar

Зельдович, Г.М. (2012). Прагматика грамматики. Москва: Языки славянских культур.
Google Scholar

Квят, А.Г. (2009). Метафорические модели позиционирования товаров и услуг, Лингвокультурология, № 3, 96–105.
Google Scholar

Кравченко, А.В. (1996). Язык и восприятие: Когнитивные аспекты языковой категоризации. Иркутск: Изд. Ирк. ун-та.
Google Scholar

Кравченко, А.В. (2001). Когнитивная лингвистивка и новая эпистемология (К вопросу об идеальном проекте языкознания), Известия АН. Серия литературы и языка, т. 60, № 5, 3–13.
Google Scholar

Скребцова, Т.Г. (2011). Когнитивная лингвистика: Курс лекций. Санкт-Петербург: Филологический факультет СпбГУ.
Google Scholar

Скребцова, Т.Г. (2018). Когнитивная лингвистика: классические теории, новые подходы, seria: Разумное поведение и язык. Language and Reasoning. Москва: Издательский Дом ЯСК.
Google Scholar

Чудинов, А.П. (2001). Россия в метафорическом зеркале: когнитивное исследование политической метафоры (1991–2000). Екатеринбург: Урал. гос. пед. ун-т.
Google Scholar

Янда, Л.А. (2012). Русские приставки как система глагольных классификаторов, Вопросы языкознания, № 6, 3–47.
Google Scholar

Balashova, L. (2014). Russkaya metafora: proshloe, nastoyashchee, budushchee. Moscow: Yazyki slavyanskikh kul’tur.
Google Scholar

Chudinov, A.P. (2001). Rossiya v metaforicheskom zerkale: kognitivnoe issledovanie politicheskoi metafory (1991–2000). Yekaterinburg: Ural. gos. ped. un-t.
Google Scholar

Kravchenko, A.V. (1996). Yazyk i vospriyatie: Kognitivnye aspekty yazykovoi kategorizatsii. Irkutsk: Izd. Irk. un-ta.
Google Scholar

Kravchenko, A.V. (2001). Kognitivnaya lingvistivka i novaya epistemologiya (K voprosu ob ideal’nom proekte yazykoznaniya), Izvestiya AN. Seriya literatury i yazyka, t. 60, nr 5, 3–13.
Google Scholar

Kvyat, A.G. (2009). Metaforicheskie modeli pozitsionirovaniya tovarov i uslug, Lingvokul’turologiya, 3, 96–105.
Google Scholar

Skrebtsova, T.G. (2011). Kognitivnaya lingvistika: Kurs lektsii. St. Petersburg: Filologicheskii fakul’tet SpbGU.
Google Scholar

Skrebtsova, T.G. (2018). Kognitivnaya lingvistika: klassicheskie teorii, novye podkhody, seria: Razumnoe povedenie i yazyk. Language and Reasoning. Moscow: Izdatel’skii Dom YaSK.
Google Scholar

Vezhbitskaya, A. (1996). Yazyk, kul’tura, poznanie, M.A. Krongauz (red.). Moscow: Russkie slovari.
Google Scholar

Yanda, L.A. (2012). Russkie pristavki kak sistema glagol’nykh klassifikatorov, Voprosy yazykoznaniya, nr 6, 3–47.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S1364-5439(12)70333-7

Zeldovich, G.M. (2012). Pragmatika grammatiki. Moscow: Yazyki slavyanskikh kul’tur.
Google Scholar