Gramatyka z kulturą – o współczesnych ścieżkach nauczania gramatyki

Bartłomiej Maliszewski

doi:10.18778/0860-6587.28.16

Autor

Bartłomiej Maliszewski Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Centrum Języka i Kultury Polskiej, ul. Weteranów 18, 20-038 Lublin https://orcid.org/0000-0002-3813-3971

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.28.16

Słowa kluczowe:

glottodydaktyka, gramatyka, fleksja, kultura

Abstrakt

Przy rozwijaniu kompetencji gramatycznej główny nacisk jest położony na pragmatykę językową (skuteczność komunikacji), a znajomość gramatyki jest traktowana jako środek budowania wypowiedzi, które służą realizowaniu poszczególnych intencji nadawczych. Widoczna staje się tu również dbałość o atrakcyjność zadań oraz łączenie zagadnień gramatycznych z przekazywaniem wiedzy o polskiej kulturze, co stanowi temat niniejszego artykułu. Wyrażenie: „gramatyka z kulturą” poprzez swoją wieloznaczność pozwala scharakteryzować współczesne sposoby kształtowania kompetencji gramatycznej w nauczaniu języka polskiego jako obcego. „Z kulturą” znaczy tu: kulturalnie (atrakcyjnie, przejrzyście), z nauczaniem zasad etykiety oraz z elementami wiedzy o polskiej kulturze.

Bibliografia

Burzyńska A.B., 2002, Jakże rad bym się nauczył polskiej mowy... O glottodydaktycznych aspektach relacji język a kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Wrocław.
Google Scholar

Butcher A., Maliszewski B., Przechodzka G., Rzeszutko-Iwan M., Trębska-Kerntopf A., 2009, Wokół Lublina. Zadania testowe z języka polskiego dla obcokrajowców, Lublin.
Google Scholar

Ciesielska-Musameh R., Guziuk-Świca B., Przechodzka G., 2016, Z polskim w świat. Podręcznik do nauki języka polskiego jako obcego, Lublin.
Google Scholar

Czerkies T., 2012, Tekst literacki w nauczaniu języka obcego (z elementami pedagogiki dyskursywnej), Kraków.
Google Scholar

Dąbrowska A., Burzyńska-Kamieniecka A., Dobesz U., Pasieka M., 2005, Z Wrocławiem w tle. Zadania testowe z języka polskiego dla cudzoziemców, Wrocław.
Google Scholar

Dąbrowska A., Dobesz U., Pasieka M., 2010, Poradnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego jako obcego na Wschodzie, Warszawa.
Google Scholar

Dembowska-Wosik I., Strzelecka A., Zawada A., 2011, Spacerkiem po Łodzi i okolicy. Teksty i ćwiczenia do nauki języka polskiego dla cudzoziemców, Łódź.
Google Scholar

Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczania, ocenianie (ESOKJ), 2003, Warszawa.
Google Scholar

Foland-Kugler M., 2001, Uczymy polskiego na Wschodzie, Warszawa.
Google Scholar

Garncarek P., 2006, Przestrzeń kulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Warszawa.
Google Scholar

Gębal P.E., 2010, Dydaktyka kultury polskiej w kształceniu językowym cudzoziemców. Podejście porównawcze, Kraków.
Google Scholar

Gębal P. E., Miodunka W. T., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Warszawa.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2016, Uczyć czy nie uczyć? Przemiany miejsca i roli gramatyki w świetle metod nauczania języków obcych, „Acta Humana” 7, s. 93–103 http://dx.doi.org/10.17951/ah.2016.7.93
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/ah.2016.7.93

Izdebska-Długosz D., 2017, Po polsku bez błędu. Zbiór ćwiczeń z gramatyki języka polskiego dla studentów ukraińskojęzycznych: A2–B2, Rzeszów.
Google Scholar

Izdebska-Długosz D., 2021a, Błędy gramatyczne w polszczyźnie studentów ukraińskojęzycznych, Kraków.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/9788381383462

Izdebska-Długosz D., 2021b, Polski dla nas. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2–B2), Kraków.
Google Scholar

Jasińska A., 2016, Jak objaśniać gramatykę uczącym się języka polskiego jako obcego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Ad Didacticam Litterarum Polonarum Et Linguae Polonae Pertinentia” 7 (223), 67–78.
Google Scholar

Jasińska A., Waliszko M., 2015, O Polsce po polsku. Plansze tematyczne do nauki języka polskiego jako obcego dla poziomu A1/A2, Berlin.
Google Scholar

Język polski bez granic, Seria podręczników do nauki języka polskiego jako obcego dla szkół ukraińskich (klasy V–XI) http://www.wspolnotapolska.org.pl/bezgranic/index.php (dostęp: 01.08.2021).
Google Scholar

Karczmarczuk B., Przechodzka G., 1995, Różnice strukturalne między językiem polskim i rosyjskim a kształcenie sprawności komunikacyjnej (wybrane zagadnienia), w: Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu, J. Mazur (red.), Lublin, s. 137–146.
Google Scholar

Kaźmierczak P., 2019, Piosenka pomoże na wiele, czyli o alternatywnych sposobach kształtowania kompetencji gramatycznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 25, s. 137–148 https://doi.org/10.18778/0860-6587.25.12
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.25.12

Komorowska H., 1993, Podstawy metodyki nauczania języków obcych, Warszawa.
Google Scholar

Kowalewska M., 2014, Co nas łączy... Teoria i zbiór ćwiczeń z gramatyki języka polskiego, Kraków.
Google Scholar

Kowalewski J., 2011, Kultura polska jako obca?, Kraków.
Google Scholar

Kowalewski J., 2013, Jak uczyć języka polskiego i kultury polskiej na Ukrainie, Kraków.
Google Scholar

Kowalewski J., 2019, Gramatyka dla heretyka – nie tylko uczących (się) języka polskiego na Ukrainie, Kraków.
Google Scholar

Krawczuk A., 2006, Błędy gramatyczne studentów polonistyki lwowskiej spowodowane polsko-ukraińską interferencją, „Postscriptum”, nr 2 (52), s. 137–153.
Google Scholar

Krawczuk А., 2008, Polska mowa – Ukraińcam, Lwiw.
Google Scholar

Krawczuk А., 2015, Polska mowa. Gramatika z wprawami, Kyjiw.
Google Scholar

Krawczuk А., Kowalewski J., 2017, Metodika wykładania polskoj mowy, Kyjiw.
Google Scholar

Krawczuk А., Kоwalewski J., 2019, Jestem stąd. Pidrucznik z polskoj mowy, Lwiw.
Google Scholar

Lechowicz J., Podsiadły J., 2001, Ten, ta, to. Ćwiczenia nie tylko gramatyczne dla cudzoziemców, Łódź.
Google Scholar

Łaszkiewicz M., 2010, Piosenka jest dobra na wszystko?, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 17, s. 335–341.
Google Scholar

Machowska J., 2010, Gramatyka? Dlaczego nie?! Ćwiczenia gramatyczne dla poziomu A1, Kraków.
Google Scholar

Madeja A., Morcinek B., 2007, Polski mniej obcy Podręcznik do nauki języka polskiego dla średnio zaawansowanych, Katowice.
Google Scholar

Maliszewski B., 2014, Per errata ad astra – zwalczanie interferencji gramatycznych w procesie nauczania języka polskiego studentów ze Wschodu, w: Błąd w literaturze, kulturze i językach narodów słowiańskich, M. Dziwisz i in. (red.), Lublin, s. 221–230.
Google Scholar

Maliszewski B., 2019a, Ku absencji interferencji – sposoby utrwalania poprawnych form gramatycznych w nauczaniu języka polskiego młodzieży z Ukrainy, „Roczniki Humanistyczne”, t. LXVII, z. 10, s. 99–112.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2019.67.10-7

Maliszewski B., 2019b, Bariery i pomosty w sytuacjach komunikacyjnych na lekcji języka polskiego jako obcego, „Język a Edukacja”, t. 7, D. Lech-Kirstein, M. Makuchowska (red.), Opole, s. 49–59.
Google Scholar

Maliszewski B., 2020, Gramatyka z kulturą. Przez przypadki, K. Wójcik (oprac.), Lublin.
Google Scholar

Małolepsza M., Szymkiewicz A., 2005, Hurra!!! Po polsku 1, Kraków.
Google Scholar

Małyska A., Dembińska K., 2010, Start 1. Survival Polish, Warszawa.
Google Scholar

Mazur J. (red.), 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, tomy pokonferencyjne z serii: Kształcenie Polaków ze Wschodu, Lublin.
Google Scholar

Miodunka W. (red.), 2004, Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Stan obecny — programy nauczania — pomoce dydaktyczne, Kraków.
Google Scholar

Nawracka M.J., 2020, Nauczanie języka polskiego jako obcego w perspektywie refleksyjnej i kulturowej, Kraków.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/9788381382984

Pelc T., 1997, Teraz polski. Gry i ćwiczenia komunikacyjne. Podręcznik dla nauczycieli języka polskiego jako obcego, Łódź.
Google Scholar

Piotrowska-Rola E., Porębska M., 2017, Polski jest cool, Lublin.
Google Scholar

Prizel-Kania A., Bucko D., Sowa K., Majcher-Legawiec U., 2016, Po polsku po Polsce, Kraków.
Google Scholar

Próchniak W., 2012, Klucz do wierszy. Poezja w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Lublin.
Google Scholar

Przechodzka G., 1993, Z problematyki interferencji językowej w nauczaniu języka polskiego Polaków ze Wschodu, w: Metodyka kształcenia językowego Polaków ze Wschodu, J. Mazur (red.), Lublin.
Google Scholar

Sałęga-Bielowicz B., Gałat E., 2018, Język polski? Chcę i mogę, Kraków.
Google Scholar

Seretny A., Lipińska E., 2005, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Siek-Piskozub T., Wach A., 2006, Muzyka i słowa. Rola piosenki w procesie przyswajania języka obcego, Poznań.
Google Scholar

Skalska A., Skalski T., 1995, Pułapka komunikatywności, w: Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu, J. Mazur (red.), Lublin, s. 49–57.
Google Scholar

Skorupa E., Lipińska E., 2010, Polski bez tajemnic. Język polski dla studentów niemieckojęzycznych, Kraków.
Google Scholar

Stempek I., Stelmach A., 2012, Polski. Krok po kroku. Kraków.
Google Scholar

Zarzycka G., 2003, Gramatyka a podejście komunikacyjne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Przegląd Polonijny”, z. 4, s. 122–128.
Google Scholar